Zgodnie z art. 31b ust. 2 ustawy o VAT w przypadku gdy podatnik wystawił fakturę korygującą, o której mowa w art. 106j ust. 3 ustawy o VAT (czyli zbiorczą fakturę korygującą), a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są wyrażone na tej fakturze korygującej w walucie obcej, przeliczenia na złote podatnik może dokonać według:

1) kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia tej faktury korygującej albo

2) ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień wystawienia tej faktury korygującej, przy czym w takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro.

Na podstawie art. 106j ust. 3 ustawy o VAT w przypadku gdy podatnik udziela opustu lub obniżki ceny, może wystawić fakturę korygującą dotyczącą dostaw towarów lub świadczenia usług na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie, która:

1) zawiera dodatkowo wskazanie okresu, do którego odnoszą się udzielany opust lub udzielana obniżka;

2) może nie zawierać nazwy (rodzaju) towaru lub usługi objętych korektą - w przypadku gdy korekta dotyczy wszystkich dostaw towarów i świadczonych usług.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu Slim VAT 3, „(…) W sytuacji gdy podatnik zgodnie z art. 106j ust. 3 ustawy o VAT zdecyduje się na wystawienie zbiorczej faktury korygującej, z tytułu opustu lub obniżki ceny, nie będzie wówczas musiał stosować pierwotnego kursu zastosowanego do każdej z korygowanych transakcji. Przeliczenia na złote wskazanych w fakturze kwot określonych w walucie obcej podatnik będzie mógł dokonać według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej (odpowiednio będzie mógł zastosować kurs średni EBC). Rozwiązanie będzie miało charakter fakultatywny, w takim przypadku podatnik będzie mógł zastosować jeden zbiorczy kurs do wszystkich korygowanych transakcji. Przyjęte rozwiązanie stanowi dla podatników znaczne uproszczenie zasad przeliczania kursów walut – zasadniczo utrzymuje dotychczasową praktykę organów i podatników (…)”.

Przykład

Spółka (podatnik VAT czynny) w maju 2023 r. dokonała eksportu towarów na rzecz firmy brytyjskiej (dostawa do Anglii). Dostawy miały miejsce odpowiednio w dniach 10, 17, 24 i 31 maja 2023 r. i odpowiednio w tych dniach powstał obowiązek podatkowy (zob. art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Dostawy te zostały udokumentowane fakturami wystawionymi odpowiednio: 10, 17, 24 i 31 maja 2023 r. Do przeliczenia kwot podstaw opodatkowania wyrażonych w GBP polska spółka zastosowała kursy średnie NBP odpowiednio z 9, 16, 23 i 30 maja 2023 r., tj. z ostatnich dni roboczych poprzedzających powstanie obowiązku podatkowego. Spółka wykazała te dostawy eksportowe w JPK_V7M za maj ze stawką zero proc. 21 lipca 2023 r. spółka udzieliła zbiorczego rabatu do wszystkich dostaw z maja 2023 r. i 25 lipca 2023 r. wystawiła zbiorczą fakturę korygującą. Do przeliczenia kwot wyrażonych w tej zbiorczej fakturze korygującej spółka może zastosować kurs średni NBP z 24 lipca 2023 r., tj. kurs średni na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia tej zbiorczej faktury korygującej.

Uwaga! Zastosowanie przez spółkę kurs kursu średniego GBP ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia zbiorczej faktury korygującej (tj. z 24 lipca 2023 r.) nie jest obowiązkowe. Zamiast tego uproszczonego rozwiązania spółka może dokonać przeliczenia wg kursów historycznych zastosowanych do przeliczenia podstaw opodatkowania poszczególnych dostaw eksportowych, tj. odpowiednio kursów średnich NBP z: 9, 16, 23 i 30 maja 2023 r. stosownie do art. 31b ust. 1 ustawy o VAT.

Zasady zawarte w art. 31b ust. 2 ustawy o VAT nie dotyczą sytuacji, gdy korekta podstawy opodatkowania byłaby spowodowana: zwrotem towarów, podwyższeniem ceny lub pomyłkami (na plus i na minus).

Przykład

Załóżmy, że w przypadku spółki z poprzedniego przykładu doszło do pomyłki w podstawie opodatkowania w wystawionych fakturach dokumentujących eksport tych towarów. W takim przypadku do przeliczenia korekt podstawy opodatkowania polska spółka powinna zastosować kurs średni NBP GBP przyjęty do przeliczenia kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania przed jej zmianą, a więc odpowiednio z 9, 16, 23 i 30 maja 2023 r.