Nie ma składek wypadkowych od świadczącego zlecenie w domu

Nie jest nim również objęty w tych okolicznościach zleceniobiorca, który jeździ w celach służbowych po całym kraju, ale nie pracuje w głównym zakładzie chlebodawcy. Wynika tak z [b]wyroku Sądu Najwyższego z 20 maja 2008 r. (II UK 291/07)[/b].

A miejsce prowadzenia działalności ma znaczenie przy ustalaniu obowiązku podlegania temu ubezpieczeniu. Nie korzystają z niego m.in. zleceniobiorcy świadczący pracę poza siedzibą lub miejscem prowadzenia działalności zleceniodawcy. Przesądza o tym art. 12 ust. 3 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.)[/link]. Ubezpieczeniu wypadkowemu nie można podlegać dobrowolnie.

[srodtytul]Według ZUS i resortu[/srodtytul]

Ustawa z 13 października 1998 r. nie definiuje jednak tych pojęć. Dlatego też to właśnie interpretacja pojęć „siedziba” lub „miejsce prowadzenia działalności” decyduje o podleganiu ubezpieczeniu wypadkowemu. ZUS przyjmuje, że miejsce działalności to podane we wpisie do ewidencji działalności lub zgłoszone w KRS. Wszystko jest jasne, gdy podmiot wskazuje w ten sposób konkretny adres. Problem w tym, że część firm określa jako miejsce prowadzenia działalności cały kraj.

Według ZUS praktycznie każdy zleceniobiorca zatrudniany przez taki zakład podlega ubezpieczeniu wypadkowemu, w tym pracujący w domu. Pod warunkiem, oczywiście, że jest objęty z tytułu tej umowy cywilnej ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi obowiązkowo bądź dobrowolnie. Takie stanowisko prezentuje też Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

Aby więc ustalić obowiązek ubezpieczenia wypadkowego, ZUS bierze pod uwagę również faktyczne miejsce prowadzenia działalności przez zleceniodawcę. Przedsiębiorca musi bowiem zgłaszać zarówno organowi ewidencyjnemu, jak i koncesyjnemu zmiany stanu faktycznego i prawnego w tym zakresie. Wpis do ewidencji i koncesja nie powinny zawierać danych niezgodnych z rzeczywistością. Podanie w nich przez podmiot gospodarczy informacji odbiegających od prawdy nie może z kolei pozbawiać zleceniobiorcy ochrony ubezpieczeniowej. Zwłaszcza gdy firma wskazała jako miejsce prowadzenia działalności jedynie Warszawę, a faktycznie zatrudnia zleceniobiorców np. na placach budowy czy do ochrony obiektów usytuowanych poza stolicą.

[srodtytul]Sąd inaczej[/srodtytul]

SN nie podzielił jednak stanowiska resortu i ZUS. Skoro ustawa z 13 października 1998 r. nie nadaje pojęciom „siedziba” oraz „miejsce prowadzenia działalności zleceniodawcy” szczególnego, technicznoprawnego znaczenia, odwołał się do ich sensu językowego. Siedziba w potocznym określeniu to miejsce, gdzie ktoś stale przebywa (mieszka) lub gdzie znajduje się jakaś instytucja.

W znaczeniu słownikowym „miejsce” to część jakiejś przestrzeni, na której ktoś przebywa, coś się znajduje lub odbywa; także pomieszczenie służące określonym celom (patrz „Uniwersalny słownik języka polskiego”, PWN 2006). W powiązaniu z prowadzeniem działalności cały zwrot wskazuje nie tylko na aspekt terytorialny, ale też na substrat materialny i organizacyjny w formie zgromadzenia środków produkcji (świadczenia usług), zorganizowania miejsca pracy, kierowania działalnością przez zleceniodawcę przez wyznaczanie zadań i wydawanie poleceń czy wskazówek co do tego, jak zadanie ma być wykonane. Dlatego miejsce działalności stanowiące cały kraj nie pociąga za sobą obowiązku ubezpieczenia wypadkowego wszystkich zleceniobiorców zaangażowanych przez dany podmiot.

Jeśli faktycznie funkcjonują oni poza głównym zakładem (produkcyjnym) firmy, to ta ostatnia nie organizuje ich zatrudnienia i nie ma bezpośredniego wpływu na warunki ich pracy. Brakuje wtedy przesłanek, aby obciążyć jej wymogiem opłacanie składek na ubezpieczenie wypadkowe, co zasadniczo zwalnia ją od odpowiedzialności cywilnej za wypadki przy wykonywaniu zlecenia.

[ramka] [b]Ważne definicje[/b]

Według art. 41 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] siedziba osoby prawnej znajduje się tam, gdzie ma siedzibę jej organ zarządzający. Odmienne zasady mogą jednak wynikać z ustawy lub opartego na niej statutu tej osoby prawnej.

Zgłoszenie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej powinno określać miejsca zamieszkania i adres przedsiębiorcy, a jeżeli stale wykonuje działalność poza miejscem zamieszkania, również miejsce i adres zakładu głównego, oddziału lub innego miejsca wykonywania działalności. Wynika tak z art. 7b ust. 2 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=79916]prawa działalności gospodarczej z 19 listopada 1999 r. (DzU nr 101, poz. 1178 ze zm.)[/link].[/ramka]