[b]Pracownik jest zatrudniony na cały etat na okres próbny, który trwa miesiąc od 1 do 31 sierpnia 2010 r. Nabywa prawo do dwóch dni urlopu po przepracowaniu miesiąca (jest to jego pierwsza praca), ale nie zdąży ich wykorzystać. Jak wyliczyć mu ekwiwalent urlopowy, skoro bierze się pod uwagę trzy przepracowane miesiące? Za przepracowany okres na koniec sierpnia zatrudniony otrzyma płacę zasadniczą 1500 zł brutto i prowizję, która jest ustalana jako procent od zawartych umów.[/b]

W tym wypadku do obliczenia podstawy ekwiwalentu urlopowego z prowizji (składnik zmienny) nie bierzemy pod uwagę średnich wypłat zrealizowanych w trzech miesiącach bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do tego ekwiwalentu.

Stosujemy § 11 ust. 2 w zw. z § 16 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=ED85276A44D05F1CA70112126808473D?id=74468]rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.[/link], dalej rozporządzenie urlopowe).

[srodtytul]Zasady z wyjątkami[/srodtytul]

Do podstawy ekwiwalentu przyjmujemy składniki:

- stałe (tu pensja zasadnicza) – w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu,

- zmienne za okresy nie dłuższe niż miesiąc (tu prowizja) – w średniej wypłaconej wysokości z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia ekwiwalentu,

- zmienne za okresy dłuższe niż miesiąc – w średniej wypłaconej wysokości z 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia ekwiwalentu.

Takie są ogólne zasady. Ale są też wyjątki, z których jeden stosujemy w sytuacji z pytania. Mianowicie, gdy pracownik otrzymał miesięczne wynagrodzenie zmienne za okres krótszy niż trzy miesiące, wówczas w podstawie uwzględniamy kwotę za okres faktycznie przepracowany.

Czyli jeśli zatrudniony przepracował zgodnie z umową o pracę na okres próbny tylko miesiąc, to do podstawy ekwiwalentu bierzemy rzeczywiście wypracowaną w tym czasie prowizję. Tak właśnie stanowi § 11 ust. 2 rozporządzenia urlopowego, do którego odsyła jego § 16 ust. 3.

Inaczej postąpilibyśmy, gdyby pracownik był zatrudniony na trzy miesiące próby i nie przepracował tego okresu. Wtedy podzielilibyśmy uzyskaną przez niego prowizję przez liczbę dni pracy, za które ona przysługiwała, a wynik pomnożylibyśmy przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Tego rodzaju uzupełnienie składników zmiennych przysługujących za okres nie dłuższy niż miesiąc przewiduje § 16 ust. 2 rozporządzenia urlopowego.

[srodtytul]Kolejność rachunków[/srodtytul]

Mając podstawę ekwiwalentu, możemy obliczyć jego wartość. W tym celu:

1) dzielimy podstawę przez współczynnik ekwiwalentowy (w 2010 r. dla pracownika pełnoetatowego 21,08), aby otrzymać stawkę ekwiwalentu za jeden dzień urlopu,

2) dzielimy stawkę za dzień ekwiwalentu przez liczbę godzin odpowiadającą dobowej normie czasu pracownika (tu osiem godzin), aby uzyskać stawkę ekwiwalentu za jedną godzinę urlopu,

3) mnożymy stawkę ekwiwalentu za jedną godzinę urlopu przez liczbę godzin niewykorzystanego urlopu, aby w ten sposób obliczyć kwotę ekwiwalentu za cały niewykorzystany urlop.

[srodtytul]Zaokrąglanie to przywilej[/srodtytul]

Zanim przejdziemy do obliczeń, najpierw jeszcze kilka wyjaśnień dotyczących nabywania urlopu przez pracownika w pierwszym roku pracy zawodowej. Uzyskuje on z upływem miesiąca pracy prawo do urlopu cząstkowego, czyli 1/12 wymiaru urlopu, jaki przysługiwałby mu po roku pracy.

Liczymy go zatem albo z 20, albo z 26 dni. Zwykle wynik nie będzie wyrażony w pełnych dniach, ale jeśli nie chcemy, nie musimy go zaokrąglać w górę. Bo tu nie stosujemy art. 155[sup]3[/sup] § 1 [link= http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AE89BF528781D2C42167CAF23691862B?id=76037]kodeksu pracy[/link].

Możemy jednak zaokrąglić wynik w górę, postępując zgodnie z zasadą uprzywilejowania pracownika i takie postępowanie jest zalecane. Potwierdza to [b][link=http://www.rp.pl/artykul/55814,503869_Stanowisko_Glownego_Inspektoratu_Pracy_z_5_lipca_2010_r__w_sprawie_zasad_ustalania_wymiaru_urlopu_wypoczynkowego_w_pierwszym_roku_zatrudnienia__GPP___110___4560___41___1_10_PE_RP__.html]Główny Inspektorat Pracy w stanowisku z 5 lipca 2010 r. (GPP-110-4560-41-1/10/PE/RP)[/link][/b].

Tak też uczyniła firma z pytania, skoro ekwiwalent ma być płacony za dwa dni urlopu, a po miesiącu pracy należy się w wymiarze 1,66 dnia (1/12 x 20 dni).

[srodtytul]Miesiąc pracy[/srodtytul]

Chodzi tu o miesiąc istnienia stosunku pracy, a nie faktycznego jej świadczenia. Co więcej, bierzemy pod uwagę miesiąc obliczeniowy, a nie kalendarzowy. Liczymy go według potocznych zasad, nie stosując w tym zakresie art. 112 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] [b](wyrok SN z 19 grudnia 1996 r., I PKN 47/96)[/b].

W takim razie pracownik uzyskuje prawo do cząstkowego urlopu z upływem dnia bezpośrednio poprzedzającego dzień, który nazwą lub datą odpowiada dniowi, od którego rozpoczęliśmy liczenie.

Trochę inaczej jest, gdy nowicjusz zmienia firmy. W takiej sytuacji za miesiąc przyjmujemy 30 dni, zgodnie z art. 114 k.c. w zw. z art. 300 k.p. A jeśli do zmiany pracodawcy dojdzie w trakcie jednego miesiąca, wtedy stary zakład nie nalicza i nie udziela pracownikowi urlopu, bo czyni to nowy, uwzględniając staż pracy u swojego poprzednika.

[ramka][b]Wyliczamy ekwiwalent[/b]

Ponieważ w pytaniu nie zostały podane wszystkie dane potrzebne do wyliczenia ekwiwalentu urlopowego, przyjmiemy pewne hipotezy.

Założymy, że pracownik:

- uzyska prowizję za sierpień w wysokości 1000 zł,

- otrzyma ekwiwalent w jednym terminie z innymi składnikami wynagrodzenia, w związku z czym odliczymy koszty uzyskania przychodu (KUP) i kwotę wolną; nie robimy tego, gdy pracownik otrzyma ją osobno, bo KUP i kwota wolna przysługują tylko raz w miesiącu niezależnie od wysokości osiągniętego przychodu,

- korzysta z podstawowych kosztów uzyskania przychodów 111,25 zł, złożył PIT-2 (oświadczenie w celu zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy), a więc ma prawo do ulgi w wysokości 46,33 zł, a jego przychód jest opodatkowany 18-proc. podatkiem,

- ma normę dobową równą ośmiu godzinom.

[b]KROK 1. Wartość brutto [/b]

podstawa ekwiwalentu 1500 zł + 1000 zł = 2500 zł

stawka za dzień urlopu 2500 zł : 21,08 = 118,60 zł

stawka za godzinę urlopu 118,60 zł : 8 godzin = 14,83 zł

kwota ekwiwalentu brutto 14,83 zł x 16 godzin niewykorzystanego urlopu = 237,28 zł

[b]KROK 2. Przychód ogółem[/b]

Stanowi go suma płacy zasadniczej, prowizji i ekwiwalentu urlopowego, czyli 2737,28 zł.

(1500 zł + 1000 zł + 237,28 zł)

[b]KROK 3. Składki społeczne[/b]

Te finansowane przez pracownika wynoszą:

emerytalna 2737,28 zł x 9,76 proc. = 267,16 zł

rentowe 2737,28 zł x 1,5 proc. = 41,06 zł

chorobowa 2737,28 zł x 2,45 proc. = 67,06 zł

razem 375,28 zł

[b]KROK 4. Składka zdrowotna[/b]

pełna (2737,28 zł – 375,28 zł) x 9 proc. = 212,58 zł

odliczana od podatku (2737,28 zł – 375,28 zł) x 7,75 proc. = 183,06 zł

[b]KROK 5. Zaliczka podatkowa[/b]

Zarówno podstawę opodatkowania, jak i zaliczkę na podatek dochodowy zaokrąglamy zgodnie z zasadą, że końcówkę wynoszącą mniej niż 50 groszy pomijamy, a tę wynoszącą 50 i więcej groszy podwyższamy do pełnych złotych.

podstawa opodatkowania:

2737,28 zł – (375,28 zł + 111,25 zł) = 2250,75 zł, po zaokrągleniu 2251 zł

podatek: (2251 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 358,85 zł

zaliczka do urzędu skarbowego: 358,85 zł – 183,06 zł = 175,79 zł, po zaokrągleniu 176 zł

[b]KROK 6. Kwota do wypłaty[/b]

Otrzymamy ją odejmując od wartości brutto: sumę składek społecznych, pełną składkę zdrowotną i zaliczkę do US. W sumie pracownik powinien więc otrzymać za sierpień:

2737,28 zł – (375,28 zł + 212,58 zł + 176 zł) = 1973,42 zł[/ramka]

[ramka][b]Trochę teorii, trochę praktyki[/b]

- Ekwiwalent powinien być wypłacony w dniu rozwiązania stosunku pracy. Jeśli pracodawca nie wypełni tego obowiązku, pracownik ma trzy lata na jego dochodzenie (art. 291 § 1 k.p. i [b]postanowienie SN z 5 grudnia 1996 r., I PKN 34/96, oraz wyrok SN z 15 października 1976 r., I PRN 1/76[/b]).

- Podlega ochronie w takim samym zakresie jak wynagrodzenie za pracę, co oznacza, że przy dokonywaniu potrąceń z tego świadczenia stosujemy ograniczenia, limity i kwoty wolne określone w art. 87 – 91 k.p. [b](wyrok SN z 11 czerwca 1980 r., I PR/43/80)[/b].

- Od naliczonej kwoty należy policzyć wszystkie składki ZUS i podatek, bo ekwiwalent nie korzysta z żadnych zwolnień.[/ramka]