Jestem przedsiębiorcą i prowadzę działalność gospodarczą w Polsce. Działam w branży budowlanej. Nawiązałem kontakty handlowe na Ukrainie i rozważam zatrudnienie tam pracownika, specjalistę z zakresu marketingu, któremu planuję zlecić opracowanie strategii wejścia na rynek ukraiński. Czy od wynagrodzenia wypłacanego takiemu pracownikowi będę musiał potrącać składki na polskie ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne?
– pyta czytelnik.
Czytelnik rozważa zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę. Z racji tego, że pracodawca to podmiot mający swoją siedzibę w Polsce, można uznać, że osoba, która będzie przez niego zaangażowana, spełni kryterium wynikające z polskich przepisów, a więc zostanie uznana za osobę, która na obszarze Polski jest pracownikiem.
Jednak możliwy jest również inny, bardziej racjonalny wniosek, wynikający z odmiennej interpretacji pojęcia pracownika na obszarze RP. Można stwierdzić, że taki status ma osoba wykonująca swoje obowiązki pracownicze fizycznie na terytorium Polski i to niezależnie od tego, czy te obowiązki realizuje na podstawie umowy o pracę zawartej z polskim czy zagranicznym podmiotem.
Brak więzi
Zakładając, że samo zatrudnienie pracownika na podstawie polskiej umowy o pracę kreuje obowiązek naliczenia składek ZUS, należałoby pracownika ukraińskiego zgłosić do ZUS jako osobę ubezpieczoną. Jeżeli jednak czytelnik ma zamiar zatrudnić osobę, która nie ma żadnych więzi ani z Polską, ani z polskim systemem zabezpieczenia społecznego, odprowadzanie za nią składek do ZUS wydaje się niecelowe.
Zatem gdy przyjmie na etat obywatela Ukrainy w celu wykonywania pracy jedynie na terytorium tego kraju, a osoba ta nigdy wcześniej nie podlegała polskiemu systemowi zabezpieczenia społecznego, jej zgłoszenie jako ubezpieczonego do ZUS nie powinno być uznane za obowiązkowe.
Mało prawdopodobne jest również, aby taki pracownik miał kiedykolwiek korzystać ze świadczeń należnych z systemu, np. dostęp do bezpłatnej opieki medycznej w Polsce (skoro pracownik nie przebywa fizycznie w naszym kraju, nie będzie sytuacji, w których taka opieka byłaby potrzebna) czy też świadczeń emerytalnych (zakładając, że będzie zatrudniony przez polskiego pracodawcę przez ograniczony czas).
Czytelnik powinien sprawdzić, czy na gruncie przepisów obowiązujących na Ukrainie wypłacane przez niego wynagrodzenie ukraińskiemu pracownikowi podlega zabezpieczeniu społecznemu w kraju wykonywania pracy.
Jeśli tak, musi dalej zbadać, kto powinien działać w charakterze płatnika tych składek: polski pracodawca czy sam zainteresowany. Jeżeli wynagrodzenie wypłacane przez polski podmiot nie będzie podlegało ubezpieczeniom na Ukrainie, to pracownik może pozostać bez ochrony z zakresu zabezpieczenia społecznego.
Może wówczas oczekiwać od polskiego pracodawcy dodatkowego świadczenia, w celu np. opłacenia składek na zasadach komercyjnych.
Polak za granicą
Praktyka dyktuje inną odpowiedź w sytuacji zatrudnienia do wykonania tego samego zadania polskiego pracownika, który podlega już polskiemu zabezpieczeniu społecznemu i zamierza wrócić do Polski po wykonaniu zadania na Ukrainie.
Sam pracownik może być zainteresowany opłacaniem składek do ZUS oraz zabezpieczeniem prawa do pełnych świadczeń należnych z naszego systemu. Będzie to tym bardziej prawdopodobne, gdy zaangażowany na potrzeby takiego projektu pracownik będzie częściowo wykonywał swoje obowiązki pracownicze na terytorium Polski (a nie tylko na Ukrainie) i w Polsce pozostanie jego najbliższa rodzina (która będzie zainteresowana utrzymaniem dostępu do nieodpłatnych świadczeń medycznych na dotychczasowych zasadach).
Mimo że aspekty praktyczne, jakie należy wziąć pod uwagę ustalając istnienie bądź brak obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, w podobnych przypadkach są bardzo istotne, to dobrze byłoby, aby ustawodawca dookreślił niejednoznaczne pojęcie bycia pracownikiem (czy też inną osobą wymienioną w art. 6 ustawy z 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych, DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.) na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Autorka jest starszym menedżerem w Dziale Prawnopodatkowym w PwC
Czytaj też:
Zobacz serwisy:
Kto i od jakiej umowy płaci składki
»
»
