Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 11 marca 2014 r. ?(III SA/Wa 2553/13).
Spółka z siedzibą w Niemczech nabywa usługi doradztwa i usługi księgowe świadczone przez podmiot polski. Spółka posiada w Polsce przedstawicielstwo. Artykuł 27 ?ust. 3 ustawy o VAT w brzemieniu z 2004 r. stanowił, że dla usług świadczonych na rzecz osób prawnych posiadających siedzibę ?w innym kraju Wspólnoty niż usługodawca, miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, ?a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności – stały adres lub miejsce zamieszkania. Spółka zwróciła się do urzędu skarbowego z wnioskiem o zwrot VAT, podkreślając, że właściwym odbiorcą wyżej wymienionych usług było polskie przedstawicielstwo, wobec czego należny podatek ?z tego tytułu powinien rozliczyć usługodawca, zgodnie z ogólną zasadą miejsca świadczenia usług określoną w art. 27 ust. 1.
Organy I oraz II instancji odmówiły spółce zwrotu VAT. Podniesiono, że zarówno siedziba, jak i stałe miejsce prowadzenia działalności spółki znajduje się w Niemczech i nie zmienia tego fakt utworzenia na terytorium Polski przedstawicielstwa. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej jednoznacznie określa dozwolone ramy działalności przedstawicielstwa, wskazując, że jest to działalność wyłącznie w zakresie promocji i reklamy przedsiębiorcy zagranicznego. W żadnym razie zakres działalności przedstawicielstwa nie może być szerszy. Wobec tego, nawet jeżeli docelowym odbiorcą usług jest polskie przedstawicielstwo, to nie ma to wpływu na miejsce prowadzania działalności, a co za tym idzie, na miejsce świadczenia usług.
W związku z tym przedmiotowe usługi doradcze i księgowe należy uznać za wykonywane na terytorium Niemiec. Spółka złożyła na wskazaną decyzję skargę do WSA.
Sąd oddalił skargę. Podkreślił, że o siedzibie podmiotu gospodarczego decyduje miejsce, gdzie siedzibę ma jego organ zarządzający. Stałe miejsce prowadzenia działalności zaś to miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Ustanowione przedstawicielstwo nie może stanowić stałego miejsca prowadzenia działalności, ponieważ wykonywane przez nie czynności muszą mieścić się wyłącznie w zakresie reklamy i promocji podmiotu zagranicznego.
—David Czerkawski, współpracownik Zespołu Zarządzania ?Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Komentarz eksperta:
Agnieszka ?Urbaniak, doradca podatkowy, menedżer w warszawskim biurze Deloitte ?Doradztwo Podatkowe ?sp. z o.o.
W przypadku usług świadczonych ?na rzecz zagranicznych podmiotów, działających w Polsce, zarówno ?z perspektywy nabywcy, jak również ?z perspektywy podmiotu świadczącego, kluczową kwestią dla prawidłowego rozliczenia takich transakcji jest właściwe określenie czy świadczeniobiorca ?posiada w Polsce stałe miejsce ?prowadzenia działalności.
W stanie prawnym obowiązującym ?przed 1 czerwca 2011 r. przedstawicielstwo co do zasady nie było uznawane przez sądy oraz organy podatkowe za wystarczającą formę prowadzenia działalności, aby uznać, że samodzielnie generuje ono stałe miejsce prowadzenia działalności zagranicznego podatnika (np. wyrok WSA w Warszawie ?z 28 lipca 2011 r., III SA/Wa 3326/10 ?i powiązany z nim wyrok NSA ?z 28 września 2012 r., I FSK 1924/11 ?oraz indywidualna interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 kwietnia ?2010 r., IPPP3/443-86/10-2/JK, ?a w zbliżonym stanie faktycznym WSA ?w Olsztynie w wyroku z 30 września ?2009 r., SA/Ol 563/09).
Po opublikowaniu rozporządzenia Rady UE ?nr 282/2011, problem ten stał się relatywnie złożony w przypadku, gdy formą prowadzenia działalności na terenie Polski jest przedstawicielstwo zagranicznego podmiotu, jak miało to miejsce ?w omawianym wyroku. Należy bowiem rozróżnić określenie miejsca stałego prowadzenia działalności dla celów określenia miejsca świadczenia usługi przez podatnika od istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności w odniesieniu ?do nabywanych usług. W tym drugim przypadku, co jest szczególnie istotne ?w odniesieniu do przedstawicielstw, to stałe miejsce prowadzenia działalności nie musi bezpośrednio generować czynności podlegających VAT.
W takich przypadkach obecnie kluczowa jest analiza charakteru i sposobu wykorzystania nabywanych usług. Jeśli są one nabywane na potrzeby prowadzonej przez przedstawicielstwo działalności promocyjnej i reklamowej oraz są bezpośrednio wykorzystywane do tej działalności, to są to argumenty przemawiające za uznaniem istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności w odniesieniu do nabywanych usług. Przykładem takich zakupów mogą być np. usługi telekomunikacyjne, księgowe czy doradcze związane bezpośrednio ?z działalnością przedstawicielstwa ?(por. indywidualna interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 30 maja ?2012 r., IPPP3/443-242/12-2/MPe).
Należy zatem pamiętać, że świadczenie usług na rzecz zagranicznych podatników, którzy są zarejestrowani dla celów VAT ?w Polsce, nie zawsze jest opodatkowane ?w Polsce. Konsekwencje niewłaściwego określenia miejsca świadczenia mogą być niekorzystne zarówno dla nabywcy, jak również usługodawcy. Zatem warto współpracować z kontrahentami w celu właściwego rozliczenia tego rodzaju transakcji.
