W 2010 r. podatnik uzyskał pozwolenie na budowę budynku usługowo-mieszkalnego wraz z infrastrukturą techniczną. Prace budowlane zostały rozpoczęte, ale rok później przedsiębiorca uzyskał zmianę pozwolenia. W trakcie realizacji inwestycji zadecydował bowiem, że parter budynku będzie wykorzystywany w działalności opodatkowanej (własna działalność gospodarcza lub wynajem na cele użytkowe), a pierwsze piętro i przekształcone w część mieszkalną poddasze obejmą mieszkania na sprzedaż. W trakcie budowy odliczał w całości VAT od materiałów i usług budowlanych. Ostatecznie parter obejmował 33,82 proc. całej powierzchni użytkowej, a pierwsze piętro i poddasze – 66,18 proc. Mieszkania nie zostały jednak sprzedane. A ponieważ pojawiły się osoby chętne na ich wynajem, przedsiębiorca podjął decyzję o ich wynajmie na cele mieszkaniowe. Lokale niemieszkalne i mieszkalne zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych. W grudniu 2012 r. podpisano umowy na wynajem mieszkań na pierwszym piętrze i poddaszu, natomiast na parterze inwestor rozpoczął prowadzenie sklepu spożywczego.

Mężczyzna zapytał, czy zgodnie z art. 91 ust. 7a ustawy o VAT w związku ze zmianą pierwotnego przeznaczenia mieszkań (z planowanej sprzedaży na wynajem na cele mieszkaniowe) prawidłowo skorygował w deklaracji VAT-7 za styczeń 2013 r. 1/10 odliczonego w trakcie realizacji VAT, przypadającego ostatecznie na działalność zwolnioną.

Fiskus odpowiedział, że nie. Urzędnicy tłumaczyli, że w odniesieniu do zakupów związanych z budową budynku usługowo-mieszkalnego, w części dotyczącej pierwszego piętra i poddasza, które podatnik wynajął na cele mieszkaniowe, mamy do czynienia z sytuacją wskazaną w art. 91 ust. 7d ustawy o VAT. Doszło bowiem do zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o naliczony w związku ze zmianą przeznaczenia tych części budynku. W wyniku tej zmiany towary i usługi nabyte z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku, ostatecznie zostały wykorzystane do czynności zwolnionych. W ocenie fiskusa podatnik powinien jednorazowo skorygować podatek naliczony dotyczący pierwszego piętra i poddasza, wynajętych na cele mieszkaniowe (w kwocie odliczonego podatku związanego z budową tych części budynku) w deklaracji za okres, w którym wystąpiła zmiana. Czyli w deklaracji za grudzień 2012 r., kiedy mężczyzna zawarł umowy najmu mieszkań. Zawarcie umów należy rozumieć jako jednoznaczne podjęcie decyzji o zmianie przeznaczenia mieszkań.

Podatnik zaskarżył interpretację, ale WSA w Kielcach oddalił jego skargę. Przypomniał, że podatnik, po wybudowaniu lokali, te przeznaczone pierwotnie na sprzedaż wpisał do ewidencji środków trwałych wobec braku możliwości ich sprzedaży. Oznacza to, że podatek naliczony odliczał w związku z towarami nabytymi z zamiarem wykorzystania do czynności dających pełne prawo do odliczenia (sprzedaż wybudowanych lokali). A to wyczerpuje dyspozycję art. 91 ust. 7d ustawy o VAT.

Sąd podkreślił, że podatnik odliczał VAT od zakupów mających służyć czynnościom opodatkowanym, a nie wytworzeniu środka trwałego. Pierwszą czynnością, której wybudowane lokale posłużyły, była czynność zwolniona, tj. najem lokali na cele mieszkaniowe. Nie nastąpiła zmiana przeznaczenia wykorzystywanych przez podatnika środków trwałych z art. 91 ust. 7a ustawy o VAT.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 6 lutego 2015 r. (I SA/Ke 691/14).

Anna Główka, radca prawny w warszawskim biurze Rödl & Partner

Wobec faktów podanych przez podatnika we wniosku o interpretację stanowisko sądu zasługuje na aprobatę. Korektę uprzednio odliczonego w całości podatku naliczonego od zakupów związanych z budową budynku usługowo-mieszkalnego w części dotyczącej mieszkań przeznaczonych pod wynajem, podatnik powinien rozliczyć na podstawie art. 91 ust. 7d ustawy o VAT.

Pogląd, że zmiana przeznaczenia lokali mieszkalnych nastąpiła w momencie zawarcie umów najmu, jest słuszny. Przed tą zmianą mieszkania, pomimo że – jak argumentował podatnik – wprowadzone były do ewidencji środków trwałych i podlegały amortyzacji, nie były jeszcze użytkowane (wykorzystywane do czynności opodatkowanych). Pierwszą czynnością, której one posłużyły, były czynności zwolnione (wynajem). Nie ma więc podstaw do zastosowania art. 91 ust. 7a ustawy o VAT, ponieważ nie nastąpiła zmiana przeznaczenia wykorzystywanych przez podatnika środków trwałych, lecz zmiana przeznaczenia towarów i usług nabytych do ich wytworzenia. Towary i usługi, które zostały nabyte przez podatnika z zamiarem wykorzystania ich do czynności, uprawniających do pełnego obniżenia podatku należnego (sprzedaż mieszkań), nie zostały wykorzystane zgodnie z takim zamiarem do dnia zawarcia umów najmu (por. m.in. interpre- tacje: Izby Skarbowej w Łodzi z 15 kwietnia 2013 r., IPTPP1/443-105/13-5/MW oraz Izby Skarbowej w Katowicach z 18 lipca 2014 r., IBPP1/443-370/14/DK). Oznacza to, że przed oddaniem mieszkań do używania podatnik zdecydował o zmianie przeznaczenia zakupionych towarów i usług. Takiej sytuacji dotyczy art. 91 ust. 7d ustawy o VAT. W komentowanej sprawie przesądzające znaczenie ma więc fakt niewykorzystywania lokali mieszkalnych do czynności opodatkowanych przed zawarciem umów najmu.