Wakacje składkowe polegają na tym, że osoby prowadzące działalność gospodarczą przez jeden miesiąc w roku nie będą musiały płacić składek do ZUS.

To efekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2024 poz. 863), która wejdzie w życie 1 listopada 2024 r. W grudniu przedsiębiorcy będą mogli po raz pierwszy skorzystać z przerwy w opłacaniu składek.

Wakacje składkowe. Są wątpliwości

Problem w tym, że niektóre regulacje budzą praktyczne wątpliwości. Zgodnie z przepisami z miesięcznych wakacji składkowych będzie mógł skorzystać płatnik, który w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku miał zgłoszonych do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych.

Izabela Leśniewska, doradca podatkowy w kancelarii Alo-2, zwraca uwagę na praktyczny problem z ustalaniem tej liczby.

– Nie wiadomo bowiem, czy osoba przebywająca na urlopie bezpłatnym wlicza się do tego limitu. Jest też kwestia, jak go liczyć przy rotacji umów. Weźmy przykład, w którym w październiku płatnik zawiera 15 zleceń – kilkudniowe umowy z pięcioma osobami, a następne z dziesięcioma itd. Średnio statystycznie w każdym dniu jest ważnych pięć. Jednak w całym miesiącu płatnik zgłosił 15 ubezpieczonych, czyli powyżej limitu. Wydaje się zatem, że z wakacji składkowych nie skorzysta – mówi ekspertka.

Ale to nie koniec praktycznych problemów.

– Płatnik, który opłaca składki na preferencyjnych zasadach albo mały ZUS plus i jest osobą samotną, nie będzie mógł jednocześnie skorzystać z wakacji składkowych i świadczeń w ramach nowego rządowego programu „Aktywny rodzic”, czyli tzw. babciowego. Mógłby skorzystać w danym miesiącu tylko z jednego z nich. Powód? Zgodnie z przepisami osoba samotna musi podlegać ubezpieczeniom społecznym od minimalnej kwoty wynagrodzenia. I o ile przy preferencyjnym ZUS i małym ZUS plus można podwyższyć podstawę wymiaru, to przy wakacjach składkowych już nie – dodaje Izabela Leśniewska.

Uwaga na limity

Ekspertka zwraca też uwagę na kwestie dotyczące składki zdrowotnej w kontekście ulgi.

Przypomnijmy, że przedsiębiorcy opłacający składkę zdrowotną na ryczałcie odprowadzają ją miesięcznie w wysokości 9 proc. wartości podstawy. Podstawą składki jest roczny przychód pomniejszony o zapłacone składki społeczne. Istnieją trzy progi podstawy wymiaru składki:

- do 60 000 zł przychodu – 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia,

- od 60 000 zł do 300 000 zł – 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia,

- powyżej 300 000 zł – 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

– Osoby na tej formie opodatkowania obniżają te progi poprzez zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne. Zatem ci, którzy znajdują się na granicy, muszą uważać, żeby ulga nie spowodowała, że zapłacą więcej z tytułu składki zdrowotnej – mówi.

Ekspertka zwraca też uwagę, że warto przemyśleć, co się płatnikowi finansowo najbardziej opłaca.

– Jeżeli przedsiębiorca opłaca mały ZUS plus lub korzysta z preferencji, to uważam, że powinien mocno zastanowić się nad zasadnością skorzystania z ulgi. Musi wykonać bowiem szereg czynności z tym związanych. Trzeba złożyć wniosek. Następnie przekazać go do księgowości, która będzie musiała inaczej wypełnić deklarację rozliczeniową. Z kolei inna deklaracja będzie miała wpływ na rozliczenia podatkowe. Za te czynności będziemy musieli zapłacić księgowej. Może się to finansowo po prostu nie zbilansować – podsumowuje Izabela Leśniewska.

Podstawa prawna: Ustawa z 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2024 poz. 863)

Zasady wakacji składkowych
Dla kogo ulga?

Jednomiesięczna przerwa w opłacaniu składek obejmie mikroprzedsiębiorców, którzy ubezpieczają do dziesięciu osób (tj. siebie i maksymalnie dziewięć innych osób), a ich roczny obrót nie przekracza 2 mln euro (w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat).
Będą mogli z niej skorzystać przedsiębiorcy niezależnie od formy rozliczania podatku dochodowego (PIT, ryczałt, karta podatkowa). Wsparcie będzie udzielane w trybie pomocy de minimis.
Wakacje składkowe nie będą dotyczyć osób, które wykonują działalność na rzecz swoich byłych pracodawców. Wymóg taki ma zapobiegać tzw. wypychaniu pracowników na samozatrudnienie.