Za zaliczenie wydatków związanych z podjęciem przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą studiów doktoranckich do kosztów uzyskania przychodów stanowi niewątpliwie o obniżeniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, a w konsekwencji także o obniżeniu wartości PIT do zapłaty przez podatnika. Które regulacje ustawy o PIT ustalające zasady zaliczania ponoszonych przez osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą wydatków w ciężar podatkowych kosztów uzyskania przychodów będą tu właściwe? Podstawowa reguła z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT mówi, że  za koszty uzyskania przychodów uznaje się koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, za wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT.

Zatem dla kwalifikacji konkretnego kosztu jako kosztu podatkowego kluczowe jest istnienie wymaganego związku pomiędzy jego poniesieniem a uzyskaniem przychodu, względnie zachowaniem albo zabezpieczeniem jego źródła, przy jednoczesnym braku wykazania przedmiotowego kosztu w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe.

Warunki obowiązkowe

Związek pomiędzy konkretnym wydatkiem (kosztem) ?a osiąganymi przez przedsiębiorcę przychodami (w tym przychodami racjonalnie spodziewanymi) może mieć zarówno  charakter bezpośredni, jak ?i pośredni, jeżeli według racjonalnych kryteriów możliwe jest wykazanie, że dany koszt został poniesiony w celu osiągnięcia przychodu. Dla możliwości zaliczenia konkretnego wydatku w ciężar podatkowych kosztów uzyskania przychodów konieczne jest także właściwe jego udokumentowanie. Wymaganego związku przyczynowego zapewne nie spełniają wydatki ponoszone na kształcenie podatnika na kierunkach bądź studiach, których program nie jest związany z profilem prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Wiedza ogólna ?to za mało

Związku takiego zapewne nie spełnia również zdobywanie wiedzy lub poszerzanie umiejętności na kierunkach studiów, których program pozwala na stwierdzenie marginalnego lub tylko pośredniego związku z profilem prowadzonej działalności gospodarczej. Wydatki takie należy postrzegać jako mające charakter osobisty, służą bowiem pogłębianiu wiedzy ogólnej osoby prowadzącej działalność gospodarczą i pozostają bez racjonalnego związku z  przychodami osiąganymi w ramach tej działalności.

Jeżeli jednak podatnik ponosi wydatki na podnoszenie swojej wiedzy na kierunkach studiów bezpośrednio związanych z profilem prowadzonej działalności gospodarczej, ?a zatem na takich, których ukończenie:

- ?jest konieczne albo obiektywnie potrzebne w prowadzonej działalności gospodarczej,

- ?pozwoli na racjonalny rozwój firmy lub podniesienie jej atrakcyjności i konkurencyjnej pozycji na rynku, na którym działa przedsiębiorca co znajdzie odzwierciedlenie w osiąganych bądź spodziewanych przychodach, to wydatkom takim nie sposób odmówić związku pomiędzy ich poniesieniem a uzyskiwaniem przychodów.  Ponieważ wydatki na podjęcie studiów doktoranckich nie są wyłączone w treści art. 23 ustawy o PIT z kategorii kosztów uzyskania przychodów, to nakłady na takie studia, którym można przypisać związek z osiąganymi bądź racjonalnie spodziewanymi przychodami, mogą zostać zaliczone ?w ciężar kosztów podatkowych.

Organy się zgadzają

Opinia taka ma potwierdzenie w stanowisku organów podatkowych (m.in. w interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu ?z 14 kwietnia 2014 r., ILPB1/415-103/14-2/AA czy też w interpretacji Izby Skarbowej Katowicach ?z 5 lutego 2014 r., IBBI/1/415-1158/13/WRz).

PRZYKŁAD

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą w zakresie inżynierii ?i związanego z nią doradztwa technicznego, w tym sprzedaży wyrobów chemicznych stosowanych do uzdatniania wód przemysłowych oraz wykonywania projektów ?i opracowywania koncepcji oczyszczalni ścieków ?i innych usług związanych ?z gospodarką wodną i ściekową, podjął studia doktoranckie na kierunku inżynieria środowiska ?o specjalizacji gospodarka wodno-ściekowa. Ukończenie tego kierunku jako ściśle związanego ?z przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej pozwoli mu na poszerzenie zakresu prowadzonych i wdrożenie nowych niestandardowych rozwiązań ?w zakresie projektów wykonywanych na rzecz klientów. Będzie to skutkowało poszerzeniem działalności firmy o możliwość prowadzenia branżowych szkoleń. Czy podatnik może zaliczyć wydatki na studia w ciężar kosztów podatkowych?

Kierunek podjętych przez podatnika studiów doktoranckich jest ściśle związany z przedmiotem prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Wydatek na studia nie ma na celu podniesienia poziomu wiedzy ogólnej podatnika. Zachodzi więc wymagany w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT związek pomiędzy poniesieniem kosztu a osiąganiem przychodów z działalności. Podatnik może więc zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki na studia doktoranckie, jeżeli oczywiście zostaną odpowiednio udokumentowane.

Należy jednak pamiętać, że ciężar wykazania przed organem podatkowym, że konkretny wydatek związany z podjęciem studiów doktoranckich przez przedsiębiorcę jest związany ?z osiąganymi w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej przychodami (albo wpływa na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów) oraz ciężar wykazania, ?w jaki sposób ukończenie studiów wpłynie na osiągane lub spodziewane przychody, spoczywa na podatniku.

Autor jest prawnikiem, doradcą podatkowym