Jestem małym podatnikiem rozliczającym VAT metodą kasową. Zamierzam rozpocząć wykonywanie dostaw siatek i ogrodzeń ze stali, a więc towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT. Czy jeżeli utracę prawo do składania deklaracji kwartalnych, to utracę również możliwość korzystania z kasowej metody rozliczania VAT? – pyta czytelnik.

Na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o VAT mali podatnicy mogą wybrać rozliczanie VAT tzw. metodą kasową. W przypadku wybrania tej metody obowiązek podatkowy w odniesieniu do przeprowadzanych dostaw towarów i świadczenia usług powstaje u małych podatników:

1) z dniem otrzymania całości lub części zapłaty – w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,

2) z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi – w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1.

Limity z ustawy...

W myśl art. 99 ust. 2 ustawy o VAT, mali podatnicy, którzy wybrali stosowanie metody kasowej, obligatoryjnie składają deklaracje VAT za okresy kwartalne, tj. deklaracje VAT-7K. Jak jednak stanowi art. 99 ust. 3a ustawy o VAT, przepisu tego (oraz art. 99 ust. 3 ustawy o VAT) nie stosuje się do podatników, którzy w danym kwartale lub w poprzedzających go czterech kwartałach dokonali dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy o VAT (tzw. towarów wrażliwych), chyba że łączna wartość tych dostaw bez kwoty podatku nie przekroczyła, w żadnym miesiącu z tych okresów, kwoty 50 000 zł, a jeżeli przekroczyła tę kwotę, to nie przekroczyła kwoty odpowiadającej 1 proc. wartości ich sprzedaży bez kwoty podatku.

...i skutki ich przekroczenia

Z kolei art. 99 ust. 3c ustawy o VAT stanowi, że w przypadku gdy łączna wartość dostaw towarów wrażliwych bez kwoty podatku przekroczyła kwotę, o której mowa w art. 99 ust. 3a ustawy o VAT (50 000 zł i 1 proc. wartości sprzedaży), to podatnicy, o których mowa w art. 99 ust. 2 i 3 ustawy o VAT, są obowiązani do składania deklaracji podatkowych za okresy miesięczne począwszy od rozliczenia za pierwszy miesiąc kwartału:

1) w którym przekroczono tę kwotę – jeżeli przekroczenie nastąpiło w pierwszym lub drugim miesiącu kwartału; w przypadku gdy przekroczenie kwoty nastąpiło w drugim miesiącu kwartału, deklaracja za pierwszy miesiąc kwartału jest składana w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po drugim miesiącu kwartału (a więc w tym samym terminie co deklaracja VAT-7 za drugi miesiąc kwartału),

2) następujący po kwartale, w którym przekroczono tę kwotę – jeżeli przekroczenie kwoty nastąpiło w trzecim miesiącu kwartału.

Z przepisów tych wynika więc, że mały podatnik stosujący metodę kasową może utracić prawo do składania deklaracji VAT za okresy kwartalne. Jednocześnie nie wynika z nich, aby towarzyszyła temu utrata prawa do stosowania metody kasowej (z art. 21 ust. 4 ustawy o VAT wynika jedynie, że utrata prawa do rozliczania VAT metodą kasową następuje w związku z przekroczeniem kwoty określonej w art. 2 pkt 25 ustawy o VAT, a więc jednego z obowiązujących dla danego roku limitów przewidzianych dla małych podatników).

Potwierdzenie w interpretacjach fiskusa

Prowadzi to do wniosku, że mali podatnicy stosujący metodę kasową, którzy ze względu na brzmienie art. 99 ust. 3c ustawy o VAT tracą prawo do składania deklaracji VAT za okresy kwartalne, nadal mogą stosować metodę kasową. Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem może być interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 9 grudnia 2014 r. (ITPP1/443-1266/14/DM). W piśmie tym czytamy, że „w sytuacji, gdy pomimo braku uprawnienia do składania deklaracji za okresy kwartalne (...), wnioskodawca spełnia warunki do uznania za małego podatnika w rozumieniu art. 21 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług – a więc nie przekroczył limitu obrotów uprawniających do korzystania ze statusu małego podatnika, wnioskodawca jest zobowiązanym do składania deklaracji za okresy miesięczne, lecz nie traci prawa do metody kasowej".

A zatem ewentualna utrata przez małego podatnika możliwości składania deklaracji za okresy kwartalne (ze względu na przeprowadzanie dostaw towarów wrażliwych) nie spowoduje utraty przez niego prawa do rozliczania VAT metodą kasową. Nadal będzie mógł rozliczać VAT tą metodą, jednak będzie obowiązany do składania miesięcznych deklaracji VAT-7.

Przykład

Mały podatnik rozlicza VAT metodą kasową. Podatnik ten handluje towarami (wyrobami stalowymi) wymienionymi w załączniku nr 13 do ustawy o VAT. Dotychczas nie utracił prawa do składania deklaracji kwartalnych, a więc składa kwartalne deklaracje VAT-7K.

Podatnik ten w jednym z miesięcy IV kwartału 2016 r. przekroczy oba limity określone w art. 99 ust. 3a ustawy o VAT (tj. 50 000 zł oraz 1 proc. wartości sprzedaży netto) i utraci prawo do składania deklaracji kwartalnych. Jeżeli nastąpi to:

1) w październiku 2016 r. – obowiązany będzie do złożenia deklaracji VAT-7 za październik 2016 r. w terminie do 25 listopada 2016 r. oraz do składania kolejnych deklaracji VAT-7 w standardowych terminach,

2) w listopadzie 2016 r. – obowiązany będzie do złożenia deklaracji VAT-7 za październik 2016 r. oraz deklaracji VAT-7 za listopad 2016 r. w terminie do 27 grudnia 2016 r. (25 i 26 grudnia 2016 r. są dniami świątecznymi, a więc termin składania deklaracji VAT-7 za listopad 2016 r. upłynie 27 grudnia 2016 r.) oraz do składania kolejnych deklaracji VAT-7 w standardowych terminach,

3) w grudniu 2016 r. – obowiązany będzie do złożenia deklaracji VAT-7K za IV kwartał 2016 r. w terminie do 25 stycznia 2017 r., a następnie (począwszy od deklaracji VAT-7 za styczeń 2017 r.) do składania deklaracji VAT-7 w standardowych terminach.

Niezależnie od scenariusza podatnik nie utraci prawa do stosowania metody kasowej, a więc składając miesięczne deklaracje VAT-7 (względnie – w przypadku trzeciego scenariusza – deklarację VAT-7K za IV kwartał 2016 r.) będzie obowiązany rozpoznawać obowiązek podatkowy zgodnie z tą metodą.

Autor jest doradcą podatkowym