Dokumentacja cen transferowych według nowych zasad

Jedna z kluczowych zmian wynikających z nowych przepisów o dokumentacji cen transferowych (zmiany do art. 9a ustawy o CIT – wprowadzone art. 2 pkt 1 ustawy z 9 października 2015 r.) dotyczy sposobu określania transakcji podlegających obowiązkowi sporządzenia dokumentacji podatkowej. Zmiana polega na zastąpieniu bezwzględnie określonych rocznych wartości transakcji, po których przekroczeniu powstaje taki obowiązek (równowartość w złotych kwot 30 tys. euro, 50 tys. euro lub 100 tys. euro, w zależności od rodzaju transakcji i wysokości kapitału zakładowego), algorytmem uwzględniającym:

- skalę działalności podatnika wyrażoną poprzez jego przychody lub koszty oraz

- znaczenie transakcji z podmiotami powiązanymi dla tego podatnika.

Zamysłem ustawodawcy, który uchwalił nowelizację przepisów, było objęcie obowiązkiem dokumentacyjnym tylko tych transakcji z podmiotami powiązanymi, które mogą mieć istotny wpływ na realizowany przez podatnika dochód. Takiego celu nie spełniają obowiązujące przepisy, wskazujące te same progi wartościowe niezależne od wielkości obrotów podatnika. W rezultacie często trzeba dokumentować transakcje nieistotne w kontekście skali działalności (np. przekraczające próg 30 tys. euro przy obrotach rocznych rzędu np. 100 mln zł), a więc niegenerujące poważnego ryzyka zaniżenia dochodu podatkowego.

To podejście ulega obecnie zmianie. Poniżej przedstawiono kolejne etapy procesu identyfikacji transakcji objętych dokumentacją cen transferowych według nowych przepisów.

Etap I – Określenie poziomu przychodów i kosztów

W pierwszej kolejności na podstawie danych finansowych z zakończonego (poprzedniego) roku podatkowego przedsiębiorca musi określić poziom przychodów oraz kosztów (po raz pierwszy w 2017 r., na podstawie danych za rok 2016, zgodnie z nowym brzmieniem art. 9a ust. 1 ustawy o CIT). W tym celu uwzględnia wszystkie swoje przychody i koszty, również te wynikające z transakcji z podmiotami niepowiązanymi. Ponieważ ustawodawca nie wymienia kategorii przychodów, jakie powinny być wzięte pod uwagę, należy uwzględnić na tym etapie wszystkie przychody/koszty (w tym odpowiednio pozostałe przychody/koszty operacyjne i przychody/koszty finansowe). Ta kwestia zostanie być może doprecyzowana w rozporządzeniach wykonawczych.

Jeżeli przychody lub koszty przedsiębiorcy za ubiegły rok przekroczą 2 mln euro (przeliczane na złote wg średniego kursu NBP obowiązującego w ostatnim dniu roku podatkowego), przedsiębiorca przechodzi do etapu II. Jeśli jego przychody nie przekroczą tej wartości, to co do zasady nie ma obowiązku sporządzania dokumentacji.

Etap II – Określenie progu istotności transakcji

Na tym etapie przedsiębiorca określa wartość roczną transakcji, której przekroczenie spowoduje obowiązek sporządzenia dla niej dokumentacji. Do tego celu wykorzystuje się określoną w poprzednim etapie wartość przychodów i określa próg istotności w następujący sposób:

- Jeśli przychód mieści się w przedziale między 2 mln euro a 20 mln euro – próg istotności wynosi 50 tys. euro, powiększone o 5 tys. euro za każdy 1 mln euro przychodu powyżej 2 mln euro

Przykład

Dla przychodów na poziomie między 9 mln euro a 10 mln euro, próg ten wyniesie 50 tys. euro + 7 x 5 tys. euro, czyli 85 tys. euro.

- Jeśli przychód mieści się w przedziale pomiędzy 20 mln euro a 100 mln euro – próg istotności wynosi 140 tys. euro powiększone o 45 tys. euro za każde 10 mln euro przychodu powyżej 20 mln euro

Przykład

Dla przychodów na poziomie między 50 mln euro a 60 mln euro, próg ten wyniesie 140 tys. euro + 3 x 45 tys. euro, czyli 275 tys. euro.

- Jeśli przychód przekracza 100 mln euro, to próg istotności jest stały i wynosi 500 tys. euro.

Etap III – Określenie transakcji podlegających obowiązkowi

W tej części procesu trzeba zweryfikować, które transakcje z podmiotami powiązanymi przekroczą próg określony w etapie II. Dla transakcji tych trzeba będzie sporządzić dokumentację.

Dotychczas w praktyce przyjmowano, że limity wartościowe dotyczą jednego rodzaju transakcji z jednym podmiotem.

Przykład

W przypadku świadczenia tych samych usług dla więcej niż jednego podmiotu powiązanego dokumentację należało sporządzić tylko dla usług świadczonych na rzecz tego podmiotu, z którym wartość tych usług przekroczyła kwotę 30 tys. euro.

Tymczasem lektura zmienionych przepisów sugeruje zmianę podejścia. Dokumentacji mają podlegać wszystkie transakcje (lub inne zdarzenia) jednego rodzaju, których łączna wartość przekracza w roku podatkowym progi istotności. W rezultacie w przedstawionym wcześniej przykładzie obowiązkowi sporządzenia dokumentacji podlega świadczenie tych samych usług na rzecz wszystkich podmiotów, a nie tylko tych, z którymi przekroczone zostały progi istotności.

Wymagane będą zatem następujące działania:

- identyfikacja wszystkich transakcji z podmiotami powiązanymi, niezależnie od ich wartości;

- pogrupowanie transakcji w jednorodne grupy (ten sam rodzaj usług, ten sam rodzaj towaru, ta sama metoda kalkulacji ceny);

- zsumowanie wartości transakcji ze wszystkimi podmiotami powiązanymi w ramach poszczególnych grup oraz

- odniesienie uzyskanych wartości do progu istotności transakcji w celu ustalenia, czy powstaje obowiązek dokumentacyjny.

W jaki sposób należy się przygotować do sporządzenia dokumentacji według nowych zasad? Jakie problemy może napotkać przedsiębiorca przy identyfikacji zdarzeń podlegających obowiązkowi dokumentacyjnemu? Czy obowiązek ten obejmie tylko transakcje między podmiotami powiązanymi? Odpowiedzi na te pytania – w kolejnej części cyklu.

Autor jest menedżerem w Enodo Advisors

podstawa prawna: ustawa z 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2015 r., poz. 1932)