- ZUS stwierdził, że nie podlegam ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca przy działalności gospodarczej (uznał, że nie było cech współpracy, bo była to okazjonalna praca), a była wysoka podstawa wymiaru (ok. 8 tys. zł). Nie zgadzam się z tym, bo ZUS nie miał kompetencji do wydawania takiej decyzji. Jako podstawę podał m.in. art. 38 ust. 1 ustawy o sus. Uważam, że dotyczy on tylko sytuacji, gdy jest spór między stronami co do zgłoszenia do ubezpieczeń, a takiego sporu nie było między mną i żoną ani z ZUS. Wysokość składek uzgodniliśmy wzajemnie. Czy decyzja ZUS jest prawidłowa? Czy warto się odwołać? – pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 i 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa o sus) inspektorzy kontroli ZUS kontrolują wykonywanie zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych przez płatników składek. Ta kontrola może obejmować w szczególności zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych. Z kolei z art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o sus wynika, że ZUS wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności zgłaszania do ubezpieczeń społecznych.

W każdej sprawie

Do opisanego stanu faktycznego należy odnieść art. 38 ust. 1 ustawy o sus. Co prawda wynika z niego, że w razie sporu dotyczącego obowiązku ubezpieczeń społecznych ZUS wydaje decyzję osobie zainteresowanej oraz płatnikowi składek, to jednak nieuprawniona jest interpretacja czytelnika, że ZUS ma prawo wydać taką decyzję jedynie wtedy, gdy istnieje spór między stronami, czyli pracownikiem a płatnikiem składek.

Jak podkreślił Sąd Okręgowy w Ostrołęce w uzasadnieniu wyroku z 26 sierpnia 2014 r. (III U 77/14), „gdyby przyjąć tę koncepcję, należałoby uznać, że ZUS w ogóle nie może zajmować się kwestią, czy dana osoba została prawidłowo zgłoszona do ubezpieczeń, przy czym dotyczyłoby to nie tylko osób zgłoszonych jako osoba współpracująca, lecz także np. zgłoszonych jako pracownik". Zaakcentował też, że przyjęciu takiej interpretacji przeczy orzecznictwo odnoszące się do objęcia ubezpieczeniem m.in. osób współpracujących, a dotyczące spraw, w których osoba została zgłoszona do ubezpieczeń, a ZUS zakwestionował to zgłoszenie.

W orzecznictwie nie brakuje stanów faktyczno-prawnych zbliżonych do podanego przez czytelnika. Przykładowo wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 3 lutego 2016 r. (III AUa 722/15) też dotyczył uznania za osobę współpracującą małżonki płatnika składek, gdy ZUS wydał decyzję o niepodleganiu ubezpieczeniom z tytułu współpracy.

Jakie cechy współpracy

Odnosząc się do merytorycznej zasadności decyzji ZUS, należy wskazać, że orzecznictwo sądowe wypracowało cechy charakterystyczne umożliwiające stwierdzenie wystąpienia współpracy przy działalności gospodarczej, o której stanowi art. 8 ust. 11 ustawy o sus.

Sąd Najwyższy w wyroku z 6 stycznia 2009 r. (II UK 134/08) podkreślił, że cechami zasadniczymi są:

- istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego,

- bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej,

- stabilność i zorganizowanie,

- znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót.

Zatem jeśli praca jest świadczona jedynie sporadycznie, okazjonalnie, nie można przyjąć, że wykonująca to osoba ma status współpracującej. Prawdopodobnie ZUS ustalił, że współpraca w opisanym stanie nie miała tych cech.

WNIOSEK

Zarówno zarzut procesowy, jak i materialny czytelnika są nieusprawiedliwione. Decyzja ZUS jest słuszna. Prawdopodobnie wniesienie odwołania nie przyniesie pożądanego rezultatu w postaci zmiany tej decyzji.

podstawa prawna: art. 8 ust. 11, art. 38 ust. 1, art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 86 ust. 1 i 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963 ze zm.)