Zgodnie z obowiązującym od tego roku § 4 pkt 2 lit. h rozporządzenia ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (DzU poz. 1544; dalej: rozporządzenie) zwolnienie to nie dotyczy świadczenia usług doradztwa podatkowego.

Oznacza to, że podmioty świadczące usługi doradztwa podatkowego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej są zobowiązane ewidencjonować przy zastosowaniu kasy fiskalnej osiągany z tego tytułu obrót, bez względu na wysokość osiąganych obrotów czy też sposób płatności za te usługi.

Natomiast wątpliwości przedsiębiorców dotyczą zakresu czynności, które należy uznać za usługi doradztwa podatkowego. Przepisy rozporządzenia oraz ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają legalnej definicji tego pojęcia.

Stan faktyczny

Takie właśnie wątpliwości miała spółka prowadząca działalność gospodarczą w zakresie:

- odzyskiwania na rzecz osób fizycznych pracujących za granicą zwrotu kwot podatku dochodowego pobranego przez zagranicznych pracodawców oraz

- odzyskiwania od zagranicznych organów zasiłków, w szczególności zasiłków rodzinnych na dzieci.

Za usługi spółka uzyskuje wynagrodzenie kalkulowane na podstawie kwoty odzyskanego podatku (zasiłku).

Wykonując swoje usługi, oprócz kompletowania dokumentów i zaświadczeń dostarczonych przez klienta w celu złożenia niezbędnych deklaracji potrzebnych do uzyskania decyzji o zwrocie nadpłaty podatku czy zasiłku przez właściwy zagraniczny urząd, spółka sporządzała za wynagrodzeniem zeznania roczne o dochodach uzyskiwanych przez klientów w Polsce i składanych w polskich urzędach skarbowych. Czynności te wykonywane są w ramach głównej usługi odzyskania zwrotu podatku (zasiłku) zagranicznego, a realizowane są wyłącznie ze względów proceduralnych (prawnych czy technicznych) wymaganych w kraju, z którego odzyskiwany jest podatek (zasiłek). Dodatkowo w umowach z klientami jest wprost zapisane, że spółka nie udziela żadnych konsultacji finansowych i podatkowych związanych ze zwrotem podatku (zasiłku) ani nie świadczy żadnych usług doradztwa podatkowego, lecz tylko wstępnie kalkuluje rozliczenie klienta z podatku dochodowego (zasiłku).

Wątpliwości i próba odpowiedzi

Spółka miała wątpliwości, czy jej usługi należy traktować jako doradztwo podatkowe w rozumieniu § 4 pkt 2 lit. h rozporządzenia ministra finansów i czy w konsekwencji powinna ewidencjonować przy zastosowaniu kasy fiskalnej wynagrodzenie za ich wykonanie.

We wniosku o interpretację spółka oceniła, że czynności podstawowe i towarzyszące przedstawione w stanie faktycznym nie są usługami doradztwa podatkowego w rozumieniu analizowanych tu przepisów. Spółka argumentowała, że z wykładni językowej oraz systemowej przepisów ordynacji podatkowej i ustawy o doradztwie podatkowym wynika, że usługi doradztwa podatkowego nie obejmują czynności dotyczących zwrotu zagranicznych należności publicznoprawnych, takich jak podatki czy zasiłki.

W ocenie spółki § 4 pkt 2 lit. h rozporządzenia może obejmować wyłącznie czynności doradcze:

- wykonywane na rzecz osób będących podatnikami w rozumieniu regulacji prawa polskiego i jednocześnie

- dotyczące obowiązków podatkowych, rozumianych jako czynności faktyczne lub prawne, do których wykonania podatnicy są zobowiązani na mocy ustaw podatkowych obowiązujących w Polsce.

Do uznania konkretnej czynności za czynność doradztwa podatkowego konieczne jest łączne spełnienie obu wymienionych warunków. To oznacza, że samo posiadanie przez klienta statusu podatnika polskiego PIT jest nieistotne, jeżeli wykonywana przez spółkę czynność dotyczy rozliczenia podatkowego (czy rozliczenia zasiłków) w innym kraju.

Zatem, zdaniem spółki, czynności dotyczące rozliczeń podatkowych oraz zasiłków w krajach innych niż Polska – jako niestanowiące usług doradztwa podatkowego – znajdują się poza zakresem analizowanych przepisów rozporządzenia.

Resort zgodził się z podatnikiem

Izba Skarbowa w Poznaniu zgodziła się ze stanowiskiem spółki (interpretacja z 15 kwietnia 2015 r., ILPP2/4512-1-51/15-2/EN).

Organ potwierdził, że ponieważ przepisy ustawy o VAT oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia doradztwa podatkowego, to znaczenia tego pojęcia należy szukać w języku potocznym.

Odnosząc się do § 4 pkt 2 lit. h rozporządzenia, w którym ustawodawca wymienia usługi doradztwa jako wyłączone ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących, poznańska izba stwierdziła, że termin „doradztwo" może obejmować różne usługi doradcze, np. podatkowe, prawne, finansowe i inne. Zgodnie z definicją zawartą w „Słowniku języka polskiego" (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996) pod pojęciem „doradca" należy rozumieć tego, „kto doradza". Natomiast „doradzić" oznacza „udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakieś sprawie". Zatem użyty w ustawie o VAT termin „usługi w zakresie doradztwa" należy rozumieć szeroko.

Nie ma odniesienia

Organ podkreślił, że ustawa o VAT, przywołując pojęcie „usługi w zakresie doradztwa podatkowego", nie odwołuje się wprost do innych aktów prawnych, w tym do ustawy o doradztwie podatkowym. Zatem do celów § 4 pkt 2 lit. h rozporządzenia definicją czynności doradztwa podatkowego stworzoną na potrzeby uregulowania zawodu doradcy podatkowego można się posiłkować jedynie pomocniczo. Decydujące znaczenie ma w tym zakresie wykładnia językowa. Z wykładni językowej terminu „doradztwo" oraz potocznego rozumienia tego terminu, jak również brzmienia art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o doradztwie podatkowym wynika, że doradztwo podatkowe sensu stricto obejmuje udzielanie porad z zakresu podatków czy też wskazywanie sposobu postępowania w sprawie związanej z podatkami, w tym również opracowanie pewnej koncepcji czy strategii, którą podmiot, np. podatnik, może wykorzystać w prowadzonej przez siebie działalności (np. do podjęcia lub zaniechania pewnego działania). Tym samym spośród czynności wymienionych w katalogu czynności uznawanych za doradztwo podatkowe w rozumieniu ustawy o doradztwie podatkowym za czynności o charakterze doradczym dla celów stosowania rozporządzenia powinny zostać uznane tylko czynności polegające na udzielaniu podatnikom, płatnikom, inkasentom, osobom trzecim odpowiedzialnym za zaległości podatkowe oraz następcom prawnym podatników, płatników, inkasentów, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami. Potwierdza to uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 maja2007 r. (K 42/05).

Wypełnienie PIT ma charakter techniczny, nie prawny

Czynności polegające na sporządzaniu zeznań rocznych (bądź korekt) dochodów uzyskiwanych przez klientów w Polsce i składanych w polskich urzędach skarbowych mają w znacznej mierze charakter techniczny, a nie prawny. Są bowiem sporządzane na podstawie innych dokumentów, w szczególności ksiąg rachunkowych. Tym samym czynności te nie są doradztwem, o którym mowa w § 4 pkt 2 lit. h rozporządzenia, niezależnie od tego, że art. 2 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o doradztwie podatkowym uznaje je za czynności doradztwa podatkowego.

Jarosław Piątek, doradca podatkowy

Pierwszeństwo ma wykładnia językowa

Wnioski płynące z opisanej interpretacji IS w Poznaniu odpowiadają w zasadzie konkluzjom wynikającym z wydanej 9 kwietnia 2015 r. interpretacji ogólnej ministra finansów (PT3.8101.2.2015.AEW.16), która dotyczyła podobnej tematyki.

Z analizy tych interpretacji można wyciągnąć wnioski natury ogólnej co do wykładni pojęcia „usługi doradztwa podatkowego" na potrzeby VAT, a mianowicie:

1. Usługi doradztwa podatkowego należy definiować w pierwszej kolejności na podstawie wykładni językowej, tj. na podstawie potocznego znaczenia tego terminu, a jedynie uzupełniająco na podstawie przepisów o doradztwie podatkowym (wykładnia systemowa).

2. Zakres usług doradztwa podatkowego należy zawęzić do udzielania porad, opinii i wyjaśnień z zakresu obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami, świadczonych na rzecz określonych podmiotów (jak podatnicy, płatnicy, inkasenci, osoby trzecie odpowiedzialne za zaległości podatkowe oraz następcy prawni podatnicy, płatnicy, inkasenci).

3. Należy przyjąć, że samo sporządzanie deklaracji podatkowych nie musi oznaczać – co wprost wynika z ustawy o doradztwie podatkowym – że tego typu czynności są usługami doradztwa podatkowego w rozumieniu przepisów ustawy o VAT i rozporządzeń wykonawczych do niej.