Rośnie aktywność polskich firm za granicą. Siłą napędową gospodarki stał się eksport, którego wartość w ciągu pierwszych trzech kwartałów tego roku sięgnęła 112,9 mld euro i była o 6,3 proc. wyższa niż w tym samym czasie rok wcześniej. Ale coraz więcej firm decyduje się także na zagraniczne inwestycje.

Mogą to być giganci jak Orlen, ale też małe innowacyjne firmy, jak In Point, zajmująca się rozwijaniem internetowych usług e-commerce, która powołała swoją spółkę w Dolinie Krzemowej w USA. Zakłady na Wschodzie uruchamia branża budowlana, odzieżowa czy meblowa. Zarówno inwestorzy jak i eksporterzy potrzebują albo kredytów, albo gwarancji. Z pomocą idą zarówno państwowe instytucje, w tym Bank Gospodarstwa Krajowego, jak i oferujące różne instrumenty finansowe banki komercyjne.

Państwo ma pomagać

– Dostarczanie instrumentów finansowego wsparcia eksportu to ważny element działalności banków publicznych w Europie, określanych mianem banków rozwoju – twierdzi zastępca dyrektora Departamentu Wsparcia Eksportu BGK Piotr Stolarczyk. Po trzech kwartałach tego roku wartość udzielonych kredytów ze wsparciem BGK na sfinansowanie kontraktów eksportowych z krajami rozwijającymi się wzrosła o 50 proc. w porównaniu z końcem 2012 roku. W ostatnich 11 miesiącach na zakup polskich dóbr i usług udzielono trzykrotnie więcej kredytów dla importerów z krajów rozwijających się, niż w całym ubiegłym roku. Największe transakcje związane były z branżą budowlaną oraz przemysłem elektromaszynowym.

Kredyty na 10 lat

Oferta BGK skierowana jest do wszystkich polskich firm zajmujących się eksportem, niezależnie od ich wielkości, branży, ani eksportowych rynków. Główna korzyść, jaką daje BGK, to możliwość dodania do oferty handlowej atrakcyjnych warunków finansowania przeznaczonych dla zagranicznego kontrahenta. Preferencyjne koszty kredytu możliwe są dzięki formule „non-profit" oraz wsparciu państwa. Eksporterzy mają dostęp do kredytów ze spłatą nawet na 10 lat.

Dodatkową korzyścią, zwłaszcza na rynkach trudnych, jest przeniesienie ryzyka braku zapłaty na bank. Obecność BGK w transakcji gwarantuje szybką płatność za zrealizowany kontrakt.

Kluczowe znaczenie dla firm ma także oferta Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych KUKE. Ubezpieczenia eksportowe mogą dotyczyć kredytów eksportowych (zarówno tych udzielanych przez przedsiębiorstwa tzw. kredytów kupieckich, jak i finansujących kontrakty eksportowe, a udzielane przez banki), kontraktów eksportowych oraz inwestycji bezpośrednich za granicą.

Ubezpiecza od polityki

W przypadku ubezpieczenia inwestycji zagranicznych, KUKE zabezpiecza inwestora przed utratą poniesionych nakładów inwestycyjnych z powodów politycznych (jak arbitralne decyzje państwa przyjmującego inwestycję) lub w wyniku działania siły wyższej.

Coraz większe zainteresowanie firm budzi zabezpieczanie należności handlowych od kontrahentów ze Wschodu. – Liczba wniosków o Polisę na Wschód, czyli gwarantowane przez Skarb Państwa ubezpieczenie krótkoterminowych należności, wzrosła o przeszło jedną trzecią – mówi rzecznik KUKE Agnieszka Marcinkowska.

Ale zasięg państwowego wsparcia często okazuje się niewystarczający w porównaniu z potrzebami polskich eksporterów.

Skromne możliwości

– Zarówno BGK, jak i KUKE mają zakres operacji odpowiadający wielkości naszego dawnego eksportu. Czyli skala tych narzędzi nie odpowiada obecnemu poziomowi handlu z zagranicą – przyznaje wiceminister gospodarki Ilona Antoniszyn-Klik.

Wchodzenie w ryzykowne projekty, a takie przynoszą duże zyski, jest dla obu tych instytucji trudne. Zwłaszcza że obie instytucje podlegają ministrowi finansów, który wstrzemięźliwie podchodzi do wszelkich wydatków i gwarancji państwa. Nie ma także dobrego instrumentu gwarancyjnego dla dużych inwestycji za granicą. – Brakuje nam instrumentów na dużą skalę, dzięki którym pieniądze na eksport dawałby nie jeden Bank Gospodarstwa Krajowego, lecz każdy bank. Powinno być tak, że my dajemy instrument, a banki mają interes w tym, żeby go rozreklamować i w ten sposób zwiększać potencjał eksportowy – uważa Antoniszyn- Klik.

Robert Antczak, dyrektor Departamentu Sprzedaży Produktów BZ WBK

Dla utrzymania dalszego wzrostu eksportu niezbędne jest wsparcie banków. Dzięki szerokiej ofercie narzędzi i możliwości instytucje finansowe mogą finansować oraz zabezpieczać transakcje eksportowe (współpraca z bankami zagranicznymi czy też wspólna oferta z KUKE). Ma to szczególne znaczenie na rynkach niestabilnych, jak np. Białoruś. Przykładem może być umowa naszego klienta na dostawy węgla i koksu do tego kraju. Płatność jest realizowana w formie akredytywy eksportowej otwartej przez działający na Białorusi bank rosyjski, której dyskonto i płatność dla eksportera gwarantuje BZ WBK – bank znany klientowi, do którego ma zaufanie. Dla przedsiębiorcy ważna jest także pomoc banku w pozyskiwaniu partnerów zagranicznych. W przypadku BZ WBK taką rolę odgrywa Santander International Trade Portal, poprzez który można znaleźć podmioty zainteresowane współpracą w danej branży, a także poznać najistotniejsze kwestie handlu zagranicznego związane z danym krajem. Nieoceniona jest również pomoc profesjonalnego doradcy bankowego.