Analizując pytanie należy odnieść się do regulacji ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (teks jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1452 z późn. zm.). Podstawy normatywne opłaty miejscowej wynikają z art. 17 ustawy, w którym postanowiono, że rada gminy może wprowadzić opłatę miejscową. Pobiera się ją od osób fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych:

1) w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w tych celach,

2) w miejscowościach znajdujących się na obszarach, którym nadano status obszaru ochrony uzdrowiskowej na zasadach określonych w ustawie z 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. z 2021 r., poz. 1301)

– za każdą rozpoczętą dobę pobytu.

Ustawodawca nie wprowadził wprost przepisów związanych z różnicowaniem wysokości stawek wspomnianej opłaty, aczkolwiek w ust. 2 ww. art. 17 wprowadzono zwolnienia. Wskazano tamże, że opłaty miejscowej oraz uzdrowiskowej nie pobiera się:

1) pod warunkiem wzajemności – od członków personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz innych osób zrównanych z nimi na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca pobytu stałego na terytorium RP;

2) od osób przebywających w szpitalach;

3) od osób niewidomych i ich przewodników;

4) od podatników podatku od nieruchomości z tytułu posiadania domów letniskowych położonych w miejscowości, w której pobiera się opłatę miejscową albo uzdrowiskową;

5) od zorganizowanych grup dzieci i młodzieży szkolnej.

Rada gminy może wprowadzić opłatę miejscową, którą pobiera się od osób fizycznych przebywających na terenie gminy dłużej niż dobę w celach turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych

Z punktu widzenia podanego pytania na szczególną uwagę zasługują przepisy zgrupowane w art. 19 ww. ustawy. W art. 19 pkt 1 lit b. tej ustawy postanowiono, że – rada gminy, w drodze uchwały określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek opłat określonych w ustawie, z tym że stawka opłaty miejscowej w miejscowościach, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1, nie może przekroczyć 2,80 zł dziennie – na 2023 rok. Stawka ta wynika z obwieszczenia ministra finansów z 28 lipca 2022 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2023 (Dz.U. Monitor Polski z 2022 r., poz. 731). Z innych przepisów zawartych we wspomnianym art. 19 ustawy wynika, że rada gminy może zarządzić pobór tych opłat w drodze inkasa oraz określić inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso, a także może wprowadzić obowiązek prowadzenia przez inkasentów ewidencji osób, o których mowa w art. 17 ust. 1, zobowiązanych do uiszczania opłaty miejscowej oraz określić szczegółowy zakres danych zawartych w tej ewidencji, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego poboru opłaty miejscowej (pkt 2) oraz może wprowadzać inne niż wymienione w ustawie zwolnienia przedmiotowe od opłat lokalnych (pkt 3).

W każdym bądź razie, z przywołanych wyżej regulacji prawnych ani z żadnych innych, nie wynika jednak, aby rada gminy miała możliwość różnicowania wysokości wspomnianych stawek. Jak się jednak okazuje pewnych wskazówek dostarcza orzecznictwo nadzorcze regionalnych izb obrachunkowych. Tytułem przykładu można odnotować uchwałę Kolegium RIO w Szczecinie z 22 listopada 2017 r. (Nr XXV. 140.K.2017); źródło: https://szczecin.rio.gov.pl. W podanym orzeczeniu nadzorczym wskazano zaś m.in., że: Brzmienie art. 19 pkt 3 w zw. z art. 17 ust. 2 i art. 19 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 1785), nie pozostawiają wątpliwości, że zróżnicowanie wysokości stawek opłaty miejscowej jest dopuszczalne (w granicach stawki maksymalnej), aczkolwiek tylko ze względu na rodzaj przedmiotu opodatkowania. Przepisy dotyczące opłaty miejscowej zwarte w art. 17 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określają zamknięty katalog zwolnień o charakterze podmiotowym. Zatem istniejące ograniczenia, jakie ustawodawca wprowadził do kształtowania przez gminę wszystkich opłat lokalnych określonych w art. 19 pkt 1 ww. ustawy, dotyczą braku możliwości różnicowania tych stawek w zakresie podmiotowym.

Zatem, z przywołanego stanowiska należy wnioskować, że różnicowanie wysokości stawek opłaty miejscowej będzie dopuszczalne, o ile rzecz jasna, będzie miało charakter przedmiotowy. Jednak to nie jedyny wymóg legalności wprowadzenia różnicowania, bowiem bardzo ważne jest również nieprzekroczenie limitu stawki opłaty miejscowej, wprowadzonej na dany rok – w drodze ww. obwieszczenia ministra finansów. Limit ten na 2023 r. wynosi 2,80 zł, czyli nie może wystąpić przekroczenie dzienne tegoż limitu.

Uwzględniając powyższe uwarunkowania można dojść do wniosku, że proponowane rozwiązanie legislacyjne ze stawkami na trzech poziomach: 1 zł, 2 zł i 2,5 zł za każdą rozpoczętą dobę pobytu, będzie prawidłowe. Nie przekroczono bowiem limitu maksymalnego.

Jaki wniosek

Jakkolwiek z przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie wynika to wprost, to różnicowanie wysokości stawek opłaty miejscowej jest dopuszczalne. Należy tylko zachować wymóg, aby różnicowanie miało charakter przedmiotowy a stawki nie przekraczały limitu maksymalnego na dany rok. Niespełnienie tych wymogów może zaś z dużym prawdopodobieństwem skutkować rozstrzygnięciem nadzorczym RIO.