ZUS może kontrolować wszystkich, którzy mają obowiązek płacić składki. Zazwyczaj kontrole dotyczą tych przedsiębiorców, którzy muszą opłacać składki za swoich pracowników. W wyjątkowych przypadkach ZUS kontroluje przedsiębiorców, którzy opłacają tylko własne ubezpieczenie (np. jednoosobowa działalność gospodarcza bez pracowników).
Czytaj też:
Podmiot do kontroli ZUS wytypuje system
ZUS: przestajemy kontrolować na ślepo
Co obejmuje kontrola
ZUS sprawdza, czy płatnik prawidłowo oblicza, potrąca i opłacasz składki na:
• ubezpieczenie społeczne (emerytalna, rentowa, chorobowa, wypadkowa),
• ubezpieczenie zdrowotne,
• Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych.
ZUS może również kontrolować, czy płatnik:
• zgłasza do ubezpieczeń społecznych wszystkie osoby, które im podlegają,
• wystawia zaświadczenia,
• informuje ZUS o danych istotnych dla celów ubezpieczeń społecznych lub ich zmianie.
Inspektorzy ZUS mogą również robić oględziny i spis majątku firmy (ruchomości i nieruchomości, środki trwałe), jeśli płatnik zalega z płatnościami wobec ZUS.
O tym, jaki jest zakres kontroli i jakiego okresu ona dotyczy, płatnik przeczyta w:
• upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli, które otrzymuje na jej początku,
• zawiadomieniu o zamiarze przeprowadzenia kontroli, które powinien otrzymać co najmniej na 7 dni przed jej startem.
Jak wygląda kontrola
W ramach kontroli inspektorzy ZUS mogą m.in.:
• badać księgi oraz dokumenty finansowe, księgowe i osobowe,
• robić oględziny i spis majątku,
• zabezpieczać zebrane dowody,
• żądać udzielania informacji przez przedsiębiorcę i pracownika,
• przesłuchiwać świadków.
Płatnik ma obowiązek:
• udostępnić księgi i dokumenty,
• sporządzać i wydać ich kopie oraz tłumaczenia,
• udzielać wyjaśnień,
• zapewnić warunki techniczne i lokalowe do wykonania kontroli.
Przedsiębiorca może brać udział w kontroli samodzielnie lub przez osobę upoważnioną (na piśmie).
Kto przeprowadza kontrolę
Kontrolę wykonują inspektorzy kontroli ZUS. To pracownicy ZUS, którzy:
• mają wyższe wykształcenie i co najmniej 2 letni staż pracy,
• cieszą się nienaganną opinią,
• zdali egzamin i zostali powołani na to stanowisko.
Inspektorzy kontroli mogą prowadzić kontrolę na podstawie pisemnego upoważnienia, po okazaniu legitymacji służbowej.
W kontroli może uczestniczyć również pracownik ZUS, który nie jest inspektorem kontroli, ale przygotowuje się do egzaminu na to stanowisko.
Kiedy ZUS wykonuje kontrolę
ZUS planuje kontrole i realizuje je według harmonogramu. Wykonuje je również ze szczególnych względów (np. jeśli otrzymuje informację o naruszeniu prawa).
Jeśli w firmie trwa już inna kontrola (np. skarbowa), ZUS powinien odstąpić od kontroli i wyznaczyć inny termin jej rozpoczęcia.
Czas trwania kontroli
Czas trwania kontroli ZUS jest limitowany przez przepisy ustawy Prawo przedsiębiorców. Różni się on w zależności od twojego statusu jako przedsiębiorcy może trwać od 12 do 48 dni w ciągu roku. Więcej szczegółów zawiera poradnik na stronie www.biznes.gov.pl.
Gdzie ZUS może przeprowadzić kontrolę
ZUS może przeprowadzić kontrolę w:
• siedzibie firmy,
• innych miejscach, gdzie przedsiębiorca prowadzi działalność,
• oddziale ZUS, jeśli:
1. płatnik wyrazi na to zgodę i uprości to całą procedurę,
2. kontrolerzy ZUS muszą przesłuchać świadków (np. byłego pracownika),
3. nie ma warunków w firmie do wykonania kontroli (np. niska temperatura, brak miejsca do siedzenia).
Źródło: www.biznes.gov.pl
