Na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy ?o VAT, za podlegające opodatkowaniu odpłatne świadczenie usług uznaje się również użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż jego działalność gospodarcza (np. do celów osobistych podatnika lub jego pracowników). Podatnikowi musiało jednak przysługiwać, w całości lub ?w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Na podstawie tego przepisu opodatkowaniu może podlegać nieodpłatne używanie samochodów na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W praktyce do podlegającego opodatkowaniu nieodpłatnego używania samochodów na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą dochodzi stosunkowo rzadko. Istnieją bowiem przepisy wyłączające opodatkowanie takiego nieodpłatnego używania samochodów, które nie uprawniają do pełnych odliczeń.
I tak, po pierwsze, na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy o VAT wyłączone jest opodatkowanie nieodpłatnego używania pojazdów samochodowych na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą, jeżeli:
1) ?kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów została ograniczona do ?50 proc. (na podstawie art. 86a ust. 1 ?w zw. z art. 86a ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT ?w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2014 r.),
Przykład
W kwietniu 2014 r. pan Andrzej Kwiatkowski – podatnik prowadzący działalność gospodarczą kupił do swojej firmy samochód osobowy. Z tytułu nabycia tego samochodu odliczył 50 proc. kwoty podatku z faktury zakupu, gdyż zamierzał wykorzystywać auto częściowo również na cele prywatne. Takie wykorzystywanie samochodu na cele prywatne nie podlega opodatkowaniu VAT na podstawie art. 8 ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT.
2) ?kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia części składowych do tych pojazdów została ograniczona do 50 proc. kwoty podatku z faktury zakupu i jednocześnie z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Przykład
Na początku maja 2014 r. spółka jawna ABC kupiła używany samochód osobowy od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (a więc bez VAT). Na początku czerwca spółka ABC kupi część zamienną do tego samochodu, odliczając 50 proc. kwoty podatku z faktury zakupu tej części. W tej sytuacji:
1) od momentu zakupu samochodu do momentu zakupu części zamiennej ewentualne nieodpłatne używanie samochodu na cele prywatne wspólników spółki ABC nie podlega opodatkowaniu ze względu na niespełnienie jednego z warunków określonych w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT (tj. warunku, aby podatnikowi przysługiwało, w całości lub ?w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego ?z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia samochodu lub jego części składowych),
2) od momentu nabycia pierwszej części zamiennej ewentualne nieodpłatne używanie samochodu na cele prywatne wspólników spółki ABC nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 8 ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT.
Na użytek wskazanych przepisów za nabycie towarów uznaje się również przyjęcie pojazdów samochodowych w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze (zob. art. 8 ust. 6 ustawy ?o VAT). A zatem również w tym zakresie nieodpłatne świadczenie usług na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika może nie podlegać opodatkowaniu VAT.
Przykład
W kwietniu 2014 r. podatnik wziął w leasing operacyjny pikapa z dwoma rzędami siedzeń. Dla tego samochodu podatnik nie prowadzi ewidencji przebiegu, a więc kwotą podatku naliczonego z faktur leasingowych jest 50 proc. kwoty podatku. Nieodpłatne używanie przedmiotowego samochodu na cele prywatne podatnika nie podlega w tej sytuacji opodatkowaniu VAT (ze względu na art. 8 ust. 5 w zw. z art. 8 ust. 6 ustawy o VAT).
Wskazane powyżej przepisy dotyczą pojazdów samochodowych nabytych, zaimportowanych, wytworzonych oraz przyjętych do używania przed 1 kwietnia 2014 r. Pojazdów samochodowych wcześniej nabytych, zaimportowanych, wytworzonych oraz przyjętych do używania dotyczą przepisy przejściowe określone ?w art. 7 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r. Przepisy te wyłączają opodatkowanie nieodpłatnego używania na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą pojazdów samochodowych:
1) ?przy których nabyciu, imporcie lub wytworzeniu kwotę podatku naliczonego stanowiło 50/60 proc. kwoty podatku, nie więcej niż 5000/6000 zł,
2) ?przyjętych w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, jeżeli kwota podatku naliczonego od czynszu (rat) lub innych płatności wynikających z umowy była ograniczona do 50/60 proc. kwoty podatku, nie więcej niż 5000/6000 zł, nie więcej jednak niż 5000/6000 zł w całym okresie ich użytkowania.
Co ciekawe, przepisy te stosuje się do rozliczeń za okresy rozliczeniowe rozpoczynające się od 1 stycznia 2014 r. (zob. ?art. 16 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.), a więc de facto są one stosowane wstecznie. W ten sposób została zlikwidowana luka w obowiązywaniu tego typu regulacji (w latach 2011–2013 podobny zapis znajdował się w art. 5 ustawy nowelizującej z 16 grudnia 2010 r.).
Przykład
Podatniczka Katarzyna Nowak użytkuje ?na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej samochód osobowy nabyty ?w 2011 r. Przy nabyciu tego samochodu kwotę podatku naliczonego stanowiło 6000 zł. ?W latach 2012–2013 nieodpłatne używanie tego samochodu przez panią Katarzynę na cele prywatne nie podlegało opodatkowaniu ?ze względu na brzmienie art. 5 ustawy nowelizującej z 16 grudnia 2010 r. Od ?1 stycznia 2014 r. nieodpłatne używanie tego samochodu na cele prywatne nie podlega opodatkowaniu ze względu na brzmienie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 16 ustawy nowelizującej ?z 7 lutego 2014 r.
Autor jest doradcą podatkowym ?oraz autorem komentarza do ustawy o VAT
