Nieodpłatne świadczenia to worek bez dna. Minister finansów wrzuca do niego też przysługujące pisarzom egzemplarze autorskie. Dlaczego? Bo każda książka – nawet własna – ma określoną, ekonomiczną wartość.

O interpretację przepisów wystąpiła autorka publikacji o księgowości i podatkach. Od wydawnictwa otrzymuje nieodpłatnie kilka egzemplarzy każdej pozycji. Nie są one przeznaczone do sprzedaży. Zapytała, czy musi je wykazywać jako swój przychód.

To nie wynagrodzenie

Pierwsza odpowiedź była dla autorki korzystna. Izba Skarbowa w Bydgoszczy podkreśliła, że egzemplarze przekazywane są w celu udokumentowania przez wydawcę sposobu wykonania umowy i umożliwienia twórcy nadzoru nad przestrzeganiem jego praw autorskich. Nie stanowią wynagrodzenia, nie powstaje więc przychód (interpretacja nr ITPB1/4511-491/15/AD).

Minister finansów miał jednak inne zdanie. Po pół roku zmienił interpretację i uznał, że autorka musi zapłacić podatek.

Zaoszczędzony koszt

Podkreślił, że wiedza zebrana w książce jest faktycznym dobrem nabywanym w zamian za jej cenę. Papierowa forma książki jest środkiem przekazu. Zapoznanie się z wiedzą autorki nie byłoby możliwe bez wykorzystania tej formy przekazu. Te dwa elementy składają się na książkę. I to, że wiedza była już wcześniej w posiadaniu autorki, nie oznacza, że egzemplarze nie mają żadnej wartości ekonomicznej.

Minister finansów dodał, że autorka może swobodnie dysponować książkami. Na przykład przekazać znajomym czy rodzinie. Gdyby ich nie dostała, musiałaby je kupić, czyli ponieść konkretny wydatek. Świadczenie od wydawcy pozwoliło zatem na jego zaoszczędzenie.

Reasumując, przyjmując egzemplarze, autorka nabyła nie tyle posiadaną przez siebie wiedzę, ile materialny utwór oferowany na rynku, który przedstawia obiektywną wartość ekonomiczną w postaci ceny książki. Z tego tytułu ma przychód, który należy opodatkować (interpretacja nr DD3.8222.2.451.2015.IMD).

– Idąc tym tokiem rozumowania, PIT muszą płacić nie tylko pisarze, ale też muzycy czy twórcy gier komputerowych, którzy dostają egzemplarze swoich dzieł – mówi doradca podatkowy Grzegorz Gębka. – To kontrowersyjne stanowisko.

– Uważam, że przychód mógłby powstać tylko wtedy, gdyby egzemplarze autorskie były częścią wynagrodzenia, co powinno wyraźnie wynikać z umowy – mówi Aleksandra Kasińska, doradca podatkowy w kancelarii FL Tax. – W innej sytuacji trudno mówić o uzyskaniu korzyści majątkowej przez autora.

Opinia dla „Rz"

Sergiusz Sterna-Wachowiak, prezes Stowarzyszenia Pisarzy Polskich

Zdarza się, że autorzy otrzymują kilkaset egzemplarzy swoich książek zamiast czy tytułem honorarium i wówczas opodatkowanie takiego świadczenia wydaje się zrozumiałe. Bezzasadne jest natomiast obejmowanie podatkiem egzemplarzy przekazywanych twórcy w dowód wykonania zawartej z nim umowy – w liczbie kilkunastu czy kilku sztuk. Nie są one przecież przeznaczone na sprzedaż. Opodatkowanie ich, mówiąc krótko, grozi zmniejszeniem wydań przede wszystkim polskiej literatury współczesnej, szczególnie debiutów, dzieł poetyckich, eseistycznych, prozatorskich i dramatopisarskich, które wydawcy godzą się drukować najczęściej pod warunkiem otrzymania dotacji i rezygnacji z honorarium. Ten podatek nie jest tego wart i nie zrekompensuje strat, jakie poniesie literatura.