Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpatrzeniu zażalenia zarządu powiatu utrzymało w mocy postanowienie wójta gminy odmawiające wszczęcia postępowania w sprawie wydania opinii o zgodności z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wstępnego projektu podziału nieruchomości. Podział działek dokonywany miał być w celu uregulowania własności gruntów zajętych pod drogę publiczną kategorii powiatowej.

Wójt powiedział: nie

Wójt gminy odmówił wszczęcia postępowania we wnioskowanym zakresie. W uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami z wnioskiem o podział nieruchomości może wystąpić tylko podmiot mający w tym interes prawny, a więc właściciel i użytkownik wieczysty.

Tymczasem właścicielem przedmiotowych działek jest gmina. Takie stanowisko potwierdziło też Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego zostało zaskarżone przez zarząd powiatu do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zarząd powiatu jednoznacznie wskazywał, ze wniosek o podział związany jest z potrzebą uregulowania własności gruntów zajętych pod drogę publiczną kategorii powiatowej. W myśl art. 2a ust. 2 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy. Ponadto kategoria drogi, której dotyczy sprawa, oraz jej relacja była faktem powszechnie znanym w związku z publikacją rejestru numerów dróg powiatowych.

Meritum sporu

Ocena legalności zaskarżonego postanowienia sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy jedynym uprawnionym do zgłoszenia wniosku o podział nieruchomości jest jej właściciel (osoba, której przysługuje tytuł prawny do nieruchomości), czy też żądanie takie może zgłosić także inny podmiot, o ile ma w tym interes prawny. WSA opowiedział się za poglądem, w myśl którego osoby, którym przysługuje tytuł prawny do nieruchomości, nie są jedynymi uprawnionymi do zgłoszenia wniosku o podział nieruchomości, albowiem takie żądanie może zgłosić także inny podmiot, o ile ma w tym interes prawny.

Po wejściu w życie obecnie obowiązującej ustawy o gospodarce nieruchomościami kwestia ta została uregulowana w art. 97 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, z którego wynika, że podziału nieruchomości dokonuje się na wniosek i koszt osoby, która ma w tym interes prawny. Oczywiście co do zasady interes prawny w postępowaniu podziałowym będzie miała przede wszystkim osoba, której przysługuje tytuł prawny do nieruchomości, w tym w szczególności właściciel nieruchomości.

Nie ma jednak normatywnych podstaw do ograniczania zakresu przedmiotowego przepisu art. 97 ust. 1 u.g.n. poprzez twierdzenie, że z żądaniem podziału nieruchomości mogą wystąpić jedynie osoby, które dysponują tytułem prawnym do dzielonej nieruchomości.

Czym innym pozostaje przy tym ustalenie w okolicznościach konkretnej sprawy, komu przysługuje interes prawny w żądaniu podziału nieruchomości, a czym innym twierdzenie, że jedynymi uprawnionymi do zgłoszenia wniosku o podział nieruchomości jest jej właściciel lub inna osoba, której przysługuje tytuł prawny do nieruchomości.

To nie rozporządzanie

Zmiana oznaczenia nieruchomości wcale nie musi wiązać się z rozporządzaniem nieruchomością. Może służyć wyłącznie celom typowo technicznym związanym przykładowo z odnowieniem ewidencji gruntów. Przede wszystkim podział nieruchomości oraz akt rozporządzenia nieruchomością to dwa rożne i odrębne od siebie zdarzenia prawne.

Przyjąć należało, że osoby, którym przysługuje tytuł prawny do nieruchomości, nie są jedynymi uprawnionymi do zgłoszenia wniosku o podział nieruchomości, albowiem żądanie takie może zgłosić także inny podmiot, o ile ma w tym interes prawny. Sam fakt zajęcia określonej nieruchomości pod drogę publiczną mógłby nie być wystarczający do uznania istnienia interesu prawnego. Zdarzenie takie wskazywałoby bowiem raczej na interes faktyczny, a nie prawny.

W ocenie sądu tego rodzaju normą o charakterze materialnoprawnym wskazującą na istnienie po stronie skarżącego interesu prawnego w żądaniu podziału nieruchomości zajętych pod drogę powiatową jest art. 2a ust. 2 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Zgodnie z tym przepisem drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy.

Skoro więc na zarządzie powiatu, jako organie wykonawczym powiatu i zarządcy drogi powiatowej, spoczywa prawny obowiązek podjęcia działań mających na celu zapewnienie publicznego charakteru własności drogi powiatowej, to ma on również interes prawny w żądaniu podziału nieruchomości zajętej pod drogę powiatową, gdyż czynność taka ma charakter czynności zmierzającej do zapewnienia publicznego charakteru własności drogi publicznej, o którym mowa w art. 2a ust. 2 u.d.p. Z tych też względów należało przyjąć, że zarząd powiatu posiada interes prawny w żądaniu podziału nieruchomości, w tym także w wydaniu stanowiącej element takiego postępowania opinii o zgodności wstępnego projektu podziału nieruchomości z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Sygnatura akt: II SA/Lu 262/23