- Zatrudniony przez nas kierowca samochodu osobowego (szofer) pracuje co do zasady od poniedziałku do piątku. Zdarzają się jednak wyjazdy w soboty lub niedziele. Proszę o potwierdzenie, czy odpoczynek tygodniowy tego kierowcy można rozliczać na przestrzeni dwóch tygodni, gdzie wystarczające jest, że rozpocznie się on w jednym tygodniu i trwa odpowiednią liczbę godzin, by był prawidłowy? – pyta czytelniczka.
Nie. Kierowcy pojazdów przeznaczonych do przewozu do 3,5 tony lub do 9 osób łącznie z kierowcą nie podlegają pod przepisy pozwalające na wykorzystywanie odpoczynków na przełomie tygodnia. Pełny odpoczynek powinien „zmieścić się” w obrębie danego tygodnia. Przy czym przez tydzień należy rozumieć tydzień kalendarzowy.
Czytaj więcej:
35 godzin wolnego
Kierowcy przysługuje prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdym tygodniu. Tygodniowy nieprzerwany odpoczynek obejmuje minimalny odpoczynek dobowy przypadający w dniu, w którym kierowca rozpoczął odpoczynek tygodniowy (art. 14 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców, tekst jedn. DzU z 2022 r., poz. 1473).
Odpoczynek tygodniowy może zostać przy tym skrócony – do minimalnego wymiaru 24 godzin – w dwóch grupach przypadków:
- zmiany pory wykonywania pracy przez kierowcę w związku z jego przejściem na inną zmianę zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy,
- w razie sytuacji i zdarzeń wymagających od kierowcy podjęcia działań dla ochrony życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia albo usunięcia awarii.
Przepisy nie dają możliwości skrócenia odpoczynku w innych sytuacjach, w szczególności w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy.
Nie te przepisy
Wskazany w pytaniu kierowca nie jest objęty rozporządzeniem (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady 561/2006 z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz Urz UE L 102). Ma ono bowiem generalne zastosowanie do przewozu drogowego:
- rzeczy, gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdów łącznie z przyczepą lub naczepą przekracza 3,5 tony; lub
- osób, pojazdami skonstruowanymi lub trwale przystosowanymi i przeznaczonymi do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą.
Nie znajdzie ono zatem zastosowania do kierowców samochodów osobowych. Oznacza to, że do takiego kierowcy nie ma zastosowania regulacja art. 8 ust. 9 tego rozporządzenia, zgodnie z którą tygodniowy okres odpoczynku, przypadający na dwa tygodnie, można zaliczyć do dowolnego z nich, ale nie obu. Daje to możliwość – w stosunku do kierowców objętych zakresem zastosowania rozporządzenia 561 – wykorzystania prawidłowego odpoczynku, jeżeli jego wymiar czasowy odpowiada długością wskazanym w rozporządzeniu także wtedy, gdy odpoczynek „przechodzi” na kolejny tydzień. Istotny jest tu bardziej moment rozpoczęcia odpoczynku i jego wymiar czasowy.
Tydzień kalendarzowy
Ustawa o czasie pracy kierowców definiuje tydzień jako okres pomiędzy godziną 00.00 w poniedziałek i godziną 24.00 w niedzielę. W tak rozumianych tygodniu w pełni ma zostać zapewniony („zmieścić się”) 35-godzinny odpoczynek. Nie ma zatem znaczenia, czy poniedziałek jest dla kierowcy dniem wolnym ani o której godzinie miałby w ten dzień rozpoczynać pracę. Nie można liczyć odpoczynku np. od 23 w sobotę do 8 we wtorek.
Przy planowanej lub przewidywanej konieczności pracy w wolny weekend możliwe jest, a wręcz konieczne, zaplanowanie wolnego w danym tygodniu, przed weekendową pracą.
Należy przy tym zwrócić uwagę na to, że odpoczynek tygodniowy kierowcy samochodu osobowego ma przypadać „w każdym tygodniu”, a nie po upływie maksymalnie sześciu (w drodze wyjątku 12) dniach pracy, tak jak ma to miejsce w oparciu o przepisy art. 8 rozporządzenia 561. Oznacza to, że odpoczynek może przypadać np. na początku pierwszego i na końcu drugiego tygodnia.
Autor jest prawnikiem