Zleceniobiorca nie prowadzi księgi przychodów i rozchodów

Świadczę pracę na rzecz spółki z o.o. jako pracownik biurowy na podstawie umowy-zlecenia. Nie prowadzę działalności gospodarczej. Czy powinienem założyć podatkową księgę przychodów i rozchodów? – pyta czytelnik.

Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów (dalej: pkpir) albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych (art. 24a ust. 1 ustawy o PIT).

Obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów dotyczy więc osób, które wykonują działalność gospodarczą.

Ustawa o PIT posługuje się własną, odrębną od ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, definicją działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza albo pozarolnicza działalność gospodarcza – w myśl art. 5a pkt 6 ustawy o PIT – oznacza działalność zarobkową:

a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,

b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,

c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–9 ustawy o PIT.

Nie można natomiast mówić o pozarolniczej działalności gospodarczej, jeśli łącznie spełnione są następujące warunki:

1) odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;

2) czynności są wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonymi przez zlecającego te czynności;

3) wykonujący czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Skoro na podstawie umowy-zlecenia czytelnik faktycznie świadczy pracę, to wykonywane czynności nie mogą być uznane za działalność gospodarczą. Uzyskiwane przez czytelnika przychody zalicza się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 i art. 13 ustawy o PIT), a to również wyklucza uznanie ich za działalność gospodarczą.

Ustawa o PIT specyfikuje źródła przychodów. Źródłami przychodów są nimi m.in.:

- działalność wykonywana osobiście (zob. art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT),

- pozarolnicza działalność gospodarcza (zob. art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT).

W uproszczeniu – za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się m.in.:

- przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych,

- przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o dzieło,

- uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

Nie dotyczy to przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.

Z pytania wynika, że nie prowadząc działalności gospodarczej, czytelnik uzyskuje przychody z tytułu umów-zleceń (praca w charakterze pracownika biurowego) od osoby prawnej (spółka z o.o.). Uzyskiwane przez niego przychody należy zatem zaliczyć do przychodów z działalności wykonywanej osobiście stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 8 lit. a ustawy o PIT.

Jak wyjaśniła Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 13 czerwca 2012 r. (ILPB1/ /415-295/12-3/AP): „(...) przychodów osiągniętych z działalności wykonywanej osobiście nie należy ewidencjonować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, przychody te bowiem stanowią odrębne niż pozarolnicza działalność gospodarcza źródło przychodów podlegające opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (...)".

WNIOSEK

Uzyskując przychody z działalności wykonywanej osobiście, nie trzeba prowadzić podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Autor jest doradcą podatkowym

Nie tylko przedsiębiorca prowadzi księgę

Wyjątkowo również osoby nieprowadzące działalności gospodarczej są zobowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów.

Na podstawie art. 24a ust. 2 ustawy o PIT obowiązek prowadzenia księgi dotyczy również osób:

1) wykonujących działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia zawartych na podstawie odrębnych przepisów;

2) prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg;

3) duchownych, które zrzekły się opłacania zryczałtowanego podatku dochodowego.