Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 9 lipca ?2014 r. (I SA/Bk 213/14).

Stan faktyczny

W grudniu 2013 r. fiskus zakwestionował spółce z branży medycznej rozliczenie VAT za cztery kwartały 2011 r. Urzędnicy nie uznali m.in. prawa do odliczenia VAT z faktur za usługi organizacji szkoleń oraz konferencji. W ich ocenie z wyjaśnień wystawców tych faktur oraz z przedłożonych specyfikacji i kosztorysów wynika, że w rzeczywistości dotyczyły one zakupu różnego rodzaju usług noclegowych i gastronomicznych.

Usługi faktycznie polegały na organizacji warsztatów tanecznych, warsztatów kulinarnych i pokazu barmańskiego, więc nie miały związku z prowadzoną przez spółkę działalnością gospodarczą. Zdaniem skarbówki prawa do odliczania nie dawały też faktury dokumentujące wydatki na zakup alkoholu, bo te nie służyły wykonywaniu czynności opodatkowanych.

Spółka nie zgodziła się z tym rozstrzygnięciem. Uważała, że zakwestionowane faktury dokumentują świadczenie kompleksowej usługi organizacji szkolenia. Firma podkreślała, że w jej przypadku obowiązek realizacji zadań informacyjno-szkoleniowych wynika z przepisów ustaw szczególnych, takich jak prawo farmaceutyczne, ustawa o produktach biobójczych, ustawa o wyrobach medycznych, ustawa o kosmetykach, produktach i substancjach chemicznych oraz kodeks pracy. W tym celu zatrudnia własne kadry posiadające specjalistyczne kwalifikacje oraz kompetencje potwierdzone w dużej mierze tytułami naukowymi. Szkolenia były organizowane przez pracowników spółki i zaproszonych prelegentów. Pozostałą część organizacji szkolenia spółka zlecała firmom zewnętrznym. Jej zdaniem w tym przypadku usługą główną była organizacja konferencji, natomiast pozostałe usługi (gastronomiczne, noclegowe i rozrywkowe) były jej częściami składowymi.

Spółka wskazała, że prowadzi tylko działalność opodatkowaną, a organizowane szkolenia przekładają się na spodziewany przychód. To uprawnia ją do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki na te szkolenia. Podatniczka tłumaczyła, że nabyte usługi, w tym noclegi i wyżywienie podczas szkoleń, są nierozerwalnie związane z usługą organizacji szkolenia.

Rozstrzygnięcie

Sąd w Białymstoku przyznał jednak rację urzędnikom. Po gruntownej analizie orzecznictwa europejskiego zauważył, że charakterystycznymi i podstawowymi elementami usługi polegającej na organizacji szkolenia jest opracowanie programu oraz zapewnienie wykładowców i prelegentów. Tymczasem w przypadku spornych usług zabezpieczenie programu i wykładowców należało do spółki. Gdy opracowanie programu szkolenia i zapewnienie prelegentów należało do samej spółki, a nie do podmiotów wystawiających faktury, nie można uznać, że świadczyły one kompleksowe usługi organizacji szkolenia. Podmioty te, tj. hotele i restauracje, nie specjalizowały się w organizacji szkoleń, ale właśnie w świadczeniu usług hotelowych, gastronomicznych i rozrywkowych.

Zdaniem WSA nabyte przez skarżącą usługi noclegowe i gastronomiczne wraz z pozostałymi usługami (w postaci organizacji imprez i zabiegów spa) nie są nierozerwalnie związane z usługą w zakresie organizacji szkolenia.

W analizowanych przypadkach poszczególne świadczenia nie wykazują tak ścisłego powiązania ze sobą, że tworzą jedną całość, której rozdzielenie miałoby charakter sztuczny. W ocenie sędziów przyznanie racji skarżącej prowadziłoby do niezasadnego przyznania jej korzyści podatkowej w postaci możliwości pełnego odliczenia podatku naliczonego. Nabyte usługi mają charakter odrębnych świadczeń, które podlegają odrębnemu opodatkowaniu. Podatek naliczony wynikający z ich zakupu podlega więc w każdym przypadku odrębnej ocenie odnośnie do możliwości jego odliczenia.

—oprac. Aleksandra Tarka

Aleksandra Plichta, starszy konsultant w Accreo

Wykładnia WSA jest zgodna z duchem regulacji VAT, choć nie jest korzystna dla nabywców. Już intuicyjnie można wyczuć, że działania hoteli koncentrowały się na standardowych czynnościach – niedostosowanych specyficznie do potrzeb szkolenia. Kwestie kluczowe dla uczestników leżały poza zakresem zadań hoteli. Jakiekolwiek inne miejsce i brak atrakcji raczej nie wpłynęłyby na jakość merytoryczną szkolenia. Niezrozumiałe byłoby więc rozliczenie omawianych usług w szczególny sposób.

Choć uznaje się, że hotele mogą w sposób kompleksowy świadczyć usługi organizacji szkoleń, a nabywcy mogą odliczać VAT w związku z tą złożoną usługą, implikacje te nie powinny znajdować zastosowania w omawianej sprawie. Zawsze wymagana jest analiza faktycznie wykonanych dostaw bądź usług. Jak pokazuje omawiany przypadek, ?opis z faktury może wprowadzać w błąd, a organy podatkowe to weryfikują.

W przypadku wyjazdowych szkoleń, ponieważ popularność i wartość tego typu usług jest znaczna, być może zainteresowanie organów w tym zakresie wzrośnie. Podatnicy powinni więc przygotować się do ewentualnych pytań bądź zabezpieczyć swoje rozliczenia poprzez przemyślane planowanie przyszłych szkoleń wyjazdowych.

Z punktu widzenia hoteli z pewnością warto ustalić konkretne przesłanki, jakie będą decydować o uznaniu świadczenia za złożone, a komentowany wyrok WSA może tu być cenną wskazówką.

Warto wiedzieć, że TSUE wyraźnie dopuszcza możliwość świadczenia wspólnie ?jednej złożonej usługi przez kilka podmiotów. Jednak w Polsce nie ma praktyki ?w tym zakresie. Wydaje się, że uznanie czynności za kompleksową powinno wynikać ?ze skoordynowanego współdziałania, nakierowanego na jeden cel, wszystkich podmiotów świadczących poszczególne usługi. Jeśli jednak zadanie usługobiorcy ogranicza się do standardowego wykonania typowej usługi, to doszukanie się w nim innego celu, a przez to również różnicowanie opodatkowania, nie jest zasadne.