- Prowadzę zakład wulkanizacyjny i rozliczam podatek dochodowy na podstawie księgi przychodów i rozchodów (kpir). Planuję rozszerzyć działalność o skup używanych opon zarówno od klientów wymieniających je na nowe, jak i z innych źródeł (np. giełdy samochodowej). Czy tego typu zakupy mogę dokumentować dowodami wewnętrznymi?

– pyta czytelnik.

Odpowiedź na pytanie jest uzależniona od stanu skupowanych opon. Jeśli nie nadają się one do dalszego używania, to są traktowane jako odpady poużytkowe. W takiej sytuacji wystarczającym dokumentem potwierdzającym ich nabycie będzie dowód wewnętrzny. Inaczej jest, gdy czytelnik nabędzie w celu odsprzedaży używane opony, których stan pozwala na ich dalszą eksploatację (gdy np. dotychczasowy ich właściciel zdecydował się na zakup innego modelu, ponieważ dotychczasowy go nie satysfakcjonował ze względu na zbyt duży hałas wytwarzany w czasie jazdy z wysokimi prędkościami). Wtedy zakup powinien zostać potwierdzony umową.

Skąd biorą się te rozbieżności? Z pytania czytelnika wynika, że ustala on dochód ?z działalności na podstawie regulacji zawartych w rozporządzeniu ministra finansów ?z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (DzU nr 152, poz. 1475 ze zm. – dalej rozporządzenie). Tam należy zatem szukać odpowiedzi na zadane pytanie.

Definicje ?w rozporządzeniu

Zgodnie z § 12 ust. 3 rozporządzenia podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe. Zostały one wymienione ?w tym przepisie. Przede wszystkim są to faktury oraz inne dowody stwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierające co najmniej:

- ?wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,

- ?datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, to wystarcza podanie jednej daty,

- ?przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,

- ?podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych.

Dowody księgowe powinny zostać oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu ?z zapisami księgowymi dokonanymi na ich podstawie.

Zgodnie z § 13 rozporządzenia za dowody księgowe uważa się m.in.: dzienne zestawienia dowodów (faktur dotyczących sprzedaży) sporządzone do zaksięgowania ich zbiorczym zapisem, noty księgowe, dowody przesunięć, dowody opłat pocztowych. Przepis ten nie daje jednak podstaw do dokumentowania zakupów wskazanych w pytaniu.

Uproszczenia ?nie zawsze możliwe

Z kolei § 14 rozporządzenia dotyczy tzw. dowodów wewnętrznych. Z ust. 1 tego przepisu wynika, że mogą być one sporządzone w celu udokumentowania zapisów niektórych kosztów w księdze. Dowody te muszą zostać zaopatrzone w datę i podpisy osób, które bezpośrednio dokonały wydatków. Jeśli dokumentują one zakup, to powinny określać: nazwę towaru oraz ilość, cenę jednostkową ?i wartość. W innych przypadkach należy w nich wskazać przedmiot operacji gospodarczych i wysokość kosztu (wydatku).

Należy jednak pamiętać, że zgodnie z § 14 rozporządzenia dowody wewnętrzne mogą być stosowane wyłącznie ?w celu udokumentowania wskazanych w tym przepisie sytuacji >patrz ramka. Jedną ?z nich jest zakup od ludności odpadów poużytkowych, stanowiących surowce wtórne, ?z wyłączeniem zakupu (skupu) metali nieżelaznych oraz przeznaczonych na złom samochodów i ich części składowych. Organy podatkowe zgadzają się, że przepis ten pozwala na dokumentowanie dowodami wewnętrznymi nabycia opon, które są odpadem poużytkowym, czyli nie nadają się do odsprzedaży w celu dalszej eksploatacji. Nie ma natomiast podstaw, aby w ten sposób udokumentować zakup opon lub innych towarów używanych w celu dalszej odsprzedaży.

Organy się zgadzają

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. ?w interpretacji Izby Skarbowej ?w Poznaniu z 22 lutego 2010 r. (ILPB1/415-1298/09-2/AA). ?W piśmie tym czytamy: ?„Z przedstawionych informacji wynika, iż wnioskodawca zamierza skupować od osób nieprowadzących działalności gospodarczej opony używane. Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż jedynie uszkodzone opony, które nie odpowiadają normom jakościowym, mogą stanowić odpady poużytkowe. Natomiast nabycie opon używanych nieuszkodzonych stanowi operację gospodarczą, która winna zostać udokumentowana umową kupna-sprzedaży spełniającą wymagania określone w § 12 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów i zawartą zgodnie z przepisami ustawy ?z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny".

Warto również wskazać na interpretację Izby Skarbowej ?w Katowicach z 18 października 2013 r. (IBPBI/1/415-924/13/WRz), której jednoznacznie potwierdzono, że „używane opony samochodowe nienadające się do dalszej eksploatacji są substancją lub produktami przeznaczonymi do utylizacji, jako odpady poużytkowe, bowiem wypełniają kryteria pojęcia odpadu zdefiniowanego w art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy ?z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (DzU z 2013 r., poz. 21), zgodnie z którym, ilekroć w ustawie jest mowa o odpadach – rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany". -

Autor ?jest doradcą podatkowym

Kiedy transakcje można udokumentować dowodem wewnętrznym

Zgodnie z § 14 ust. 2 rozporządzenia dowody wewnętrzne mogą dotyczyć wyłącznie:

- ?zakupu, bezpośrednio od krajowego producenta lub hodowcy, produktów roślinnych i zwierzęcych, nieprzerobionych sposobem przemysłowym lub przerobionych sposobem przemysłowym, jeżeli przerób polega na kiszeniu produktów roślinnych lub przetwórstwie mleka albo na uboju zwierząt rzeźnych i obróbce poubojowej tych zwierząt;

- ?zakupu od ludności, sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), surowców roślin zielarskich i ziół dziko rosnących leśnych, jagód, owoców leśnych i grzybów leśnych (PKWiU ex 02.30.40.0);

- ?wartości produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących ?z własnej uprawy lub hodowli prowadzonej przez podatnika;

- ?zakupu w jednostkach handlu detalicznego materiałów pomocniczych;

- ?kosztów diet i innych należności za czas podróży służbowej pracowników oraz wartości diet z tytułu podróży służbowych ?osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących;

- ?zakupu od ludności odpadów poużytkowych, stanowiących surowce wtórne, z wyłączeniem zakupu (skupu) metali nieżelaznych oraz przeznaczonych na złom samochodów ?i ich części składowych;

- ?wydatków związanych z opłatami za czynsz, energię elektryczną, telefon, wodę, gaz i centralne ogrzewanie, w części przypadającej na działalność gospodarczą; podstawą do sporządzenia tego dowodu jest dokument obejmujący całość opłat na te cele;

- ?opłat sądowych i notarialnych;

- ?opłaty skarbowej uiszczanej znakami tej opłaty do dnia 31 grudnia 2008 r.;

- ?wydatków związanych z parkowaniem samochodu w sytuacji, ?gdy są one poparte dokumentami niezawierającymi danych, ?o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 2; podstawą wystawienia dowodu wewnętrznego jest bilet z parkometru, kupon, bilet jednorazowy załączony do sporządzonego dowodu.