W wielu firmach pracownikom przyznawane są pożyczki, np. na cele mieszkaniowe, z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS). Pożyczki te w porównaniu z kredytami komercyjnymi oprocentowane są na preferencyjnych warunkach. Udzielenie pożyczek dla wszystkich pracowników odbywa się – generalnie – według tych samych zasad i przy zawieraniu umów pożyczek stosowana jest taka sama stopa procentowa.

W niektórych przedsiębiorstwach powstają jednak wątpliwości, [b]czy pracownicy, którym udzielono takich pożyczek, otrzymują częściowo nieodpłatne świadczenie stanowiące opodatkowany przychód ze stosunku pracy.[/b] Rozstrzygnięcie tego problemu ma istotne znacznie dla rozliczeń podatku dochodowego od osób fizycznych.

[srodtytul]Nie tylko pieniądze[/srodtytul]

Zgodnie z ustawą o PIT za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne i wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności chodzi o wynagrodzenia zasadnicze, dodatki, nagrody itp., a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń.

[b]Przychodami – generalnie – są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych bądź częściowo odpłatnych świadczeń.[/b] Wartość pieniężną takich świadczeń ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia użycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

[srodtytul]Decyduje pracodawca[/srodtytul]

Samo udzielenie pożyczki gotówkowej przez zakład pracy z ZFŚS nie stanowi dla pracownika przychodu, ponieważ umowa pożyczki nakłada na pożyczającego obowiązek zwrotu tej samej ilości pieniędzy.

Zasady tworzenia przez pracodawcę ZFŚS i zasady gospodarowania środkami tego funduszu, przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz uprawnionych osób, określa ustawa o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych. Zgodnie z nią działalność socjalna to usługi świadczone przez pracodawcę na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej, rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

Zasady przyznawania ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnione są od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej. Zasady przeznaczenia środków na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej ustala pracodawca w regulaminie uzgodnionym z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jeżeli natomiast pracownicy nie są zrzeszeni w związku zawodowym, to regulamin uzgadnia pracodawca z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

[b]Od pracodawcy więc zależy, czy udzieli on pracownikowi zwrotnej, bezzwrotnej (umorzonej) lub preferencyjnej pożyczki[/b], np. na cele mieszkaniowe, oraz w jakiej wysokości będzie ona oprocentowana.

[srodtytul]Nie ma korzyści [/srodtytul]

[b]Jeżeli zatem regulamin dopuszcza możliwość przyznania pracownikowi pożyczki o preferencyjnym oprocentowaniu, to nie ma żadnych podstaw prawnych do uznania różnicy pomiędzy oprocentowaniem kredytów bankowych a udzielonej pożyczki za przychody ze stosunku pracy.[/b]

Na fakt ten zwracają uwagę organy podatkowe, m.in. [b]dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 19 lutego 2009 r. (ILPB1/415-966/08-2/TW)[/b]. Oznacza to, że różnica pomiędzy oprocentowaniem pożyczki udzielonej z ZFŚS a oprocentowaniem kredytów komercyjnych nie stanowi przychodu pracowników.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracodawca uzgodnił z przedstawicielem pracowników regulamin określający zasady dysponowania środkami z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Regulamin przewiduje możliwość przyznawania pracownikom pożyczek na cele mieszkaniowe. Pożyczki te są znacznie niżej oprocentowane od kredytów udzielanych przez banki. Różnicy między oprocentowaniem kredytów komercyjnych a pożyczki z ZFŚS nie należy jednak zaliczać do przychodów pracowników ze stosunku pracy. Oznacza to, że pracodawca nie musi takiej różnicy doliczać do przychodów osób, które otrzymały preferencyjne pożyczki z ZFŚS ani też potrącać od niej zaliczek na podatek dochodowy.[/ramka]