Podobnie ewaluuje funkcja CFO, który coraz częściej współdecyduje o strategii całej organizacji. Innymi słowy zarządzający finansami powinni stać się partnerami biznesowymi, którzy w coraz większym stopniu będą doradzać w dziedzinie finansów, a współpraca z pozostałymi działami firm, zwłaszcza księgowością, planowaniem finansowym oraz analizą musi się pogłębić. Tworzenie wartości wymaga współpracy z różnymi interesariuszami w ramach finansów i podatków, a nawet z funkcjami handlowymi. Tylko w ten sposób można dokładnie zrozumieć wymagania i możliwości organizacji w zakresie kapitału obrotowego oraz wspierać inne strategiczne inicjatywy. Chcąc tworzyć nową wartość za pomocą najnowocześniejszych narzędzi technologicznych piony finansowe nie powinny opierać się wyłącznie na własnych danych, takich jak informacje o rachunkach bankowych. Powinny także wykorzystywać inne dane z całej organizacji, od kontroli finansowej, aż po sprzedaż. Coraz częściej rola pionów finansowych w tworzeniu wartości obejmuje również wsparcie strategii i raportowania zrównoważonego rozwoju.
O jakich wartościach mowa?
Zrównoważony rozwój, w tym identyfikacja i zarządzanie ryzykiem i szansami związanymi z ESG, stanowi podstawę długoterminowego wzrostu organizacji i tworzenia realnej wartości. Takie podejście dodatkowo wzmocniły przepisy dotyczące sprawozdawczości ESG, w tym unijna dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). Wspieranie zrównoważonego rozwoju i sprawozdawczości ESG było jednym z trzech najważniejszych obszarów, w których ankietowani w badaniu EY spodziewali się wzrostu znaczenia ich roli, a 37 proc. uważała, że zwiększy się nacisk na sprawozdawczość ESG. Prawie ¼ (24 proc.) respondentów twierdziła, że od dawna wspierała zrównoważony rozwój lub raportowanie ESG, a 45 proc. robiło to często. Z kolei niewiele mniej (44 proc.) respondentów było w ciągu ostatnich 12 miesięcy zaangażowanych w transakcje fuzji i przejęć oraz dezinwestycje. Prawie tyle samo (42 proc.) uczestniczyło w przygotowaniu i wprowadzeniu zmian organizacyjnych, a także nowych produktów i usług. Zaś 41 proc. doradzało przy dużych inwestycjach technologicznych (włączając w to sztuczną inteligencję) oraz przy tworzeniu strategicznych planów całej organizacji.
Nowa rola pionów finansowych
Jak efektywnie powinna ewoluować rola dyrektora finansowego, kontrolera i całej funkcji finansowej pokazuje najnowsze badanie „The EY Global DNA of the Treasurer Survey”. Według niego umiejętne zarządzenie finansami wykorzystujące potencjał organizacji może odgrywać kluczową rolę w tworzeniu wartości. Niemniej tylko połowa wszystkich respondentów (52 proc.) identyfikowała się jako proaktywni twórcy wartości, przy czym największą wartość tworzyli wykorzystując dane i technologie do zwiększenia płynności finansowej swoich firm – tak twierdziło 30 proc. ankietowanych. Ponad ¾ z nich (79 proc.) uważała, że w ciągu najbliższych pięć lat ich rola ulegnie zmianie. Jej znaczenie zwiększy się w obszarze prognozowania i zarządzania przepływami pieniężnymi (37 proc. wskazań), wspieraniu zrównoważonego rozwoju i sprawozdawczości ESG (37 proc.) oraz zarządzaniu ryzykiem finansowym (37 proc.).
Zarządzanie ryzykiem finansowym
Ryzyko finansowe obejmuje wiele aspektów, m.in. ryzyko towarowe, kontrahentów, kredytowe, walutowe, stóp procentowych i płynności. Zarządzając wszystkimi rodzajami tego ryzyka organizacje zwiększają swoją odporność, co jest jednym ze sposobów tworzenia wartości. Mniej niż jedna czwarta respondentów (23 proc.) twierdziła, że tworzenie wartości to dla nich „proaktywne ograniczanie ryzyka finansowego dla organizacji”. Dodatkowo tylko niecała połowa (45 proc.) była przekonana, że ich strategie zarządzania ryzykiem finansowym pomagają usprawnić proces podejmowania decyzji finansowych i biznesowych w całym przedsiębiorstwie. Zdecydowanie przekonanych było tylko 27 proc., za to aż 28 proc. w ogóle nie miało takiego poczucia.
Technologia i sztuczna inteligencja
Badanie EY pokazuje, że dzięki zdolnościom analitycznym sztucznej inteligencji mogą dokładniej przewidywać przyszłe przepływy pieniężne oraz wykrywać i ograniczać ryzyko finansowe na wczesnym etapie. Czterech na pięciu respondentów (82 proc.) badania korzystało z narzędzi do analizy i wizualizacji danych, tyle samo używało oprogramowania księgowego w chmurze, a 83 proc. systemów zarządzania finansami. Aż 78 proc. uważało, że w ciągu najbliższych pięć lat zarządzanie wykorzystaniem sztucznej inteligencji będzie stanowiło większą część ich roli. Już teraz niecała połowa ankietowanych (42 proc.) wykorzystuje ją do prognozowania finansowego. Na razie jednak, jak pokazało badanie EY, wyzwania związane z zaawansowanymi technologiami, w tym przede wszystkim z AI, są jedną z największych przeszkód w uzyskaniu niemal natychmiastowego wglądu w środki pieniężne organizacji. Ponad jedna czwarta respondentów (26 proc.) wymieniła jako główny problem m.in. brak technologii do agregowania danych finansowych. Kolejnym był brak dostępu do wysokiej jakości danych. Tylko dwóch na pięciu (38 proc.) ankietowanych uważało, że dane transakcyjne ich działu są dokładne.
Zaawansowane technologie wspomagają innowacyjność dlatego uczestnicy badania mieli świadomość, że potrzebują nowych umiejętności. Ponad 1/3 (38 proc.) chciała lepiej wykorzystywać dane do przygotowania strategii, 28 proc. potrzebowała wsparcia w kreatywności, 27 proc. w komunikacji, a 26 proc. w zarządzaniu automatyzacją.
Tomasz Michalak biegły rewident, partner w dziale Assurance w EY Polska, członek organizacji ACCA
