Rz: Jakie korzyści daje wybór opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym, a kto nie powinien się na niego decydować?
Sławomir Czyż: Podstawową zaletą ryczałtu są niskie stawki, które wynoszą 2 proc., 3 proc., 5,5 proc. i 8,5 proc., chociaż jest też pewna grupa usług, które są opodatkowane wyższym ryczałtem (17 proc., 20 proc.). Istotne jest to, że ryczałt jest płacony od przychodu, a nie dochodu. Wybór opodatkowania ryczałtem powinien zatem zostać zwykle poprzedzony analizą, jakich spodziewamy się przychodów i kosztów z wykonywanej działalności, którą chcemy (i możemy, gdyż nie każdy rodzaj działalności może być opodatkowany w tej formie) opodatkować ryczałtem. Następnie należy porównać wysokość hipotetycznego ryczałtu z podatkiem, jaki byłby płacony na zasadach ogólnych (wg skali podatkowej) lub przy zastosowaniu 19-proc. stawki liniowej. Zasadniczo w przypadku działalności gospodarczej, która generuje relatywnie niskie koszty i dla której ustawodawca przewidział niższe stawki ryczałtu, wybór ryczałtu jest korzystniejszy. W przeciwnym razie należy raczej rozważać opodatkowanie wg skali podatkowej albo podatkiem liniowym. Trzeba jednak pamiętać, że w razie błędnie poczynionych założeń może się okazać, że ponieśliśmy stratę z działalności gospodarczej, a ryczałt i tak będzie trzeba zapłacić, gdyż płaci się go od przychodu, a nie dochodu.
Czy wpływ na prawo do opodatkowania w ten sposób może mieć wcześniejsza aktywność podatnika, np. współpraca z byłym pracodawcą?
Tak, wybór ryczałtu nie jest możliwy, gdy podatnik, który rozpoczyna działalność gospodarczą samodzielnie lub w formie spółki (cywilnej, jawnej, partnerskiej czy komandytowej), lub co najmniej jeden ze wspólników w tej spółce przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku go poprzedzającym wykonywał w ramach stosunku pracy (lub spółdzielczego stosunku pracy) czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki, a jednocześnie podatnik (spółka) zamierza wykonywać taką działalność na rzecz byłych lub obecnych pracodawców. Ryczałt mogą wybrać podatnicy, którzy wykonywali w ramach (spółdzielczego) stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki w ww. latach, lecz nie zamierzają wykonywać (samodzielnie ani w formie spółki) działalności na rzecz byłych lub obecnych pracodawców. Wówczas jednak, w razie gdy podatnik lub spółka sprzeda towary handlowe lub wyroby lub uzyska przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, traci prawo do ryczałtu. Nie ma natomiast w moim przekonaniu przeszkód w płaceniu ryczałtu w przypadku wykonywania czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, jeżeli podatnik, który rozpoczyna działalność gospodarczą samodzielnie lub w formie spółki, lub co najmniej jeden ze wspólników w tej spółce przed rozpoczęciem działalności wykonywał w latach, o których mowa powyżej, w ramach (spółdzielczego) stosunku pracy czynności inne niż wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki.
A czy współpraca z małżonkiem może wykluczyć możliwość skorzystania z ryczałtu?
Tak, ryczałtu w danym roku podatkowym nie mogą wybrać podatnicy, którzy podejmują wykonywanie działalności w tym roku po zmianie działalności wykonywanej:
- samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
- w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
- samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka
– jeżeli (co dotyczy wszystkich trzech wyżej wymienionych sytuacji) małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasa- dach (tj. skali podatkowej). W takich przypadkach ryczałt można wybrać dopiero od ko- lejnego roku podatkowego.
—rozmawiała Aleksandra Tarka
