Osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia albo na podstawie umowy o świadczeniu usług mają przez prawo zagwarantowane, że każda godzina ich pracy musi być wynagradzana odpowiednią stawką. Ta stawka nie może być niższa niż ustalona na dany rok przez rząd. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 12 września 2024 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r. (DzU poz. 1362) minimalna stawka godzinowa w przyszłym roku to 30,50 zł.
Kogo nie dotyczy stawka godzinowa?
Gwarancja minimalnej stawki godzinowej nie obowiązuje, jeżeli o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usług decyduje sam zleceniobiorca lub świadczący usługi, a jednocześnie przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne.
Czytaj więcej:
Obowiązek zapewnienia minimalnej stawki godzinowej nie dotyczy również osób wykonujących zlecenie lub świadczących usługi, które realizują umowę w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej (tzw. B2B), gdy same zatrudniają pracowników czy zleceniobiorców. Jeżeli nikogo nie zatrudniają, muszą mieć zapewnioną minimalną stawkę za godzinę pracy.
Co ważne, zapewnianie minimalnej stawki nie dotyczy także osób zatrudnionych na podstawie innego rodzaju umów, np. umów o dzieło. Jednocześnie nawet jeżeli umowa dotyczy świadczenia usług, to i tak przepisy o minimalnej stawce godzinowej nie mają zastosowania, gdy jednocześnie jest to umowa m.in.:
- na pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej,
- na utworzenie rodziny zastępczej zawodowej lub rodzinnego domu dziecka,
- w przedmiocie prowadzenia rodzinnego domu dziecka,
- w przedmiocie pełnienia funkcji rodziny pomocowej,
- w przedmiocie pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego,
- w przedmiocie pełnienia funkcji wychowawcy wyznaczonego do pomocy w kierowaniu placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego, w przypadku gdy w tej placówce nie ma zatrudnionego dyrektora,
jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż doba.
Co w sytuacji, gdy zleceniobiorca otrzyma wynagrodzenie niższe od minimalnej stawki godzinowej?
Należy mu się wówczas wyrównanie do tej stawki. Jest tak nawet jeżeli w umowie stron będzie wpisana niższa stawka. Wykonujący zlecenie lub usługi może wtedy domagać się takiego wyrównania także w sądzie.
Jeżeli zatrudniający zleceniobiorcę lub świadczącego usługi nie wywiąże się z tego obowiązku, naraża się na grzywnę w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł. Chociaż nie dotyczy to pracowników, to prawidłowe stosowanie takich stawek może być kontrolowane przez Państwową Inspekcję Pracy. Jeżeli więc inspektor dostrzeże braki w tym zakresie, może nałożyć na zlecającego usługi mandat albo skierować sprawę do sądu.
Jak często należy wypłacać wynagrodzenie osobom pracującym na podstawie umów cywilnoprawnych?
Co do zasady strony umów cywilnoprawnych mogą dowolnie określić, kiedy realizującemu umowę należy zapłacić wynagrodzenie. Jednak w przypadku umów zlecenia lub umów o świadczenie usług, których dotyczą przepisy o minimalnej stawce, obowiązują pewne ograniczenia, które wynikają z tych przepisów. Jeżeli umowa zlecenia lub o świadczenie usług została zawarta na okres dłuższy niż miesiąc, to wypłata wynagrodzenia w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej powinna następować co najmniej raz w miesiącu. Oznacza to, że można rozbić wynagrodzenie z takiej umowy na dwie części:
- pierwszą, zapewniającą wynagrodzenie wynikające z minimalnej stawki godzinowej – ta musi być płatna co najmniej raz w miesiącu,
- drugą, tj. kwotę powyżej ww. stawki godzinowej – można ją wypłacać rzadziej.
W jaki sposób dokumentować liczbę godzin wykonywania zlecenia?
Strony umowy powinny w jej treści ustalić, w jaki sposób będzie potwierdzana liczba godzin świadczenia zlecenia lub usług. Jest to niezbędne do ustalenia wysokości wynagrodzenia oraz udowodnienia, że wynagrodzenie, jakie otrzymał zleceniobiorca, spełnia wymogi, jeżeli chodzi o stawkę minimalnego wynagrodzenia. Bez informacji o rzeczywistej liczbie tych godzin może być ciężko stwierdzić, czy wypłacona kwota nie narusza przepisów o minimalnej stawce godzinowej.
Jeżeli jednak takich ustaleń w umowie brak, to zleceniobiorca lub świadczący usługi ma obowiązek się tym zająć. To ta osoba powinna wtedy drugiej stronie przedstawić informację o liczbie godzin, które spędziła na wykonywaniu zlecenia lub usług. Taką informację zleceniobiorca może przekazać w formie pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej. Może więc sporządzić np. plik Excel i przesłać go zleceniodawcy, przy czym taki dokument powinien wyraźnie wskazywać, że pochodzi właśnie od zleceniobiorcy. Możliwe jest także odnotowywanie godzin pracy np. na papierze z odręcznym podpisem i przekazanie go zlecającemu.
Czy wynagrodzenie w umowie cywilnoprawnej określić w stawce godzinowej, czy ryczałtowej?
Przepisy prawa nie narzucają, czy wynagrodzenie za realizację zlecenia lub świadczenia usługi powinno być określone stawką za godzinę, czy też zryczałtowaną stawką miesięczną. Jest to pozostawione do decyzji stron umowy.
Jeżeli w umowie ustalono, że za wykonaną pracę należy się wynagrodzenie określone stawką godzinową, można z łatwością ustalić, czy zleceniobiorca otrzymuje wynagrodzenie nie niższe niż minimalna stawka godzinowa określona przepisami prawa.
Natomiast w przypadku ustalenia w umowie, że za jej realizację należy się zryczałtowane wynagrodzenie miesięczne, dla ustalenia, czy przepisy są przestrzegane, trzeba podzielić wysokość takiego wynagrodzenia przez liczbę godzin poświęconych na wykonanie zlecenia czy usług w danym miesiącu. Gdyby tak ustalone wynagrodzenie za godzinę było niższe od minimalnej stawki godzinowej obowiązującej w danym roku, zleceniodawca zobowiązany jest dokonać wyrównania wynagrodzenia, aby zapewnić stawkę godzinową w wysokości wynikającej z przepisów prawa.
