Dla osób świadczących usługi taksówek osobowych sposobem optymalizacji podatkowej może być opodatkowanie VAT w formie ryczałtu. Rozwiązanie takie może być korzystne szczególnie dla podatników, którzy poza zakupem paliwa do samochodu osobowego ponoszą niewielkie nakłady na zakup towarów lub usług generujących podatek naliczony.

Na usługi taksówek osobowych (PKWiU z 2008 r. 49.32) ustawodawca przewidział preferencyjną stawkę VAT wynoszącą w latach 2011–2016 ?8 proc. (zob. art. 41 ust. 2 w zw. z art. 146a pkt 2 i  z poz. 156 załącznika nr 3 do ustawy ?o VAT). Prawo do stosowania ?8-proc. stawki VAT na usługi taksówek osobowych potwierdzają również organy podatkowe (zob.: interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 4 stycznia 2013 r., IPPP3/443-1037/12-2/JK; interpretacja Izby Skarbowej ?w Warszawie z 12 września ?2011 r., IPPP1/443-1221/11-2/AW; interpretacja Izby Skarbowej ?w Warszawie z 17 czerwca ?2011 r., IPPP1-443-660/11-4/IGo).

Niższa danina ?od sprzedaży...

Jednak podatnik świadczący usługi taksówek osobowych, ?z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU z 2008 r. 49.32.11.0), może wybrać opodatkowanie tych usług w formie ryczałtu według stawki 4 proc. (w latach 2011 – 2016). O swojej decyzji musi zawiadomić na piśmie naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, ?w którym będzie stosował ryczałt (art. 114 ust. 1 w zw. ?z art. 146a pkt 4 ustawy o VAT).

Przykład

Pan Zenon Kowalski świadczy usługi taksówek osobowych (PKWiU 49.32), z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych ?z kierowcą (PKWiU z 2008 r. 49.32.11.0). Załóżmy, że podstawa opodatkowania tych usług za rok 2014 wyniesie 50 000 zł. Podatek należny obliczony według zasad ogólnych, tj. przy zastosowaniu ?8-proc. stawki VAT wyniesie ?4 000 zł (50 000 zł x 8 proc.); ?w przypadku zaś wyboru ryczałtu jedynie 2 000 zł (50 000 zł x 4 proc.).

Sama wysokość podatku należnego to jednak za mało, aby móc stwierdzić, że wybór ryczałtu, o którym mowa ?w art. 114 ust. 1 ustawy o VAT, jest dla podatnika opłacalny.

...ale bez odliczenia

Należy bowiem zauważyć, że stosownie do art. 114 ust. 2 ustawy o VAT, przy opodatkowaniu usług taksówek osobowych w formie ryczałtu, o którym mowa w art. 114 ust. 1 ustawy o VAT, nie stosuje się ?art. 86 ustawy o VAT.

Nie wchodząc w szczegóły – art. 86 ustawy o VAT jest podstawowym przepisem określającym prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego. Na mocy art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego ?o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 ustawy o VAT.

Ustawodawca pozbawił zatem prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług tych podatników, którzy świadczą usługi taksówek osobowych sklasyfikowane w grupowaniu 49.32. PKWiU z 2008 r. ?i wybrali opodatkowanie w formie ryczałtu, o którym mowa ?w art. 114 ust. 1 ustawy o VAT (interpretacja  Izby Skarbowej ?w Warszawie z 23 października 2008 r., IPPP1-443-1604/08-2/JB; interpretacja ta dotyczyła wprawdzie stanu prawnego obowiązującego do 31 grudnia 2010 r., kiedy to dla celów VAT przedmiotowe usługi klasyfikowano do grupowania PKWiU ?z 2004 r. 62.22.11-00.00., może być jednak pomocna przy wykładni aktualnych przepisów).

Zatem wybór ryczałtu może być korzystny tylko i wyłącznie dla podatników, którzy przy świadczeniu usług taksówek osobowych dokonują niewielkich zakupów towarów lub usług, od których przysługiwałoby im prawo do odliczenia podatku naliczonego. W szczególności oznacza to, że nad wyborem tej formy opodatkowania powinni się zastanawiać jedynie ci podatnicy, którzy usługi taksówek osobowych wykonują samochodem osobowym lub innym pojazdem samochodowym, w przypadku którego nie przysługuje im prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanego paliwa służącego do ich napędu. Dla pozostałych przedsiębiorców wybór ryczałtu może być po prostu nieopłacalny ekonomicznie.

Pozostałe zakupy niewielkie

Jednak również i pozostałe zakupy , które generują podatek naliczony, powinny być niewielkie, tak aby przysługujący do odliczenia podatek naliczony nie przekroczył kwoty podatku należnego. ?W przypadku nadwyżki podatku naliczonego nad należnym korzystniejszym rozwiązaniem jest bowiem opodatkowanie według zasad ogólnych, tj. przy zastosowaniu 8-proc. stawki VAT z prawem do odliczenia podatku naliczonego od dokonywanych zakupów.

Przykład

Wróćmy do pana Zenona ?z poprzedniego przykładu. Załóżmy, że świadczy on usługi taksówkowe, wykorzystując w tym celu samochód osobowy. Od nabywanego paliwa służącego ?do napędu tego samochodu ?nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego – niezależnie od wybranej formy opodatkowania VAT. Przyjmijmy, ?że w trakcie 2014 r. wartość pozostałych zakupów opodatkowanych VAT  (przeglądy, drobne naprawy auta, wydatki na materiały eksploatacyjne, np. płyny do spryskiwaczy) wyniosła tylko ?2460 zł, w tym VAT 460 zł. Przy takiej kwocie podatku naliczonego (poza podatkiem od zakupu paliwa) wybór ryczałtu będzie korzystny. Pan Zenon zapłaci ?w trakcie 2014 r. VAT w wysokości ?2000 zł, a podatek naliczony od tych zakupów w wysokości 460 zł łącznie z podatkiem od zakupu paliwa powiększy koszty ?uzyskania przychodów.

Gdyby pan Zenon wybrał zasady ogólne, to w trakcie 2014 r. zapłaciłby 3 540 zł VAT [4 000 zł (podatek należny) – 460 zł (podatek naliczony)], a do kosztów uzyskania przychodów mógłby zaliczyć jedynie podatek naliczony od zakupu paliwa.

Trzeba przekalkulować

Jeżeli jednak w trakcie 2014 r. łączna wartość podatku naliczonego (bez uwzględniania podatku naliczonego od zakupu paliwa) byłaby równa lub wyższa od łącznej wartości podatku należnego, to wybór ryczałtu nie już tak opłacalny. W szczególności może to wystąpić w sytuacji nabycia lub wzięcia w leasing samochodu wykorzystywanego do świadczenia usług taksówek osobowych. Rozważmy to na przykładzie samochodu osobowego.

Przykład

Załóżmy, że pan Zenon nabył ?na początku stycznia 2014 r. samochód osobowy za cenę ?36 900 zł, w tym VAT 6900 zł. Kwotę podatku naliczonego stanowiło 60 proc. kwoty VAT ?z faktury, tj. 4 140 zł. Zatem już sama kwota podatku naliczonego od zakupu samochodu przekroczyła kwotę podatku należnego za cały 2014 r. Pan Zenon musi jednak mieć na uwadze, że jeżeli wybrałby zasady ogólne i odliczył podatek naliczony od nabytego samochodu osobowego, a następnie w okresie ?5 lat, licząc od końca roku, w którym oddał samochód do używania ?(w przypadku pana Zenona od końca 2014 r.), zmienił rozliczenie VAT ?na ryczałt, to organy podatkowe mogłyby uznać, że powinien on dokonać korekty odliczonego podatku naliczonego (z uwagi na zmianę przeznaczenia nabytego towaru ze służącego czynnościom dającym prawo do odliczenia podatku naliczonego na służący czynnościom takiego niedającym prawa). Zasady korekty reguluje ?art. 91 ust. 7 i nast. ustawy o VAT. ?W uproszczeniu –  jeżeli pan Zenon dokonałby wyboru ryczałtu jeszcze ?w 2014 r., to powinien oddać cały odliczony VAT od zakupu samochodu, tj. 4140 zł. ?W przypadku wyboru ryczałtu ?w latach następnych kwota, którą będzie musiał zwrócić, będzie się zmniejszać co roku o 1/5.

Jeśli zdecyduje się na ryczałt ?w 2015 r., to będzie musiał oddać 4/5 odliczonego VAT. W 2016 r. będzie to 3/5 kwoty podatku, ?w 2017 r. – 2/5, a w 2018 r. – 1/5. ?W przypadku przejścia na ryczałt ?w 2019 r. lub później na panu Zenonie nie będzie ciążył obowiązek korekty VAT odliczonego ?od nabytego samochodu.

Deklaracja skrócona

W zakresie usług opodatkowanych w formie ryczałtu podatnik składa skróconą deklarację podatkową. Przepisy art. 99 ust. 7a i 7b ustawy o VAT (dotyczące braku obowiązku składania deklaracji w okresie zawieszenia działalności) stosuje się odpowiednio (art. 114 ust. 3 ustawy o VAT).

Deklarację VAT-12 należy składać za okresy miesięczne ?w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.

Wzór deklaracji stanowi formularz VAT-12 – Skrócona deklaracja dla podatku od towarów ?i usług w zakresie taksówek osobowych opodatkowanych ?w formie ryczałtu.

Do deklaracji VAT-12 stosujemy odpowiednio przepisy art. 99 ust. 7a i 7b ustawy o VAT. Oznacza to, że w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji VAT-12 za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Zwolnienie ?z obowiązku składania deklaracji VAT-12 nie dotyczy okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego.

Przepisy art. 99 ust. 7a i 7b ustawy o VAT stosuje się nie wprost, lecz odpowiednio. Odpowiednie stosowanie przepisów oznacza, że niektóre przepisy mogą być stosowane wprost, niektóre po odpowiedniej modyfikacji, a niektórych nie powinno się stosować w ogóle. W przypadku deklaracji VAT-12, w której wykazujemy wyłącznie usługi taksówkowe opodatkowane ?w formie ryczałtu, oznacza to, że nie znajdą zastosowania wszystkie wyłączenia przewidziane ?w art. 99 ust. 7b ustawy o VAT.

Rezygnacja jest możliwa

Podatnik, który wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu, może zrezygnować z tej formy opodatkowania nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy rozliczania VAT  w tej formie. Konieczne jest uprzednie pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego podatnik nie będzie rozliczał się w formie ryczałtu ?(art. 114 ust. 4 ustawy o VAT).

Przykład

Załóżmy, że znany nam ?z poprzednich przykładów pan Zenon zdecydował się na stosowanie ryczałt od taksówek osobowych ?od marca 2014 r. W lutym 2014 r. złożył pisemne oświadczenie ?o wyborze ryczałtu w urzędzie skarbowym.

Będzie mógł zrezygnować z ryczałtu najwcześniej od marca 2015 r. ?W przypadku rezygnacji z ryczałtu ?pan Zenon musi pamiętać o złożeniu oświadczenia w urzędzie skarbowym najpóźniej do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego chce z ryczałtu zrezygnować.

Autor jest doradcą podatkowym

Urząd Statystyczny w Łodzi potwierdzi klasyfikację

Podatnik sam klasyfikuje wykonywane usługi według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach. W przypadku trudności w ustaleniu właściwego grupowania, w tym także dla usług według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), zainteresowany podmiot powinien się zwrócić z wnioskiem do Urzędu Statystycznego w Łodzi, który udziela informacji w zakresie stosowania standardów klasyfikacyjnych.

Paliwo z ograniczeniem

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT (art. 88a ustawy o VAT). W myśl art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku nabycia: 1) samochodów osobowych, 2) innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony – kwotę podatku naliczonego do odliczenia stanowi 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 6000 zł. Wyjątki od stosowania tego ograniczenia przewidziane w art. 86a ust. 2 i nast. ustawy o VAT zostały w tekście pominięte.