Jednym z czynników wpływających na racjonalizację obciążeń podatkowych przedsiębiorców jest wybór możliwie najkorzystniejszego sposobu opłacania ?w ciągu roku zaliczek na PIT. Podatnicy ci mają do wyboru trzy sposoby opłacania zaliczek.

Pierwszy, klasyczny model uregulowany jest w art. 44 ust. 3 ustawy o PIT i polega na miesięcznym obliczaniu i wpłacaniu zaliczek. W tym przypadku obowiązek wpłacania zaliczek powstaje poczynając od miesiąca, w którym dochody przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłaty podatku. Natomiast podatnicy, którzy wybrali podatek liniowy, zaliczkę opłacają poczynając od miesiąca, w którym wystąpił u nich dochód. Z kolei zaliczkę za dalsze miesiące ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za miesiące poprzedzające. Zaliczkę opłaca się w terminie do 20. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, przy czym zapłaty zaliczki za grudzień nie dokonuje podatnik, który przed upływem terminu jej zapłaty (20 stycznia kolejnego roku) złoży zeznanie podatkowe i zapłaci podatek wynikający z tego zeznania.

Druga chętnie stosowana przez podatników metoda to zaliczki kwartalne. Możliwość ta, zgodnie z art. 44 ust. 3g ustawy o PIT, została jednak zarezerwowana wyłącznie dla małych podatników oraz podatników rozpoczynających ?w roku podatkowym prowadzenie działalności gospodarczej. Z tej formy mogą korzystać zarówno podatnicy, którzy opłacają podatek na zasadach ogólnych (według skali), jak i ci, którzy wybrali podatek liniowy. Pierwszą zaliczkę opłaca się poczynając od pierwszego kwartału, w którym powstał obowiązek zapłacenia podatku (powstał dochód ?w przypadku podatku liniowego), a wartość kolejnych ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku, a sumą zaliczek zapłaconych za poprzednie kwartały. Zaliczki opłaca się w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po kwartale, za który zaliczka jest opłacana. Przy czym w razie złożenia zeznania rocznego ?w terminie zapłaty zaliczki za IV kwartał oraz zapłaty podatku wynikającego z tego zeznania (20 stycznia roku następnego) podatnik nie płaci zaliczki za ten okres.

Najmniej powszechnym sposobem jest opłacanie zaliczek w uproszczonej formie. Zaliczki miesięczne wpłaca się w wysokości 1/12 kwoty obliczonej przy zastosowaniu skali podatkowej (stawki liniowej) od dochodu uzyskanego z pozarolniczej działalności gospodarczej, wynikającego ?z zeznania rocznego składanego za rok poprzedni albo za rok poprzedzający dany rok podatkowy o dwa lata – jeżeli w zeznaniu za rok poprzedni podatnik nie wykazał dochodu z takiej działalności bądź wykazany dochód nie przekraczał kwoty wolnej od podatku wynikającej ze skali. Istota tej formy polega zatem na ustaleniu jako podstawy opłacania zaliczek na PIT dochodu osiągniętego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej ?w roku poprzednim, a w ustalonych przypadkach – w roku poprzedzającym ten rok. ?W efekcie podatnik płaci zaliczkę w stałej wysokości, ale musi się liczyć z ewentualną znaczną różnicą podatku wynikającą z zeznania rocznego w stosunku do wartości zapłaconych w roku zaliczek. Z możliwości opłacania uproszczonych zaliczek są wyłączeni podatnicy, którzy w roku poprzedzającym rok opłacania zaliczek oraz w roku poprzednim nie wykazali dochodu ?z działalności gospodarczej.

Aby wybrać metodę opłacania zaliczek w formie kwartalnej bądź uproszczonej, należy złożyć do urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o wyborze jednej z tych form. Składa się je w terminie do ?20 lutego roku podatkowego. Podatnicy, którzy chcą opłacać zaliczki kwartalne, a rozpoczynają w ciągu roku podatkowego prowadzenie działalności gospodarczej, składają takie oświadczenie w terminie do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później niż do dnia uzyskania pierwszego przychodu. Raz złożone zawiadomienie dotyczy także lat kolejnych, jeżeli podatnik w terminie do 20 lutego roku podatkowego nie zawiadomi w formie pisemnej o rezygnacji z uprzednio wybranej formy.

Autor jest doradcą podatkowym