Indywidualny przedsiębiorca musi albo sam zapoznać się z wieloma przepisami, albo też zadania te scedować na odpowiednie służby, np. kadrowe czy księgowe. Wybór formy opodatkowania to nie wszystko. Trzeba jeszcze znać i stosować zasady rozliczeń z ZUS, zatrudniania pracowników, ich wynagradzania czy obliczania i wypłacania zasiłków za czas choroby lub w razie urodzenia dziecka.

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą musi sama za siebie odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz na Fundusz Pracy (FP). Najpierw jednak musi się zgłosić do ZUS, i to podwójnie: jako płatnik składek na własne ubezpieczenia oraz jako ubezpieczony. Jako płatnik zgłasza się na formularzu ZUS ZFA, a jako ubezpieczony na druku ZUS ZUA. Zgłosić musi się w ciągu siedmiu dni od rozpoczęcia wykonywania działalności. Opłaca obowiązkowo składki na ubezpieczenia emerytalne (19,52 proc. deklarowanego przychodu), rentowe (10 proc.), wypadkowe (zwykle 1,8 proc.) i zdrowotne (9 proc.) oraz na Fundusz Pracy (2,45 proc.). Natomiast składka chorobowa jest dla niego dobrowolna.

Warto też poznać podstawowe zasady opłacania pracowników. Wynagrodzenie za pracę ma być godziwe, odpowiadać ilości, jakości i rodzajowi powierzonych zadań oraz nie niższe od płacy minimalnej. Ta ostatnia wynosi w 2008 roku 1126 zł dla zatrudnionych na pełnym etacie oraz 900,80 zł dla osób w pierwszym roku pracy.

Pracowników możesz wynagradzać w różny sposób. System ryczałtowy polegający na ustaleniu ryczałtu kwotowego traci na popularności. Podobnie jak stawki godzinowe. Teraz firmy powszechnie stosują akordowe, prowizyjne i zadaniowe systemy wynagradzania.

Wynagrodzenie za pracę to tylko jeden z rodzajów świadczeń, jakie przysługują załodze. Oprócz tego należą się również: wynagrodzenie chorobowe, odprawy ekonomiczne czy emerytalno-rentowe, wynagrodzenia za niektóre rodzaje nieobecności w pracy, czasami także nagrody jubileuszowe i dodatki stażowe, funkcyjne itd. Zasady opłacania personelu powinny regulować przepisy wewnątrzzakładowe lub indywidualne angaże.

Kolejne obowiązki obciążają indywidualnego przedsiębiorcę, który zatrudni pierwszych pracowników. Każdego musi zgłosić do ZUS na druku ZUS ZUA jako ubezpieczonego. Czyni to w ciągu siedmiu dni od rozpoczęcia pracy. Potem musi za nich odprowadzać składki, składając za nich formularz ZUS RCA oraz łączne rozliczenie miesięczne na deklaracji ZUS DRA. Dokumenty te składa i opłaca składki do 15 dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu oraz zdrowotnemu. Trzeba za niego również płacić składki na FP oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP). Składkę emerytalną finansują po połowie zatrudniony i pracodawca, większość składki rentowej oraz składki wypadkową, na FP oraz na FGŚP - sam pracodawca, mniejszą część składki rentowej oraz chorobową - sam ubezpieczony.

Za pierwsze 33 dni choroby pracownika w roku kalendarzowym płaci mu zakład pracy, zgodnie z art. 92 kodeksu pracy. Dopiero potem, czyli od 34 dnia zwolnienia lekarskiego w roku, należy się zasiłek chorobowy finansowany przez ZUS.

Pracodawcy zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego ponad 20 osób są płatnikami zasiłków dla swojej załogi. Pośredniczą jednak tylko w ich wypłacie. Uiszczone zasiłki potrącają sobie bowiem w ciężar odprowadzanych za zatrudnionych składek.

Pracownicy, która urodzi dziecko, trzeba udzielić urlopu macierzyńskiego i wychowawczego oraz wypłacać jej zasiłki macierzyńskie.