W jakich przypadkach i kto (pracownik czy zakład pracy) może wycofać wniosek o emeryturę? – pyta czytelnik.

W myśl art. 116 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 748 ze zm.; dalej: ustawa emerytalna) postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Za zatrudnionych...

Płatnik składek musi skompletować wniosek o świadczenie i przedłożyć go (za zgodą pracownika) w ZUS wyłącznie wobec osób, za które opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe spełniające warunki nabycia prawa do emerytury lub renty. Nie ma takiego wymogu wobec byłych pracowników.

Kompletowanie wniosku o świadczenie emerytalno-rentowe nie jest bezwzględnym obowiązkiem pracodawcy. Wniosek o świadczenie może przygotować i złożyć w ZUS sam pracownik. Może go też zgłosić pełnomocnik wnioskodawcy. Pełnomocnikiem może być każda osoba fizyczna, która nie jest ograniczona w zdolności do czynności prawnych i działa na podstawie umocowania. Pełnomocnictwo lub zgodę zainteresowany powinien udzielić na piśmie.

...ale nie wszystkich

Pracodawca nie musi przygotowywać i składać do ZUS wniosku o świadczenie dla osoby ubezpieczonej urodzone po 31 grudnia 1948 r. Zgodnie z art. 182 ustawy emerytalnej osoby te zgłaszają wnioski o emeryturę bezpośrednio w ZUS. Nie oznacza to jednak, że pracodawca nie może tego zrobić.

Przykład

Pracownica osiągnęła powszechny wiek emerytalny i ma zamiar przejść na emeryturę według tzw. starych zasad. Do pracodawcy zatrudniającego 45 pracowników zwróciła się o przygotowanie i złożenie w jej imieniu wniosku do ZUS. Czy musi to zrobić? Jeżeli firma zgłasza co najmniej 20 osób do ubezpieczenia chorobowego, ma obowiązek przygotować pracownikowi wniosek o świadczenie emerytalno-rentowe (ZUS Rp-1E) i złożyć go w ZUS.

Pracownik, który nie chce korzystać z pośrednictwa pracodawcy w kompletowaniu wniosku o emeryturę, może sam zgromadzić niezbędną dokumentację i osobiście dostarczyć ją do ZUS. O tym więc, czy szef powinien zbierać papiery pracownika o emeryturę, decyduje sam etatowiec. Lepiej to więc wyjaśnić z podwładnym, zanim podejmie się jakiekolwiek kroki.

Płatnik składek musi kompletować dane i dokumenty wyłącznie w odniesieniu do ubezpieczonego, za którego opłaca składki emerytalne i rentowe w chwili zgłoszenia przez niego wniosku o emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy albo zgłoszenia przez członka rodziny zmarłego ubezpieczonego wniosku o rentę rodzinną.

Trzeba współpracować

W myśl art. 125 ustawy emerytalnej obowiązkiem pracodawcy jest:

- współdziałać z pracownikiem w gromadzeniu dokumentacji niezbędnej do przyznania świadczenia,

- wydawać pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczenia niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości,

- przygotować wniosek o emeryturę i przedłożyć go za zgodą pracownika organowi rentowemu nie później niż na 30 dni przed zamierzonym terminem przejścia pracownika na emeryturę,

- przygotować za zgodą pracownika wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy i przedłożyć go organowi rentowemu na 30 dni przed ustaniem prawa do zasiłku chorobowego.

Kiedy odstąpić...

W myśl art. 116 ust. 2 ustawy emerytalnej wniosek o emeryturę lub rentę można wycofać, ale nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji o przyznaniu świadczenia. W razie jego wycofania postępowanie w sprawie świadczeń umarza się.

Wniosek w tej w sprawie składa bezpośredni zainteresowany albo jego ustawowy przedstawiciel – osobiście lub za pośrednictwem poczty. Postępowanie w sprawie wszczyna się na podstawie wniosku zgłoszonego w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS. Właściwa do rozpatrzenia wniosku jest jednostka ZUS, do której go zgłoszono.

...i w jaki sposób

Wycofanie wniosku jest skuteczne, jeżeli nastąpiło w jednej z form przewidzianych dla jego zgłoszenia, a więc na piśmie lub ustnie do protokołu bądź drogą elektroniczną, nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji, tj. w ciągu 30 dni od otrzymania decyzji ZUS. Po upływie tego terminu, jeśli wnioskodawca nie zaskarżył decyzji, staje się ona prawomocna. W związku z tym wyłącznie sam zainteresowany, który nie zgadza się z wydaną decyzją, ma prawo odwołać się od niej do okręgowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w ciągu miesiąca od jej doręczenia. Może też, nie później niż w ciągu 30 dni od otrzymania decyzji, wycofać wniosek o emeryturę lub rentę. Wówczas postępowanie w sprawie zostanie umorzone.

Korespondencję (decyzję) przekazuje się zgodnie z wnioskiem osoby zainteresowanej pod wskazany we wniosku adres zameldowania na pobyt stały, zamieszkania – pobytu, adres do korespondencji lub do rąk przedstawiciela ustawowego.

Przykład

Pracownik urodzony w 1951 r. osiągnął powszechny wiek emerytalny i poprosił pracodawcę o złożenie wniosku o emeryturę do ZUS. Choć nie miał on takiego obowiązku, przygotował i złożył wniosek w jego imieniu. Po tygodniu pracownik zmienił zdanie i zażyczył sobie jego wycofania. Czy firma może to zrobić? Ponieważ zakład pracy był jedynie pośrednikiem w przekazaniu wniosku pracownika do ZUS, pracodawca nie może go wycofać. Powinien to uczynić sam zainteresowany.

Kto nie musi zbierać

Do kompletowania wniosku o świadczenie emerytalno- -rentowe nie są zobowiązani:

- pracodawcy niewypłacający zasiłków chorobowych (tj. zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 20 ubezpieczonych),

- zleceniodawcy,

- osoby fizyczne zatrudniające pracowników,

- płatnicy składek zobowiązani do opłacania składek jedynie za siebie i osoby współpracujące.