- Spółka potrzebuje w prowadzonej działalności gospodarczej wyspecjalizowanych urządzeń, które pozyskuje na podstawie umowy leasingu. Leasingowane urządzenia są przez spółkę użyczane kontrahentom. Wynika to ?z właściwości wytwarzanych przez nią produktów. Zgodnie ?z zawartą przez spółkę umową leasingu ma ona prawo do przekazania leasingowanego urządzenia do korzystania przez podmioty trzecie. Jakie są skutki takiego udostępnienia w podatku dochodowym? Czy mimo takiego udostępnienia spółka będzie mogła rozliczać raty leasingowe i odpisy amortyzacyjne ?w kosztach?

– pyta czytelniczka.

Kwestię rozliczania płaconych przez leasingobiorcę rat leasingowych reguluje ustawa o CIT. Ustawa wyróżnia leasing operacyjny i finansowy. Odnośnie do leasingu operacyjnego w art. 17b ust. 1 ustawy wskazano, że w przypadku gdy umowa leasingu spełnia określone w tym artykule warunki, to opłaty ustalone ?w umowie leasingu są kosztem uzyskania przychodu korzystającego. Natomiast w przypadku leasingu finansowego, gdy umowa leasingu spełnia przesłanki wskazane w art. 17f ust. 1 ustawy, opłaty ustalone w tej umowie nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów korzystającego w części będącej spłatą wartości początkowej środków trwałych. Oznacza to, że w przypadku leasingu finansowego rata leasingowa w części kapitałowej nie może być kosztem uzyskania przychodu leasingobiorcy. Kosztem jest część odsetkowa rat. Ponadto w przypadku leasingu finansowego kosztami uzyskania przychodów korzystającego są odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej urządzenia

Oczywiście warunkiem uznania za koszty uzyskania przychodów rat leasingowych (w przypadku leasingu operacyjnego) oraz odpisów amortyzacyjnych i odsetek (w przypadku leasingu finansowego) jest wykazanie związku pomiędzy tymi kosztami a przychodem podatnika.

Trzeba skorzystać ?z definicji

Zgodnie z zawartą umową leasingu podatnik ma prawo przekazać przedmiot leasingu do wykorzystania przez osoby trzecie. Powstaje jednak pytanie, czy w takiej sytuacji leasingobiorca nadal zachowuje prawo do zaliczania ponoszonych wydatków do kosztów uzyskania przychodów. W tym celu należy odwołać się do definicji ogólnej kosztów uzyskania przychodów określonej w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Zgodnie z tą definicją kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Z regulacji tej wynika, że warunkiem zaliczenia poniesionego wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest przede wszystkim istnienie związku między poniesionym wydatkiem a prowadzoną działalnością gospodarczą.

Musi istnieć związek

Jeżeli zatem udostępnienie maszyny będzie powodować powstanie obrotu po stronie spółki, to będzie można wykazać związek między udostępnieniem maszyny a przychodem spółki, o którym mowa ?w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Związek ten będzie mógł być wykazany w ten sposób, że udostępnianie urządzenia związane jest z dokonywaniem przez kontrahenta zamówień na produkty spółki.

Istotne przy tym jest, aby powiązać termin obowiązywania umowy na udostępnienie urządzeń z terminem, w którym kontrahenci zamawiają produkty spółki. Urządzenia nie powinny być udostępnianie, gdy kontrahenci przestaną realizować swoje zobowiązania do zakupu produktów ?z oferty spółki. Ponadto powinny być wykorzystywane przez kontrahenta wyłącznie do celów związanych z zakupem produktów od spółki (co powinno znaleźć odzwierciedlenie w zapisach umowy łączącej spółkę z kontrahentem).

Dodatkowe wymogi

W przypadku umowy leasingu finansowego, oprócz związku pomiędzy ponoszonymi kosztami z tej umowy ?a przychodem spółki, należy dodatkowo rozważyć zapisy zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c ustawy o CIT. Zgodnie ?z nim nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oddanych do nieodpłatnego używania – za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania.

Jeżeli zatem przedmiotowe urządzenia są udostępnione spółce na podstawie umowy leasingu finansowego, to dodatkowo – oprócz przesłanki związku z przychodem – należałoby wykazać, że przekazanie tych urządzeń w istocie nie jest nieodpłatne w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c ustawy o CIT.

Niezdefiniowana nieodpłatność

Ustawa o CIT nie zawiera definicji nieodpłatnego używania. Należy zatem przyjąć słownikowe znaczenie tego terminu, czyli uznać, że chodzi o używanie bez wynagrodzenia (bez ekwiwalentu za świadczenie rzeczowe w postaci udostępnienia urządzenia).

Jeżeli udostępnianie urządzeń kontrahentowi jest związane z jego zobowiązaniem do zakupu produktów spółki, to takie świadczenie nie powinno być uznane za nieodpłatne. Jeżeli zawarta umowa zawiera pewne zobowiązanie kontrahenta do nabywania produktów z oferty spółki, to świadczenie polegające na udostępnianiu urządzeń nie może zostać uznane za świadczenie nieodpłatne. Tym samym ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c ustawy o CIT nie powinno znaleźć zastosowania.

Fiskus się zgadza

Takie stanowisko potwierdziła m.in. Izba Skarbowa ?w Katowicach w interpretacji ?z 12 sierpnia 2013 r. (IBPBI/2/423-602/13/JD). Organ podatkowy potwierdził w niej stanowisko podatnika, że ten będzie miał prawo zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od mieszalników, które udostępnia kontrahentom w ramach zawartych z nimi umów lub porozumień o współpracy.

Również Izba Skarbowa ?w Warszawie w interpretacji ?z 29 listopada 2012 r. (IPPB5/?423-999/12-2/AB) stwierdziła, że skoro umowa pomiędzy stronami będzie określała czynności wzajemne, czyli że w zamian za udostępnione środki trwałe szpital będzie przesyłał do spółki badania do opisu, to w niniejszej sprawie nie dochodzi do nieodpłatnego udostępnienia środków trwałych przez podatnika do używania innemu podmiotowi. Tym bardziej że urządzenia będą wykorzystywane wyłącznie do realizacji umowy ze spółką. Artykuł 16 ust. 1 pkt 63 lit. c ustawy o CIT nie będzie więc miał w tej sprawie zastosowania.

Skutki ?dla drugiej strony

Zakładając, że działalność kontrahenta spółki będzie opodatkowana podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, ryzyko, jakie należy rozważyć jest związane z udostępnieniem urządzeń bez określenia w umowie opłat za korzystanie z nich, tj. ryzyko nieodpłatnych świadczeń. Jak stanowi art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT, przychodem jest w szczególności wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Ustawa o CIT nie zawiera jednak definicji nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że pojęcie to ma znaczenie szersze niż ?na gruncie prawa cywilnego. ?W orzecznictwie wskazuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne ?i zdarzenia gospodarcze ?w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, czyli niezwiązane ?z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 listopada 2002 r., FPS 9/02). Zasadniczo zatem, gdy nieodpłatnie korzysta się z urządzeń, powstaje przychód w wartości rynkowej tego świadczenia, tj. świadczenia polegającego na udostępnieniu urządzeń.

W omawianym przypadku można jednak bronić stanowiska, że przychód nie powstaje. Należy się posłużyć podobną argumentacją, jaka została przedstawiona powyżej w przypadku spółki udostępniającej urządzenia. Trzeba zatem wykazać, że w analizowanej sytuacji nie mamy do czynienia z nieodpłatnym udostępnieniem kontrahentowi urządzeń przez spółkę.

Autorka jest konsultantką podatkową w ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego