Wszystko to, co dajemy pracownikowi czy zleceniobiorcy z okazji Bożego Narodzenia (kosze z łakociami, bony do supermarketu, ekstrapieniądze), stanowi jego przychód podlegający oskładkowaniu i opodatkowaniu.

Oznacza to, że osoba zatrudniona musi się podzielić takim świadczeniem z ZUS i fiskusem, a obowiązki pobrania i odprowadzenia składek oraz podatków spoczywają na płatnikach (pracodawcy, zamawiającym). Wartość przekazanego bonusu płatnik ma obowiązek doliczyć odpowiednio do wynagrodzenia podwładnego bądź zleceniobiorcy i wykazać na liście płac, opłacając należne z tego tytułu daniny publiczne.

Taka jest ogólna zasada, która nie zawsze się jednak sprawdza. Dodatkowe świąteczne profity dla takich osób często korzystają ze zwolnień ubezpieczeniowych i podatkowych wymienionych w:

- § 2 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BE02B04503DA80CFEF2F9934ECD06DDD?id=77617]rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.[/link]; dalej rozporządzenie składkowe),

- art. 21 ust. 1[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580] ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.[/link]; dalej updof).

Inaczej wygląda kwestia składkowo-podatkowa świadczeń, jakie z okazji gwiazdki wręczamy byłym podwładnym przebywającym teraz na emeryturze lub rencie.

Reasumując: świąteczne upominki dla załogi wykazujemy na liście płac na różnych zasadach. Przedstawiamy, jak te odmienności wyglądają w praktyce.

[srodtytul]PRACOWNIKOWI I CHAŁUPNIKOWI NAJLEPIEJ DAĆ GOTÓWKĘ[/srodtytul]

[b]Ekstrapieniądze na gwiazdkę to najlepszy wybór, jakiego może dokonać firma. Przynosi korzyści zarówno dla niej, jak i obdarowanych[/b]

Pozostałe sposoby odświętnego docenienia zatrudnionych (bony do supermarketów, paczki) tracą na popularności. Przede wszystkim dlatego że trudno zaspokoić gust wszystkich członków załogi; nie każdy lubi objadać się łakociami czy z talonem w ręku polować w sklepie na okazyjny zakup.

Oczywiście bon łatwo wymienić na pieniądze, ale zwykle wyłącznie w ściśle wskazanej sieci sklepów. Natomiast za dodatkową gotówkę zatrudniony nabywa to, co chce, kiedy chce i gdzie chce. Oprócz tych walorów praktycznych kosze słodyczy czy bony stanowią także relatywnie droższe podarki.

[srodtytul]Finansowe profity[/srodtytul]

Świadczenia finansowe przekazane pracownikowi lub chałupnikowi z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (zfśs) są wolne od składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a od podatku dochodowego do kwoty 380 zł rocznie na jednego podwładnego/chałupnika. Wynika tak z § 2 ust. 1 pkt 19 w związku z § 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego oraz z art. 21 ust. 1 pkt 67 updof.

Jednak udzielamy ich wyłącznie według kryteriów socjalnych, czyli sytuacji życiowej, materialnej i rodzinnej zainteresowanego (art. 8 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6192EADD71D190D8D54737DAF73F665A?id=74017]ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych; DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.[/link]). Kierujemy się zatem najczęściej dochodem przypadającym na członka jego rodziny czy liczbą dzieci pozostających na jego utrzymaniu.

Potwierdził to [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 16 września 2009 r. (I UK 121/09)[/b], w świetle którego bonusy wypłacone podwładnym z zfśs po równo nie pochodzą z tego źródła, a w konsekwencji są oskładkowane i opodatkowane.

Musimy więc pamiętać o tym, że wsparcie z zfśs powinni otrzymać nieliczni pracownicy lub chałupnicy – najbiedniejsi czy znajdujący się w trudnym położeniu życiowym albo rodzinnym. Ponadto, aby je przyznać chałupnikowi, firma musi mu zapewnić prawo do ubiegania się o pomoc z zfśs w regulaminie socjalnym.

[srodtytul]Z funduszu socjalno-bytowego[/srodtytul]

Limitowaną ulgą składkową są objęte pieniądze wręczone zatrudnionemu bądź chałupnikowi ze środków funduszu socjalno-bytowego utworzonego na mocy układu zbiorowego pracy przez przedsiębiorstwo, które nie tworzy zfśs.

[b]Zobacz - [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/podatki_od_chalupnikow_2011.pdf]Kiedy podatki i składki od świadczeń dla pracowników i chałupników[/link] (PDF)[/b]

Zwolnienie przysługuje do wysokości ustawowego odpisu podstawowego na zatrudnionego w normalnych warunkach, czyli w 2010 r. do kwoty 1047,84 zł rocznie na jednego pracownika/chałupnika (§ 2 ust. 1 pkt 20 w związku z § 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego). Od całości takiego świadczenia odprowadzamy natomiast zaliczkę na podatek dochodowy.

Finansowy profit, jaki dał podwładnemu czy chałupnikowi szef ze środków firmy, jest w pełni oskładkowany i opodatkowany. Gdy ci dostali go natomiast od związku zawodowego, nie podlega on składkom (bo nie stanowi przychodu ze stosunku pracy), a podatkowi podlega do 380 zł rocznie na jednego pracownika/chałupnika (art. 21 ust. 1 pkt 67 updof).

[srodtytul]Kosz ze słodyczami[/srodtytul]

Od wartości rzeczowych świadczeń, jakie zatrudniony otrzymał ze środków zfśs, nie uiszczamy w ogóle składek, a podatku dochodowego – do 380 zł na jednego podwładnego/chałupnika rocznie. Jeśli przekazujemy je pracownikowi albo chałupnikowi z funduszu socjalno-bytowego na opisanych zasadach, są zwolnione ze składek do 1047,84 zł na jednego pracownika/chałupnika, ale w pełni opodatkowane.

Gdy finansujemy je ze środków obrotowych zakładu, nie ma mowy o jakiejkolwiek uldze ubezpieczeniowej czy podatkowej.

Kosz z łakociami, jaki podwładny dostał od związku zawodowego, nie podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu oraz jest wolny od podatku dochodowego do 380 zł rocznie na jednego podwładnego/chałupnika.

[srodtytul]Bony do supermarketu[/srodtytul]

Wręczone pracownikowi bądź chałupnikowi ze środków zfśs są zupełnie wolne od składek, ale w całości opodatkowane. Przekazane tym osobom z funduszu socjalno-bytowego powstałego na mocy układu zbiorowego korzystają z ulgi składkowej do 1047,84 zł na jednego podwładnego/chałupnika, pod warunkiem że pracodawca nie prowadzi zfśs; w całości podlegają jednak podatkowi dochodowemu.

Żadne zwolnienie składkowe i podatkowe nie przysługuje natomiast pracownikowi albo chałupnikowi obdarowanemu talonem do sklepu ze środków obrotowych firmy. Jeśli otrzymał go od związku zawodowego, wartość bonu nie podlega składkom, ale jest opodatkowana. Wartość talonu oszacowaną według ceny jego zakupu dodajemy wówczas do podstawy opodatkowania pracownika/chałupnika.

[ramka][b]Nakładca jak podwładny[/b]

Opisane reguły oskładkowania i opodatkowania bożonarodzeniowych bonusów dotyczą również chałupników, ponieważ:

- stosujemy do nich wyłączenia z podstawy wymiaru składek (§ 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego),

- w rozumieniu przepisów podatkowych (updof) chałupnik należy do pracowników. [/ramka]

[srodtytul]OPŁACA SIĘ HOJNOŚĆ DLA EMERYTA LUB RENCISTY[/srodtytul]

[b]Byli podwładni pobierający obecnie jedno ze świadczeń przysługujących po zakończeniu kariery mogą liczyć na stosunkowo najwyższe odświętne profity od byłego szefa[/b]

Dzieje się tak dlatego, że świadczenia rzeczowe otrzymane przez emeryta bądź rencistę w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem stosunkiem pracy czy chałupniczym oraz ekwiwalenty za te świadczenia są zwolnione z podatku dochodowego do 2280 zł rocznie na jedną taką osobę (art. 21 ust. 1 pkt 38 updof).

[srodtytul]Bez potrąceń[/srodtytul]

Od ich wartości nie potrącamy też żadnych składek, bo

- nie kwalifikujemy ich do przychodów ze stosunku pracy i

- takie bonusy dla byłych pracowników będących emerytami lub rencistami nie stanowią innego tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Dlatego warto im przyznać z okazji Gwiazdki świadczenie rzeczowe (np. kosz ze słodyczami) albo jego równoważnik finansowy.

Co więcej, z opisanej ulgi korzystają również przekazane im bony towarowe do supermarketu. Takie stanowisko potwierdza indywidualna [b]interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 17 listopada 2009 r. (IBPBII/2/415-865/09/NG).[/b]

[srodtytul]Ważne przesłanki[/srodtytul]

Nie ma przy tym znaczenia, z jakiego źródła były pracodawca sfinansował dane świadczenie rzeczowe albo jego pieniężny ekwiwalent: z zfśs, z funduszu socjalno-bytowego czy ze środków obrotowych przedsiębiorstwa. Ważne jest tylko, że zostały spełnione przesłanki:

- świadczenie ma charakter rzeczowy (np. paczka, bilet na koncert, talon do sklepu) lub zamiennego ekwiwalentu pieniężnego,

- ma je uzyskać emeryt czy rencista z tytułu łączącego go wcześniej z firmą stosunku pracy, chałupniczego czy służbowego,

- kwota świadczenia nie przekracza w roku kalendarzowym 2280 zł na jednego podwładnego pobierającego dziś emeryturę lub rentę.

Po spełnieniu tych warunków wymienione świadczenia są zwolnione z podatku dochodowego.

Pozostałe, czyli o innym charakterze bądź o wartości przewyższającej limit ulgi (2280 zł rocznie na jedną osobę), podlegają zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu w wysokości 10 proc. pełnej należności, bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodów. Wynika tak z art. 30 ust. 1 pkt 4 i ust. 3 updof.

[srodtytul]PODARKI DLA ZLECENIOBIORCÓW PIERWSZY RAZ BEZ SKŁADEK[/srodtytul]

[b]Od 1 sierpnia br. do osób wykonujących umowy-zlecenia stosujemy odpowiednio te same ulgi ubezpieczeniowe, które obowiązują zaangażowanych na podstawie umów o pracę.[/b]

Firmy sięgną chętniej po pieniądze dla zleceniobiorców, ponieważ przepisy otworzyły im właśnie furtkę dla przyznawania takim osobom relatywnie tańszych profitów.

Mowa o zmienionym od 1 sierpnia br. rozporządzeniu składkowym, które od tej właśnie daty przyznało zleceniobiorcom prawo do wymienionych w nim zwolnień ubezpieczeniowych, zarezerwowanych wcześniej właściwie tylko dla pracowników.

To spowoduje, że w tym roku zakłady chętniej niż zwykle podarują coś zleceniobiorcom z okazji Bożego Narodzenia.

[srodtytul]Dodatkowe pieniądze[/srodtytul]

Finansowe świadczenia przekazane zleceniobiorcy ze środków zfśs nie podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (§ 2 ust. 1 pkt 19 w związku z § 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego).

Aby prawidłowo skorzystać ze zwolnienia, zleceniodawca:

- musi wyposażyć zleceniobiorców w regulaminie socjalnym w możliwość starania się o pomoc z zfśs,

- nie może jej przyznawać uprawnionym osobom po równo, lecz w zróżnicowanej wysokości na podstawie kryteriów socjalnych.

Od wartości pieniędzy wypłaconych zleceniobiorcy z zfśs musimy za to odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, bo podatkowe zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 67 updof zostało zaadresowane jedynie do pracowników.

[b]Zobacz - [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/podatki_od_zleceniobiorcow_2011.pdf]Kiedy podatki i składki od świadczeń dla zleceniobiorców[/link] (PDF)[/b]

Gotówka wręczona zleceniobiorcy z funduszu socjalno-bytowego utworzonego na mocy układu zbiorowego przez zakład bez zfśs jest zwolniona ze składek w 2010 r. do kwoty 1047,84 zł rocznie na jednego zleceniobiorcę. Jednak podlega opodatkowaniu.

Uiszczona osobie zatrudnionej na zlecenie ze środków obrotowych zatrudniającego nie korzysta z żadnych ulg, a przez związek – nie podlega składkom, lecz podatkowi tak.

[srodtytul]Worek różnych łakoci[/srodtytul]

Wartość rzeczowego świadczenia, jakie dostał zleceniobiorca na Gwiazdkę z zfśs we wskazanych okolicznościach, jest w całości wolna od składek (§ 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego), ale opodatkowana.

Gdyby zostało ono sfinansowane z funduszu socjalno-bytowego powstałego na podstawie układu zbiorowego przez firmę bez zfśs, ulga składkowa nie przekraczałaby 1047,84 zł rocznie na jednego zleceniobiorcę i podlegałoby podatkowi dochodowemu.

Równowartość kosza ze słodyczami, jaki otrzymał zleceniobiorca z własnych pieniędzy szefa, nie korzysta z żadnych zwolnień składkowych i podatkowych. Jeśli dostał go od związku zawodowego, nie odprowadzamy od nich składek, ale podatek tak.

[srodtytul]Talon do wymiany[/srodtytul]

Talony wręczone zleceniobiorcy ze środków zfśs są zwolnione ze składek (§ 2 ust. 1 pkt 1 i § 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego), ale opodatkowane. Zamawiający nietworzący zfśs może je pokryć z funduszu socjalno-bytowego powstałego na mocy układu zbiorowego pracy.

Bony do supermarketu sfinansowane w ten sposób zleceniobiorcy nie podlegają składkom do 1047,84 zł rocznie na jednego zleceniobiorcę, lecz podatkowi podlegają w całości. Ufundowane ze środków obrotowych zatrudniającego są i oskładkowane, i opodatkowane. Gdy zleceniobiorcy przekazuje je związek zawodowy, korzystają z ulgi składkowej, ale nie z podatkowej.

[b]Zobacz - [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/przychod_umowa_zlecenie_2011a.pdf]Jak obliczyć składki i podatki dla kwoty 3200[/link] [/b](PDF)

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Oprócz 2700 zł wynagrodzenia pan Zygmunt, zatrudniony na etacie, otrzymał od pracodawcy w grudniu 2010 r. świadczenie z zfśs w wysokości 500 zł. Pani Ewa, zaangażowana w tej samej firmie na zlecenie, dostała w tym samym miesiącu 2700 zł wynagrodzenia oraz 500 zł świadczenia z zfśs.

Wykazujemy podane wypłaty na grudniowej liście płac, przyjmując, że:

- dochody pracownika nie przekroczyły pierwszego progu skali podatkowej, złożył on PIT-2 i korzysta ze standardowych kosztów uzyskania przychodu (111,25 zł miesięcznie),

- zleceniobiorca nie zgłosił wniosku o zastosowanie do niego stawki podatkowej 32 proc., ale złożył wniosek o objęcie go dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, oraz przysługują mu koszty uzyskania przychodu 20 proc.,

- ani pracownik, ani zleceniobiorca nie otrzymali wcześniej w 2010 r. od opisanej firmy świadczeń z zfśs.[/ramka]

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Oprócz 1820 zł wynagrodzenia pani Dagmara, pracownica, dostała w listopadzie br. od szefa bon do supermarketu na 300 zł, sfinansowany ze środków obrotowych przedsiębiorstwa.

Na tych samych zasadach talon w tej samej wysokości otrzymał pan Zbigniew, zleceniobiorca, a ponadto 1820 zł wynagrodzenia za realizację umowy cywilnej.

Przedstawiamy listę płac za listopad, ujmującą te kwoty, zakładając, że:

- dochody pracownicy nie przekroczyły pierwszego progu skali podatkowej, nie złożyła ona PIT-2 i korzysta ze standardowych kosztów uzyskania przychodu (111,25 zł miesięcznie),

- zleceniobiorca nie zgłosił wniosków o zastosowanie do niego stawki podatkowej 32 proc. i o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, przysługują mu koszty uzyskania przychodu 20 proc.[/ramka]

[b]Zobacz - [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/przychod_umowa_zlecenie_2011b.pdf]Jak obliczyć składki i podatki dla kwoty[/b][/link] (PDF) [/b]

[ramka][b]Wigilijna biesiada źródłem wątpliwości[/b]

Organizując w firmie kolację wigilijną, musimy pamiętać o kilku zasadach.

-[b] Po pierwsze: nie wolno nam jej sfinansować z zfśs[/b]. Wsparcia z zfśs udzielamy według kryterium socjalnego, czyli najczęściej stosując kryterium dochodu przypadającego na członka rodziny uprawnionego. Trudno jednak wymagać od uczestnika imprezy, aby zjadł wigilijny poczęstunek za 100 zł, a od drugiego że za 200 zł.

Ponadto środków zfśs nie marnotrawimy na okazjonalne imprezy, choćby z okazji Bożego Narodzenia. Przeznaczamy je na pomoc dla tych, którzy jej potrzebują i kiedy jej potrzebują.

- [b]Po drugie: nie możemy przygotować świątecznej biesiady dla niepełnosprawnych pracowników pokrytej z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (zfron)[/b]. Przepisy dokładnie limitują wydatki z zfron i brakuje podstaw do opłacenia z niego wigilijnej kolacji. Oprócz tego od nowego roku zostanie on poddany jeszcze ostrzejszym rygorom.

- [b]Po trzecie: kolację powinniśmy sfinansować z funduszy obrotowych firmy[/b]. Jeśli się na to zdecydujemy, staniemy przed problemem, czy taki wydatek stanowi przychód dla członka uroczystości.

[b]Pomorski Urząd Skarbowy w piśmie z 18 września 2006 r. (DM/415-0035/06/JU)[/b] uznał jednak, że jeśli rachunek za taką kolację opiewa na łączną odpłatność, to koszt imprezy nie stanowi indywidualnego przychodu i nie jest opodatkowany.

Tym samym nie potrącamy od niego też składek. Teraz jednak organy skarbowe coraz częściej twierdzą, że ogólną cenę imprezy należy podzielić przez liczbę biesiadników i każdemu przypisać stosowny ułamek przychodu oraz opodatkować, a w konsekwencji i oskładkować.

Stanowisko to zdają się niestety potwierdzać ostatnie orzeczenia sądów w sprawie abonamentu medycznego.[/ramka]

[ramka][b]Zobacz - [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/podatki_od_chalupnikow_2011.pdf]Kiedy podatki i składki od świadczeń dla pracowników i chałupników[/link]

Zobacz - [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/podatki_od_zleceniobiorcow_2011.pdf]Kiedy podatki i składki od świadczeń dla zleceniobiorców[/link]

Zobacz - [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/przychod_umowa_zlecenie_2011a.pdf]Jak obliczyć składki i podatki dla kwoty 3200[/link]

Zobacz - [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/przychod_umowa_zlecenie_2011b.pdf]Jak obliczyć składki i podatki dla kwoty[/b][/link] [/ramka]