Reklama

Sąd: małżonkowie mogą być jednym podatnikiem VAT. Trzeba zmienić przepisy

Małżeństwo sprzedające działki budowlane powinno być traktowane jako jeden podatnik dla celów rozliczeń VAT – stwierdził wrocławski sąd. To pokłosie niedawnego wyroku TSUE.

Publikacja: 07.08.2025 04:37

Sąd: małżonkowie mogą być jednym podatnikiem VAT. Trzeba zmienić przepisy

Foto: Adobe Stock

Wspólne opodatkowanie małżonków może się kojarzyć raczej z korzystną formą rozliczenia dochodów osobistych, niż z podatkiem VAT. Jednak od 3 kwietnia br. wiadomo już, że małżonkowie pozostający we wspólności majątkowej mogą, a nawet powinni występować jako jeden podatnik. Bo właśnie 3 kwietnia zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w polskiej sprawie Grzera (sygn. C-213/24). Sędziowie stwierdzili wówczas, że sprzedaż nieruchomości w okolicznościach wskazujących na prowadzenie działalności gospodarczej powinna podlegać VAT, a małżonkowie powinni występować jako jeden podatnik.

Konsekwencją rozstrzygnięcia luksemburskiego Trybunału były wydane 5 sierpnia br. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Sąd także uznał, że małżeństwo pozostające we wspólności majątkowej małżeńskiej, sprzedające wspólnie nieruchomość wchodzącą w skład tej wspólności, może być uznane za jednego podatnika VAT.

Czytaj więcej

Czy sprzedawca działki musi zapłacić VAT, jeśli formalności załatwia pełnomocnik?

Sąd: małżeństwo trzeba opodatkować VAT jak jednego podatnika

Sprawa dotyczyła podatniczki, która wraz z mężem sprzedawała działki budowlane powstałe z przekształcenia gospodarstwa rolnego. Sąd uznał, że sprzedaż powinna być opodatkowana VAT jako czynność biznesowa. Małżonkowie uzbroili te nieruchomości w media, uporządkowali je poprzez m.in. wycinkę drzew i krzewów, a także zapewnili odpowiednią reklamę wspierającą sprzedaż. Czynności te powierzyli profesjonalnemu przedsiębiorcy. W takich okolicznościach uznawanie takiej sprzedaży za biznes jest już szeroko stosowaną praktyką w ostatnich latach. W związku z tym w podobnych przypadkach transakcje sprzedaży są traktowane jako podlegające VAT.

Jednak wrocławski sąd nie kontynuował praktyki urzędów skarbowych, która sugerowała w takich przypadkach rejestrację każdego z małżonków dla celów VAT i wystawienie dwóch faktur opiewających na połowę ceny nieruchomości. Sędziowie uznali, że dla tych celów małżeństwo powinno być traktowane podobnie jak spółka cywilna, a zatem występować jako jeden podatnik VAT.

Reklama
Reklama

Już po kwietniowym wyroku TSUE wśród ekspertów pojawiły się głosy, że podobne sytuacje wymagają nie tylko wyroków sądowych, ale jednoznacznego uregulowania w ustawie o podatku od towarów i usług. Skuteczne rozliczenie tego podatku od sprzedaży nieruchomości przez małżeństwa może bowiem napotkać przeszkody formalne. Małżeństwa nie mają przecież wspólnego numeru NIP. Może to być przeszkodą formalną w uznaniu ich za podatnika. Zapewne rozwiązaniem tego problemu byłaby wspólna rejestracja takich małżeństw na potrzeby transakcji nieruchomościowej. Jednak przepisy o VAT – w odróżnieniu od PIT – nie przewidują wprost możliwości wspólnego opodatkowania dwóch osób, choćby były małżeństwem.

Czytaj więcej

Umowy przedwstępne sprzed 2024 r. chronią przed zapłatą podwyższonego PCC od zakupu powyżej sześciu mieszkań.

Mąż i żona w oddzielnych procedurach

Urzędnicy skarbowi, którzy będą chcieli zastosować w praktyce wyrok TSUE i ewentualne kolejne podobne wyroki polskich sądów będą mieli też inny kłopot: wobec kogo mają się dalej toczyć wszczęte już postępowania w tych sprawach. Dotychczas bowiem, skoro występowali tam dwaj podatnicy (mąż i żona), to toczyły się – formalnie rzecz biorąc – dwa oddzielne postępowania, choć dotyczące tej samej transakcji. Z wyroku TSUE wynika, że adresatem decyzji ma być jeden podatnik, jakim jest małżeństwo. Tej kwestii proceduralnej też dzisiejsze przepisy nie przewidują.

Wrocławski WSA w swoich wyrokach uchylił decyzje urzędu skarbowego w Zgorzelcu oraz Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu. Na razie nie opublikowano pisemnego ich uzasadnienia, które mogłoby być przynajmniej szczątkową wytyczną dla urzędów skarbowych co do tego, jak w takiej sytuacji mają w praktyce dalej prowadzić postępowania. Pole do działania ma tu natomiast minister finansów, któremu przepis art. 14a ordynacji podatkowej daje możliwość wydania interpretacji ogólnej przy uwzględnieniu orzecznictwa TSUE.

Sygnatura akt I SA/Wr 92/23, I SA/Wr 99/23

Opinia dla "Rzeczpospolitej"
Marek Przybylski, doradca podatkowy w MDDP

Po wyroku TSUE należy znowelizować przepisy ustawowe, tak, aby opisać wyraźnie przypadki sprzedaży nieruchomości przez małżeństwa i opodatkowanie VAT z tego tytułu. Zanim do nowelizacji dojdzie, minister finansów powinien jak najprędzej wydać interpretację ogólną, w której określiłby sposób rozliczeń podobnych transakcji w sposób najmniej uciążliwy dla sprzedawców, nabywców i urzędników skarbowych. Wydaje się logiczne, by urzędy prowadzące postępowania w takich sprawach umorzyły je w stosunku do poszczególnych małżonków i wszczęły nowe, już wobec jednego „wspólnego” podatnika, czyli małżeństwa. Wątpliwości mogą powstawać także po stronie nabywców nieruchomości. Dotychczasowa praktyka podziału wartości transakcji po połowie i wystawiania dwóch faktur nie będzie już prawidłowa, a zatem formalnie rzecz biorąc, takie faktury można uważać za niewłaściwie wystawione, choć nie powinno to raczej wpływać na odliczenie VAT przez nabywcę.

Reklama
Reklama
Sądy i trybunały
Sędziowie TK inwigilowani? Święczkowski i Pawłowicz składają zawiadomienie
Sądy i trybunały
Czy Waldemar Żurek może „czyścić” sądy wbrew sędziom? Prawnicy podzieleni
Praca, Emerytury i renty
Wiadomo, o ile mogą wzrosnąć emerytury w 2026 roku. Rząd przyjął rozporządzenie
Praca, Emerytury i renty
Wcześniejsze wypłaty i podwójne świadczenia. 800 plus w sierpniu
Prawo w Polsce
Czym teraz zajmie się Andrzej Duda? Nie wróci na Uniwersytet Jagielloński
Materiał Promocyjny
Nie tylko okna. VELUX Polska inwestuje w ludzi, wspólnotę i przyszłość
Reklama
Reklama