Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27 maja 2014 r. (II FSK 1478/12).
Akcjonariusz spółki akcyjnej (osoba fizyczna) planował wnieść aportem posiadane akcje do spółki z o.o. w zamian za objęcie udziałów w tej spółce. Wartość akcji przewyższałaby nominalną wartość obejmowanych udziałów. Uzyskaną nadwyżkę spółka z o.o. zamierzała przekazać na agio. We wniosku o interpretację indywidualną podatnik (osoba fizyczna) zapytał, jaka wartość będzie kosztem podatkowym w przypadku zbycia przedmiotu aportu przeznaczonego w części na pokrycie kapitału zakładowego, w części zaś na agio.
W ocenie podatnika koszty uzyskania przychodów powinny zostać oszacowane według wartości emisyjnej udziałów spółki z o.o., a nie – jak podnosił fiskus oraz WSA w Krakowie w wyroku z 7 lutego 2012 r. (I SA/Kr 2186/11) – ich wartości nominalnej. To wartość emisyjna jest bowiem ekwiwalentem poniesionych przez spółkę wydatków na nabycie akcji. Ze stanowiskiem tym nie zgodził się organ podatkowy. Wskazał, że zgodnie ?z art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 ?pkt 8 ustawy o CIT koszty uzyskania przychodów należy ustalić na podstawie wartości nominalnej udziałów spółki z o.o. wydanych w zamian ?za przedmiot aportu. Tym samym wartość przewyższająca wartość nominalną, przekazana na agio, nie będzie kosztem podatkowym w rozumieniu ustawy.
NSA oddalił skargę podatnika. Kluczowe znaczenie miała interpretacja art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT. Z artykułu tego nie wynika jednak, według jakiej wartości określa się koszt podatkowy. Dlatego konieczna była wykładnia systemowa i odwołanie się do art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy ?o CIT, w którym wprowadza się kategorię przychodów w wysokości nominalnej akcji lub udziałów oraz do art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o CIT, zgodnie z którym do przychodu nie zalicza się wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną akcji przekazaną na agio. W związku z tym sąd uznał, że nadwyżka ze zbycia akcji nie będzie kosztem podatkowym.
—Natalia Matuszak, współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte
Komentarz eksperta
Jakub? Podleśny menedżer ?w rzeszowskim Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.
Komentowany wyrok wpisuje się w linię orzeczniczą istniejącą w polskim sądownictwie już od kilku lat. Sądy konsekwentnie stoją na stanowisku, ?że kosztem uzyskania przychodu ?w przypadku zbycia akcji/udziałów objętych w zamian za wkład niepieniężny (np. w postaci akcji innej spółki), ?w sytuacji gdy wartość tego wkładu przewyższa nominalną wartość objętych akcji/udziałów, jest właśnie owa nominalna wartość objętych akcji/udziałów, a nie jakakolwiek inna wartość. Takie stanowisko prezentują np. NSA ?w wyroku z 29 stycznia 2014 r. (II FSK 371/12) czy WSA w Bydgoszczy ?w wyroku z 21 października 2013 r. ?(I SA/Bd 769/10).
Podejście to dotyczy także sytuacji takich jak przedstawiona w komentowanym wyroku, tj. gdy różnica pomiędzy rzeczywistą wartością wniesionych akcji a nominalną wartością uzyskanych w zamian udziałów została przeniesiona na kapitał zapasowy. W polskich realiach biznesowych podobne sytuacje nie należą do rzadkości. Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na takie rozwiązanie, powinni je najpierw dobrze zaplanować. W świetle orzecznictwa sądów muszą się bowiem liczyć z tym, że gdy zdecydują się na zbycie akcji/udziałów uzyskanych w taki sposób, kosztem podatkowym przy ich sprzedaży będzie tylko nominalna wartość udziałów/akcji wydanych w zamian za taki aport. W takim przypadku nie będą mogli zaliczyć do kosztów kwoty stanowiącej faktyczną, rynkową wartość wniesionego wkładu – w części przekazanej na kapitał zapasowy.
W mniemaniu wielu podatników przyjęcie takiego podejścia przez sądy wydaje się niezrozumiałe. Mają oni wiele wątpliwości co do prawidłowości takiego podejścia. W interpretacji indywidualnej, której dotyczy komentowany wyrok, podatnik argumentował np., że brak jest przepisów, które jednoznacznie regulują sposób ustalania kosztów w podobnych sytuacjach.
W tym kontekście majowy wyrok NSA pokazuje w sposób jasny i zrozumiały przyczyny podejścia prezentowanego ?w linii orzeczniczej. Sąd wskazuje, że kluczowe znaczenie ma wykładnia ?art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, którą należy jednak przeprowadzić w sposób szeroki, z uwzględnieniem innych przepisów ustawy o CIT. W świetle przepisów przychodem podatkowym ?jest jedynie nominalna wartość akcji/udziałów objętych w zamian za wkład. Nie jest nim natomiast nadwyżka nad tę wartość, przekazana na kapitał zapasowy. Skoro nadwyżka nie jest przychodem, to nie może być kosztem. Wynika to z zasady współmierności kosztów i przychodów podatkowych.