Od 1 sierpnia 2020 r. obowiązuje umowa o wolnym handlu (ang. Free Trade Agreement, FTA) między Unią Europejską a Socjalistyczną Republiką Wietnamu. Porozumienie to nazywane jest też umową dekady. Wszak do tej pory tak liberalnego traktatu Unia jeszcze nie zawarła z żadnym rozwijającym się krajem.
Treść umowy umowy o wolnym handlu pomiędzy UE a Wietnamem znajdziesz tutaj.
A kompendium wiedzy o umowie FTA pomiędzy UE a Wietnamem tutaj.
Prognozuje się, że umowa UE-Wietnam zwiększy eksport unijnych, w tym polskich, przedsiębiorstw do Wietnamu o 29 proc. Zaś do Unii wietnamskie firmy wyeksportują więcej o 18 proc. Obecnie wartość wymiany handlowej między Unią Europejską a Wietnamem to prawie 54 mld euro. W tym towary to niemal 50 mld euro, a usługi prawie 4 mld euro.
Skutki pozytywne na wejściu
Umowa gwarantuje wszystkim przedsiębiorstwom w Unii Europejskiej, że z chwilą wejścia w życie umowy przestanie obowiązywać aż 65 proc. ceł na unijne towary importowane do Wietnamu oraz 71 proc. ceł na wietnamskie towary importowane do UE. Zniesienie pozostałych ceł rozpisano na lata. I tak dla unijnych towarów przewidziano okres liberalizacji ceł do 10 lat. Z kolei dla wietnamskich produktów przewidziano czas znoszenia maksymalnie do 7 lat.
CZYTAJ TEŻ: FTA. Umowy wielkiego strachu i wielkich możliwości
Dla towarów, z punktu widzenia unijnego rynku, uważanych za szczególnie wrażliwe (np. wyroby włókiennicze i obuwie) przewidziano okresy przejściowe (okres przejściowy w rozumieniu umowy oznacza okres 10 lat od wejścia w życie FTA pomiędzy Unią, a Wietnamem).
CZYTAJ TEŻ: Biznes na styku Ameryk
W przypadku produktów rolnych Unia Europejska nie otworzy swego rynku całkowicie. W umowie zapisano kontyngenty bezcłowe i będą one dotyczyć ryżu, kukurydzy, czosnku, grzybów, jaj, cukru i produktów o wysokiej zawartości cukru, skrobi z manioku, innych rodzajów zmodyfikowanej skrobi, etanolu, surimi i tuńczyka w puszkach.
CZYTAJ TEŻ: Zatoka Perska (Arabska) to region szukający żywności
Pola ryżowe na tarasach w północno-zachodnim Wietnamie. Źródło: Adobe Stock
Jako ogólną zasadę przyjęto, że wszelkie przepisy muszą być niedyskryminujące, a procedury celne muszą opierać się na stosowaniu nowoczesnych metod i skutecznej kontroli w celu zwalczania nadużyć i ochrony legalnego handlu.
Gdzie znikną cła?
Przykłady zwolnień celnych dla produktów z UE* | ||
Produkt z UE | Uwaga dotycząca zakresu zwolnienia | Termin zwolnienia z ceł
|
maszyny i urządzenia | prawie wszystkie | z dniem wejścia w życie umowy, a pozostałe
po 5 latach |
motocykle z silnikami o pojemności powyżej 150 cm³
|
po 7 latach | |
samochody
|
po 10 latach | |
części samochodowe
|
po 7 latach | |
produkty farmaceutyczne | prawie połowa produktów farmaceutycznych | z dniem wejścia w życie umowy, reszta po 7 latach |
tekstylia | wszystkie tekstylia | z dniem wejścia w życie umowy zniesione zostaną cła |
chemikalia | zwolnione od razu 70 proc. produktów |
z chwilą wejścia
w życie umowy |
wina i napoje spirytusowe
|
po 7 latach | |
mrożona wieprzowina**
|
po 7 latach | |
mrożona wołowina **
|
po 3 latach | |
mięso drobiowe **
|
stopniowa redukcja ceł | do 0 proc. w ciągu 10 lat |
produkty mleczarskie **
|
stopniowa redukcja ceł | wszystkie cła po maksymalnie 5 latach |
przetwory spożywcze **
|
wszystkie cła po maksymalnie 7 latach |
* Szczegółowy wykaz oraz stawki i terminy ich wprowadzenia/zniesienia są zapisane w FTA.
** Umowa zawiera rozdział (nr 6) dotyczący środków sanitarnych i fitosanitarnych, w którym wyjaśniono zasady handlu produktami roślinnymi i zwierzęcymi.
Równe prawa w biznesie i w usługach
Przedmiotem liberalizacji umowy UE-Wietnam są również obszary biznesowe oraz usługi na poziomie krajowym, jak i transgranicznym. Zachowane są również opłaty za prawo do świadczenia, jeśli takie przed wejściem w życie umowy obowiązywały. Umowa jedynie stwierdza, że dla przedsiębiorstw pochodzących z umawiających się stron nie można wprowadzić żadnych dodatkowych ani nowych.
Zasadą jest, że wszelkie ograniczenia, obostrzenia lub wyłączenia w dostępie do nich mogą wynikać jedynie ze względów bezpieczeństwa.
Obszary i zasady liberalizacji*** | |
Obszar
|
Zakres |
Zamówienia publiczne | Przedsiębiorstwa unijne będą mogły uczestniczyć w zamówieniach publicznych wietnamskich ministerstw i przedsiębiorstw państwowych, a także dwóch największych wietnamskich miast: Hanoi oraz Ho Chi Minh City.
|
Rynek inwestycji | Liberalizacja:
· zasad dostępu do rynku wietnamskiego, · wydawania pozwoleń na inwestycje, jeśli są wymagane.
Ponadto, wzajemne uznawanie kwalifikacji/świadectw branżowych oraz pozwoleń.
|
Kwalifikacje zawodowe | Wzajemne uznawanie kwalifikacji/świadectw zawodowych.
|
Handel elektroniczny | Ułatwienie handlu. Strony nie nakładają należności celnych na przekazy elektroniczne. Ten obszar będzie nadzorował Komitet ds. Inwestycji, Handlu Usługami, Handlu Elektronicznego i Zamówień Rządowych, w skład którego wchodzą przedstawiciele obu umawiających się stron.
|
Oznaczenia geograficzne | Umowa gwarantuje ochronę 169 unijnych produktów rolnych i środków spożywczych, win i napojów spirytusowych. Wśród nich są 3 produkty polskie:
Polska Wódka, Wódka „Żubrówka”, Polish Cherry. |
*** To tylko wybrane obszary. Szczegóły dla wszystkich obszarów są zapisane w umowie.
Tak wyglądają wietnamskie korki. Źródło: Adobe Stock
Ochrona w umowie a praktyka
W umowie zapisano, że ochrona oraz egzekwowanie praw własności intelektualnej powinny przyczynić się do promocji innowacji technologicznych oraz do transferu i rozpowszechniania technologii, z wzajemną korzyścią dla producentów i użytkowników wiedzy technicznej, w sposób sprzyjający osiągnięciu dobrobytu społecznego i gospodarczego oraz zrównoważeniu praw i obowiązków.
CZYTAJ TEŻ: W Chinach własności intelektualnej trzeba strzec jak własnej źrenicy
Dalej można wyczytać, że jej zapisy gwarantują wysoki poziom ochrony praw własności intelektualnej, w tym również jej egzekwowanie. Ponadto, umowa zawiera szczegółowe zapisy ochrony dotyczące prawa autorskiego. Rodzaje chronionych praw są wymienione w umowie.
CZYTAJ TEŻ: 5 najczęstszych błędów w promocji polskiej żywności w Chinach
Należy mieć jednak na uwadze fakt, że świadomość Wietnamczyków oraz wietnamskich przedsiębiorców co do konieczności szanowania własności intelektualnej oraz praw autorskich unijnych przedsiębiorstw, w tym polskich, nie zmieni się z dnia na dzień. Błędem jest przyjęcie, że już od pierwszego sierpnia tego roku zapanuje w tym obszarze praworządność. Dlatego polskie MŚP – mimo wszystko – powinny same zadbać o ochronę swojej własności. Porady jak to zrobić można znaleźć w specjalnym narzędziu dla unijnych MŚP. Gdzie więc uzyskać pomoc w ochronie własności intelektualnej w Azji, w tym w Wietnamie? Znajdziesz ją tutaj.
Jak skorzystać z umowy UE-Wietnam?
Małe lub średnie przedsiębiorstw, które będzie chciało rozpocząć eksport do Wietnamu i korzystać z benefitów prawno-finansowych umowy o wolnym handlu zawartej pomiędzy UE a Wietnamem musi zarejestrować się w systemie zarejestrowanych eksporterów (Registered Exporter System, REX).
System ten dokumentuje pochodzenie towarów za pomocą oświadczeń o pochodzeniu towaru sporządzanych przez zarejestrowanych do tego celu eksporterów i ponownych nadawców. REX to specjalistyczne administracyjne narzędzie do dokumentowania pochodzenia towarów. Działa od 1 stycznia 2017 r. w ramach Ogólnego Systemu Preferencji (GSP), stosowanego jednostronnie przez Unię Europejską.
CZYTAJ TEŻ: Opakowanie w Chinach to czynnik sukcesu
W Polsce organem dokonującym rejestracji REX jest dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu. Wniosek składa się w wersji papierowej wraz ze wszystkim wymaganymi załącznikami.
Rejestracja jest ważna od dnia, w którym Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu otrzymała kompletny wniosek rejestracyjny. Przedsiębiorca zostanie powiadomiony o nadaniu numeru REX oraz dacie rozpoczęcia ważności rejestracji i będzie mógł dokumentować pochodzenie towarów w formie oświadczenia o pochodzeniu, zgodnie z wymogami prawnymi.
CZYTAJ TEŻ: Wyłączność dystrybucyjna w Chinach – czy to się opłaca
Rejestracja ma charakter bezterminowy, ale może zostać cofnięta np. jeżeli zarejestrowany eksporter powiadomił właściwe organy że nie zamierza już wywozić towarów w ramach danego systemu lub gdy umyślnie lub w wyniku zaniedbania sporządza lub przyczynia się do sporządzenia oświadczenia o pochodzeniu, które zawiera nieprawidłowe informacje i prowadzi do nieuprawnionego korzystania z preferencyjnego traktowania taryfowego.
Link do systemu REX jest tutaj:
A link do poradnika o systemie REX tutaj:
Placówka PAIH w Ho Chi Minh
W Wietnamie działa zagraniczne biuro handlowe Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIH), do której polscy przedsiębiorcy mogą się udać po pomoc na tamtejszym rynku.
– Wchodzące właśnie w życie porozumienie jest przełomowe dla relacji gospodarczych UE z krajami trzecimi. To druga, po Singapurze, umowa liberalizująca wymianę towarową z państwem będącym członkiem ASEAN. Wraz z wejściem w życie porozumienia Wietnam zniesie 65 proc. ceł przywozowych na towary z UE. Pozostałe będą stopniowo eliminowane przez 10 lat – mówi Piotr Harasimowicz, kierownik zagranicznego biura handlowego PAIH w Ho Chi Minh.
CZYTAJ TEŻ: Handel z Singapurem będzie łatwiejszy
Jak tłumaczy, umowa oferuje firmom po obu stronach więcej możliwości poprzez usunięcie taryf celnych, ograniczenie barier regulacyjnych i biurokracji, zapewnienie ochrony oznaczeń geograficznych, otwarcie usług i rynku zamówień publicznych, a także gwarancję, że uzgodnione zasady są wykonalne. Szef wietnamskiego biura PAIH wyjaśnia, że największe korzyści z liberalizacji handlu odniosą sektory farmaceutyczny, rolno-spożywczy, maszynowy i motoryzacyjny.
CZYTAJ TEŻ: Kenia to brama Afryki – co i jak tam sprzedawać?
– Niemal połowa produktów farmaceutycznych pochodząca z UE będzie zwolniona z ośmioprocentowych ceł zaraz po wejściu w życie umowy, reszta po 7 latach. Z kolei cła na wołowinę zostaną wyeliminowane po 3 latach. Na produkty mleczarskie maksymalnie po 5 latach, a na przetwory spożywcze po upływie 7 lat. Dość mocno obciążony (stawki sięgające 48-50 proc.) handel winami i napojami spirytusowymi nie będzie podlegał opodatkowaniu po 7 latach od wprowadzenia w życie porozumienia. Na piwo przyjdzie pora po 10 latach. Co ważne, wraz z wejściem w życie umowy prawie wszystkie maszyny i urządzenia będą zwolnione z 35-procentowych ceł. Do zera zejdzie też bardzo wysoka 78-procentowa stawka na samochody – wylicza Piotr Harasimowicz.