Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 19 marca 2014 r. (I SA/Kr 2054/13).

Spółka jest zarejestrowanym oddziałem przedsiębiorstwa zagranicznego z siedzibą w Finlandii. Oddział został zarejestrowany w Polsce, jednak wykonywał wyłącznie czynności na rzecz jednostki macierzystej. Organy podatkowe stwierdziły, że zagraniczna osoba prawna i jej oddział to ten sam podatnik i nie ma on prawa do odliczenia podatku naliczonego. W ocenie organu, prawo do odliczenia wynikające z art. 86 ustawy o VAT daje podatnikowi możliwość odliczenia podatku naliczonego jedynie w zakresie, w jakim nabyte towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Ustawodawca wyłączył zatem możliwość odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które są wykorzystywane do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu, a za takie należy uznać czynności wykonywane między skarżącą a jej jednostką macierzystą.

Spółka wskazała na definicję podatnika uregulowaną w dyrektywie 2006/112/WE. Owo pojęcie oderwane jest od podejmowania czynności podlegających opodatkowaniu. Sam oddział ma natomiast stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej ?w Polsce.

Sąd uchylił decyzję, wskazując na treść art. 86 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT. Aby dokonać pełnego odliczenia, przedsiębiorca musi posiadać tylko ?i wyłącznie dokumenty potwierdzające związek odliczonego podatku ?z prowadzoną przez niego działalnością. Podatnikiem jest spółka, co nie było kwestionowane, która ma siedzibę poza granicami kraju i prowadzi działalność gospodarczą poprzez swój oddział w Polsce. Organ musi zatem zbadać związek pomiędzy usługami ?a prowadzoną przez jednostkę macierzystą działalnością gospodarczą. Istniała wprawdzie linia orzecznicza odmiennie traktująca tę problematykę, jednak wraz z wydaniem przez NSA wyroku z 26 lutego 2013 r. (I FSK 493/12) następuje stopniowa jej zmiana.

—Rafał Waśko, współpracownik Zespołu Zarządzania ?Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Mateusz ?Bieda, konsultant w rzeszowskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Po raz kolejny kanwą sporu pomiędzy fiskusem a podatnikami stała się zasada neutralności VAT. W komentowanej sprawie sporna była wykładnia art. 86 ?ust. 1 i art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT ?w związku z tzw. czynnościami wewnątrzzakładowymi, wykonywanymi przez oddział dla jednostki macierzystej (zagranicznej) i przez nią finansowanymi, mającymi związek z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od wartości dodanej za granicą Polski.

Krajowe organy podatkowe stoją obecnie na stanowisku, że aby odliczyć podatek naliczony wymieniony w art. 86 ust. 8 ?pkt 1 ustawy o VAT, musi istnieć podatek należny z tytułu czynności opodatkowanych wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Jeżeli zatem podatnik na terytorium Polski dokonuje jedynie zakupów, a nie wykonuje czynności opodatkowanych VAT, to traktowany jest jako konsument ponoszący ekonomiczny ciężar podatku, nawet jeżeli zakupy miały związek z działalnością gospodarczą, ?ale wykonywaną wyłącznie poza granicami kraju.

Stanowisko to, do niedawna akceptowane również przez sądy administracyjne, ?ulega jednak stopniowej zmianie na korzyść podatników. Zarówno komentowany nieprawomocny wyrok WSA w Krakowie, jak i niedawne wyroki NSA ?(z 26 lutego 2013 r., I FSK 493/12 i z 12 lutego 2014 r., I FSK 353/13, do którego brak jeszcze pisemnego uzasadnienia) wskazują, że zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, będącym odzwierciedleniem zapisów art. 168 i 169 Dyrektywy 112, podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego ?o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium Polski, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, ?a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku ?z tymi czynnościami.

Należy więc, zgadzając się z rysującą się nowa linią orzeczniczą, stwierdzić, że gdy podatnik jest w stanie udokumentować związek nabywanych w Polsce usług ?i towarów z wykonywaniem działalności opodatkowanej podatkiem od wartości dodanej w innym kraju Unii Europejskiej, nawet w sytuacji, gdy w Polsce działalności opodatkowanej nie prowadzi, to przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia tych towarów i usług.

Pozostaje mieć nadzieję, że powstająca linia orzecznicza zostanie ugruntowana ?w dalszych wyrokach sądów administracyjnych i przyjęta przez organy podatkowe. Pozwoliłoby to podatnikom ?na korzystanie w pełni z zasady neutralności VAT i zniosłoby kolejną przeszkodę dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na otwartym rynku wspólnotowym.