Otrzymałem postanowienie wydane przez naczelnika urzędu skarbowego w przedmiocie odmowy udostępnienia akt. Wskutek zdarzenia losowego nie złożyłem w ustawowym terminie zażalenia. Wiem, że można złożyć wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia. Co należy w nim napisać? – pyta czytelnik.
Zgodnie z art. 162 § 1 i 2 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) w razie uchybienia terminu do złożenia zażalenia na rozstrzygnięcie urzędu skarbowego należy przywrócić termin na wniosek zainteresowanego – podatnika, jeśli uprawdopodobni on, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.
W ciągu siedmiu dni
Taki wniosek musi być złożony w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin.
Uwaga! Nie jest możliwe złożenie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o przywrócenie terminu (art. 162 § 3 o.p.).
Przywrócenie terminu oznacza możliwość uchylenia się przez podatnika od negatywnych skutków opóźnienia w dokonaniu czynności prawnej, dla której zastrzeżono termin procesowy, w sytuacji gdy takie opóźnienie nastąpiło bez winy podatnika (wyrok WSA w Krakowie z 9 lutego 2007 r., I SA/Kr 923/05).
W sprawie przywrócenia terminu do wniesienia zażalenia postanawia ostatecznie organ podatkowy właściwy do rozpatrzenia zażalenia.
Wniosek należy złożyć w siedzibie organu, który wydał postanowienie, jednak nie ten organ będzie rozpatrywał zażalenie. Zażalenie zostanie bowiem przesłane przez organ wydający postanowienie (organ pierwszej instancji) do organu właściwego do rozpatrzenia zażalenia (organu drugiej instancji). Zażalenie wnosi się bowiem za pośrednictwem organu pierwszej instancji. Przykładowo zażalenie jest kierowane do dyrektora izby skarbowej za pośrednictwem naczelnika urzędu skarbowego wydającego postanowienie.
Przesłanki spełnione łącznie
Przywrócenie terminu do wykonania uchybionej czynności następuje łącznie po spełnieniu przez podatnika kilku przesłanek, a mianowicie:
1. nastąpiło uchybienie terminu (jest to podstawowa przesłanka, której zaistnienie umożliwia rozpatrzenie wniosku o przywrócenie terminu. Nie można bowiem rozważać kwestii uchybienia terminowi, gdy istnieją co do tego wątpliwości, a nie zostały one wyjaśnione przez organ prowadzący postępowanie – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 14 stycznia 2015 r., I SA/Go 671/14),
2. zainteresowany złożył wniosek o przywrócenie terminu,
3. wnioskujący wykonał czynność, dla której był przewidziany termin, a więc wraz z wnioskiem złożył zażalenie,
4. wnioskujący uprawdopodobnił brak winy w uchybieniu terminu, co oznacza, że nie jest konieczne przeprowadzenie postępowania dowodowego, ponieważ wystarczy uprawdopodobnienie, że podatnik nie dotrzymał terminu bez swojej winy.
Przesłanki te muszą zostać spełnione w sposób kumulatywny. To oznacza, że niespełnienie którejkolwiek z tych przesłanek powoduje, iż organ podatkowy odmówi przywrócenia terminu.
Przeszkoda nie do przezwyciężenia
Uprawdopodobnienie nie musi dawać pewności, ale jedynie prawdopodobieństwo (wiarygodność) twierdzenia o jakimś fakcie. W postępowaniu o przywrócenie terminu organ podatkowy ma ustalić, czy podatnik jest winny uchybienia. Ocenę winy podatnika w uchybieniu terminu procesowego bierze się przez obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od podatnika dbającego należycie o swoje interesy. Podatnik powinien uwiarygodnić swoją staranność w dochowaniu terminu oraz to, że przeszkoda uniemożliwiająca mu zachowanie terminu była od niego niezależna i niemożliwa do przezwyciężenia.
Uprawdopodobnienie ma istotne znaczenie, gdyż wniosek zainteresowanego wskazujący przyczynę uchybienia terminu nie zawsze daje podstawę do przywrócenia tego terminu. To może nastąpić tylko wtedy, gdy zainteresowany uprawdopodobni, że podana przez niego przyczyna była nie do przewidzenia i nie do przezwyciężenia przy użyciu maksymalnego w danych warunkach wysiłku (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 2014 r., I FSK 1425/13).
Zgodnie z orzecznictwem sądowoadministracyjnym zdarzeniami uzasadniającymi brak winy w uchybieniu terminu mogą być np. pożar, powódź, nagła choroba, która nie pozwoliła na wyręczenie się inną osobą, przerwa w komunikacji (wyrok WSA w Gliwicach z 10 grudnia 2012 r., I SA/Gl 419/12). O braku winy można mówić tylko w przypadku stwierdzenia, że dopełnienie obowiązku było niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia, tj. że podatnik nie mógł tej przeszkody usunąć nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku, a przy tym przeszkoda ta powstała w czasie biegu terminu do wykonania czynności procesowej (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 18 września 2014 r., I SA/Po 282/14).
Ocena stanu faktycznego w tym zakresie należy do organu podatkowego. Musi więc obiektywnie stwierdzić czy okoliczności, które wnioskodawca wskazał we wniosku, pozwalają stwierdzić owo uprawdopodobnienie, a więc to, że uchybienie nastąpiło bez winy podatnika.
Przykład
16 czerwca 2015 roku podatnik otrzymał postanowienie o odmo- wie zapoznania się z dokumentami, stosownie do art. 179 ordynacji podatkowej. Termin do wniesienia zażalenia minął 23 czerwca 2015 roku, jednak w tym terminie podatnik nie złożył zażalenia na postanowienie z uwagi na to, że 18 czerwca 2015 roku miał wypadek samochodowy, wskutek którego przebywał w szpitalu do 25 czerwca 2015 roku. Niezwłocznie po wyjściu ze szpitala (26 czerwca 2015 roku) złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia wraz z zażaleniem na postanowienie o odmowie zapoznania się z dokumentami. Jednocześnie do wniosku o przywrócenie terminu dołączył dokumentację, z której wynika, że faktycznie uległ wypadkowi samochodowemu i przebywał w określonym czasie w szpitalu.
