Ministerstwo Finansów podaje, że w pierwszej połowie 2017 r. wpływy z VAT wzrosły o 28,1 proc. (tj. o ok. 17,6 mld zł) w stosunku do podobnego okresu poprzedniego roku. Nieco mniejszy wzrost zanotowano w poborze podatków dochodowych. Wpływy z CIT wzrosły o 13,7 proc., a z PIT o 7,9 proc. Kierownictwo resortu podkreśla, że takie rezultaty to przede wszystkim efekt wielu działań podjętych ostatnio w celu uszczelnienia systemu podatkowego.

Tablety i pręty

Już jednak bez większego nagłaśniania kierownictwo MF przyznaje, że działania uszczelniające system VAT i innych podatków rozpoczęły się znacznie wcześniej. Wynika tak z wystosowanej 26 lipca odpowiedzi na interpelację posłanki PO Izabeli Leszczyny. Wiceminister Paweł Gruza przyznaje w niej, że takie działania nastąpiły, gdy w latach 2007–2013 resortem kierowali Jacek Rostowski i Mateusz Szczurek.

W październiku 2013 r. zaczął obowiązywać odwrócony VAT na pręty stalowe. Przedtem handel tymi wyrobami był przedmiotem sporych nadużyć, szkodzących nie tylko budżetowi, ale i krajowym hutom stali. Ministerstwo Finansów w raporcie z marca 2016 r. przyznało, że ten środek pozwolił ograniczyć straty budżetu państwa o 424 mln zł rocznie.

Kolejnym krokiem było wprowadzenie podobnego reżimu na wyroby elektroniki użytkowej (w tym tablety i telefony komórkowe) od lipca 2015 r. Po pierwszym roku jego obowiązywania branża sprzedawców elektroniki, podobnie jak poprzednio hutnicza, przyznała, że środek był skuteczny. Raport organizacji ZIPSEE i kancelarii DLA Piper wskazywał, że odwrócony VAT w elektronice ograniczył straty budżetu o 500 mln zł rocznie.

Na tym działania uszczelniające system VAT się nie zakończyły. Z inicjatywy rządu PO–PSL uchwalono we wrześniu 2015 r. nowelizację ordynacji podatkowej (art. 193a), umożliwiającą wprowadzenie kontroli podatników w formie tzw. jednolitego pliku kontrolnego. Dziś MF przyznaje, że JPK jest jednym z głównych narzędzi ograniczających nieprawidłowości w VAT.

Transferowe zapory

Ekipa PO–PSL pozostawiła po sobie także wiele przepisów ograniczających optymalizacje w podatku dochodowym. W 2015 r. zaostrzono ustawowe wymagania dotyczące dokumentowania cen transferowych, odpowiednio nowelizując ustawy o podatkach dochodowych. Zależnie od skali obrotu danego podatnika, obowiązki te obejmują m.in. dokonywanie analiz porównawczych i ujawnianie obrotów grup kapitałowych w poszczególnych krajach. Od początku 2015 r. obowiązują też przepisy o opodatkowaniu tzw. zagranicznych spółek kontrolowanych. MF w oficjalnych komunikatach nie wiąże wzrostu wpływów z CIT z tymi regulacjami. Nie wskazuje też jednak innych przyczyn większych wpłat z tytułu podatków dochodowych.

Co osiągnął PiS

Po stronie zasług obecnego rządu można wymienić wprowadzenie tzw. pakietu paliwowego i przewozowego. Zredukowały one wyłudzenia i zwiększyły legalną sprzedaż krajowych koncernów paliwowych. Potencjalnych oszustów odstraszyło też zniesienie kwartalnych rozliczeń tego podatku i drastyczne zaostrzenie kar (nawet do 25 lat pozbawienia wolności) za wystawianie fałszywych faktur.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: p.rochowicz@rp.pl

Każda ekipa ma swoje pomysły

Rząd PO–PSL (2007–2015)

- odwrócony VAT na stal, metale szlachetne i elektronikę;

- przepisy o JPK;

- ostrzejsze wymogi dokumentacji cen transferowych;

- opodatkowanie zagranicznych spółek kontrolowanych;

- zmiany kilkudziesięciu umów międzynarodowych, eliminujące transfery do rajów podatkowych;

- elektronizacja rozliczeń podatkowych (także w obszarze egzekucji);

- unowocześnienie kontroli cen transferowych.

Rząd PiS (od 2015)

- odwrócony VAT w budownictwie;

- wdrożenie JPK;

- pakiet paliwowy i monitoring towarów wrażliwych;

- surowsze rygory rejestracji i wykreślania podatników VAT;

- ograniczenie kwartalnych rozliczeń VAT;

- zaostrzenie kar za wystawianie fałszywych faktur;

- obniżenie limitu płatności bezgotówkowych;

- nowe przepisy o zwalczaniu nielegalnego hazardu.