Zarejestrowany oddział podmiotu zagranicznego ma prawo do odliczenia podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, bez względu na zasadę terytorialności. Warunkiem jest posiadanie dokumentów wykazujących związek między odliczonym podatkiem a prowadzoną działalnością.

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie ?w wyroku z 19 marca 2014 r. (I SA/?Kr 2054/13).

Rozstrzygnięcie dotyczyło oddziału fińskiej spółki zajmującej się produkcją oraz sprzedażą drewna. Oddział tej spółki mieszczący się w Polsce zajmował się w okresie od stycznia do marca 2012 r. działalnością wykonywaną na rzecz spółki macierzystej, polegającą na organizacji akcji marketingowych promujących spółkę i jej produkty na rynku polskim.

Czego dotyczył spór

Organ podatkowy zakwestionował prawo do odliczenia VAT przez oddział, uznając, że zagraniczna osoba prawna oraz jej oddział to ten sam podatnik, a do wydatków oddziału nie znajduje zastosowania możliwość odliczenia podatku naliczonego. Organ podniósł, że w analizowanym okresie oddział nie sprzedawał towarów ani nie świadczył usług opodatkowanych VAT. ?W ocenie organów prawo do odliczenia podatku wynikające z art. 86 ustawy o VAT pozwala podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego ?w takim tylko zakresie, w jakim te towary i usługi są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. A za takie organ nie uznał czynności wykonywanych między spółką oddziałem a spółką macierzystą.

Fiskus, powołując się na zasadę neutralności i terytorialności VAT, uznał, że art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT nie znajduje w tym przypadku zastosowania. Organ interpretacyjny odwołał się do przepisów dyrektywy Rady 2008/9/WE z 12 lutego 2008 r. dotyczących podatników niemających siedziby w państwie członkowskim zwrotu, lecz mających siedzibę w innym państwie członkowskim. W jego opinii oddział nie ma stałego charakteru, gdyż nie uczestniczy w prowadzeniu opodatkowanej działalności gospodarczej spółki matki. Wykonuje jedynie działania o charakterze pomocniczym, promujące jej wizerunek.

Decyzja została uchylona

Spółka wniosła skargę do WSA w Krakowie na to niekorzystne dla siebie rozstrzygnięcie. Powołała się w niej na definicję podatnika zawartą ?w dyrektywie Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r., wskazując, że uznanie danego podmiotu za podatnika oderwane jest od wykonywania przez niego czynności podlegających opodatkowaniu. Zdaniem spółki art. 169a dyrektywy 112 został prawidłowo implementowany do polskiego prawa poprzez art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT. Natomiast organ nieprawidłowo go stosuje. Spółka stwierdziła, że oddział ma stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce i w związku ?z tym dyrektywa 2008/9/WE nie znajduje tu zastosowania.

WSA w Krakowie uchylił zaskarżoną decyzję. Sąd uznał, że znajduje tu zastosowanie art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, który daje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary ?i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju i jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, ?z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Tworzy się korzystny kierunek

Kwestia prawa do odliczenia podatku naliczonego przez zarejestrowany oddział podmiotu zagranicznego jest częstym przedmiotem zarówno interpretacji indywidualnych, jak i orzeczeń sądów administracyjnych. Jest to spowodowane tym, że przepisy krajowe i wspólnotowe są sformułowane w sposób nieostry i prowadzą do licznych wątpliwości interpretacyjnych.

Wyrok krakowskiego WSA reprezentuje nowy, pozytywny dla podatników kierunek ?w orzecznictwie w stosunku do omawianego problemu. Ma on potwierdzenie w wydanych wcześniej orzeczeniach: wyrokach NSA z 26 lutego 2013 r. ?(I FSK 493/12) i z 12 lutego ?2014 r. (I FSK 353/13), wyroku WSA w Krakowie z 14 listopada 2013 r. (I SA/Kr 1483/13), wyroku WSA w Lublinie z 5 grud-?nia 2012 r. (I SA/Lu 830/12). ?Wcześniejsze rozstrzygnięcia w tej materii broniły stanowiska fiskusa, który negował ?i neguje prawo oddziału do odliczenia naliczonego podatku i trwa przy tym stanowisku mimo zmiany kierunku orzecznictwa sądów administracyjnych.

Związek z działalnością jest ważniejszy niż zasada terytorialności

Hanna ?Sielańczyk

Istota analizowanej sprawy sprowadza się do powiązania zakupów oddziału z opodatkowaną działalnością gospodarczą spółki matki. Organy podatkowe kwestionowały uprawnienie do odliczenia podatku przez oddział, który na terytorium kraju wykonywał jedynie czynności niepodlegające opodatkowaniu, podczas gdy czynności opodatkowane realizowane są przez spółkę matkę w innym państwie członkowskim.

Zasada terytorialności, która oznacza generalną normę, że czynności podlegają opodatkowaniu ze względu na miejsce ich wykonywania, nie może uchylać stosowania przepisów. Najważniejszym elementem, jaki musi być spełniony przez podatnika, jest wykazanie związku odliczonego podatku z prowadzoną przez podatnika działalnością poprzez odpowiednie udokumentowanie tej relacji.

Zarówno wyrok krakowskiego WSA, a także ogólny kierunek, jaki obrały orzeczenia sądów administracyjnych, należy ocenić pozytywnie. Rozstrzygnięcia te przyczyniają się do ochrony interesów przedsiębiorców. Dają możliwość odliczenia VAT poprzez uznanie, że siedziba spółki nie ma decydującego wpływu na prawo do odliczenia podatku. Podejście organów podatkowych niekorzystnie wpływa na rynek, powodując niesprzyjające warunki finansowe dla zagranicznych przedsiębiorców prowadzących swoje oddziały w Polsce.

Biorąc pod uwagę aktualną linię orzeczniczą, podatnik ma duże szanse, że fiskus nie zakwestionuje prawa do odliczenia podatku naliczonego z zakupów oddziału, jeśli firma zadba o rzetelne udokumentowanie związku odliczonego podatku ze swoją działalnością.