Skutki umowy menedżerskiej w zakresie VAT zależą od jej treści

Na to, czy czynności realizowane w ramach kontraktu menedżerskiego są działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, wpływa jego treść, w szczególności to, czy jego postanowienia są zbliżone do umowy o pracę.

Publikacja: 29.05.2014 04:00

Filip Biegun

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 3 kwietnia 2014 r. (III SA/Gl 212/14).

Podatnik zobowiązał się do świadczenia na rzecz spółki akcyjnej usług ?w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem. W związku z tym zarejestrował działalność gospodarczą, a także zarejestrował się dla celów VAT. W umowie ustalono, że część jego wynagrodzenia będzie zmienna i uzależniona od osiągnięcia celów spółki. Na tle takiego stanu faktycznego podatnik złożył wniosek o interpretację indywidualną, w celu potwierdzenia, że czynności realizowane przez niego na podstawie kontraktu menedżerskiego nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT.

Zdaniem wnioskodawcy, w jego sytuacji znajdzie zastosowanie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem za samodzielnie wykonywaną działalność nie uznaje się czynności, ?z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2–9 ustawy ?o PIT, jeżeli zlecającego wykonanie tych czynności i ich wykonawcę łączą więzy prawne co do (I) warunków wykonywania tych czynności, (II) wynagrodzenia i (III) odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Organ podatkowy w wydanej interpretacji (IBPP2/443-651/13/KO) wskazał, że ponieważ podatnik wykonuje czynności w wybranym przez siebie miejscu i czasie, a ryzyko związane ?z podejmowanymi przez niego działaniami nie przechodzi na zleceniodawcę, umowa ta nie jest podobna do umowy o pracę. W takiej sytuacji nie można uznać, że kontrakt menedżerski mieści się poza zakresem stosowania ustawy ?o VAT.

Sąd podzielił stanowisko organu. Stwierdził, że pomimo niejednolitego orzecznictwa w zakresie umów menedżerskich zawartą przez skarżącego umowę – z uwagi na znaczny zakres swobody świadczącego usługi oraz uzależnienie jego wynagrodzenia od efektów jego działalności – należy uznać za zbliżoną w swojej treści do jednej z form prowadzenia działalności gospodarczej. Sąd zwrócił przy tym uwagę na intencje skarżącego, tj. na okoliczność, że zarejestrował się jako podatnik VAT.

—Filip Biegun, współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Grzegorz ?Arczewski, konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe ?sp. z o.o. (biuro ?w Warszawie)

Komentowany wyrok dotyczy w swej istocie definicji działalności gospodarczej w kontekście wyłączeń zawartych w art. 15 ust. 3 ustawy o VAT, ?a w konsekwencji kwestii uznania podmiotu wykonującego określone czynności na podstawie umowy cywilnoprawnej (kontraktu menedżerskiego) za podatnika VAT. Zagadnienie to wydaje się niezwykle istotne dla osób, których z danym kontrahentem nie łączy stosunek prawny ukształtowany w ramach przepisów prawa pracy, ?a które wykonują jednocześnie działalność na rzecz jednego, indywidualnego podmiotu. W zależności bowiem od charakteru wykonywanych czynności oraz zakresu przyznanej w umowie swobody osoba taka może być – jako podatnik VAT – zobowiązana do wypełniania wielu obowiązków wynikających z ustawy o VAT.

W wydanym wyroku sąd, szczegółowo analizując zapisy zawartego kontraktu, przychylił się do stanowiska organów podatkowych. W uzasadnieniu wyroku sąd trafnie ocenił jako błędną implementację przepisów unijnej dyrektywy VAT, wskazując, że ich celem było wyłączenie z regulacji ustawy o VAT czynności wykonywanych w ramach stosunków zbliżonych do umowy ?o pracę. Niezasadne zatem wydaje się bezpośrednie odwołanie do katalogu przychodów wymienionych w ustawie ?o PIT, ponieważ podatki dochodowe są w państwach UE obszarem autonomicznym, zarezerwowanym dla kompetencji państw członkowskich, co stawia pod znakiem zapytania sens harmonizacji ?w tym zakresie. Jednak zgodnie ?z obowiązującymi regułami odpowiedzialność z tego tytułu nie powinna leżeć po stronie wnioskodawcy, ?w związku z czym sąd uznał przychodowe kryterium wyłączenia za spełnione.

Wątpliwości sądu wzbudziła natomiast kwestia spełnienia pozostałych dwóch przesłanek. Sąd wskazał, że brak regulacji odnoszących się do urlopu wypoczynkowego, wymiaru czasu pracy oraz przewidziana wysokość odpowiedzialności odszkodowawczej powodują, że określony w kontrakcie charakter zobowiązań jest odmienny od stosunków prawnych wynikających z umów ?o pracę. Sąd zauważył również, że podatnik ponosi samodzielne ryzyko gospodarcze nie tylko względem spółki, ale również wobec innych podmiotów.

Analizując przedmiotowy wyrok, warto się zastanowić, czy treść art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT uprawnia do tak daleko idącej analogii do przepisów regulujących zobowiązania wynikające ?z norm prawa pracy. Natomiast biorąc pod uwagę, że w przedmiotowej sprawie sąd podkreślił znaczenie faktu rejestracji dla celów VAT, z perspektywy podatnika zasadne wydaje się rozważenie złożenia wniosku o interpretację przed faktycznym zarejestrowaniem działalności gospodarczej.