Nadchodzący okres świąteczny sprzyja organizowaniu w firmach świątecznych spotkań okolicznościowych oraz przyznawaniu pracownikom dodatkowego wynagrodzenia bądź upominków. Popularną formą prezentów wciąż są bony towarowe, które pozwalają obdarowanym pracownikom na nabycie dowolnych produktów bądź usług w punktach handlowych. Na gruncie ustawy o PIT powstaje jednak zasadnicze pytanie o to, czy przekazanie takiego prezentu oznacza przychód dla obdarowanego, a w efekcie o to, czy pracodawca ma obowiązek pobrać zaliczkę na podatek dochodowy. Zgodnie bowiem z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W świetle tego przepisu przekazanie pracownikowi przez jego pracodawcę prezentu bądź bonu towarowego niewątpliwie stanowi o powstaniu po stronie pracownika przychodu ze stosunku pracy.
Należy jednak zwrócić uwagę, że w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT zwolniono od podatku wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych sfinansowanych w całości z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) lub funduszy związków zawodowych. Świadczenia te są zwolnione łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. Świadczeniami rzeczowymi nie są jednak bony, talony i inne znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi.
Niezależnie zatem od źródła finansowania przekazywanych pracownikowi bonów towarowych (środki obrotowe pracodawcy, ZFŚS, związki zawodowe) ich przekazanie skutkuje powstaniem przychodu z tytułu zatrudnienia, który nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania. Oznacza to w efekcie konieczność poboru przez pracodawcę jako płatnika zaliczki na PIT z tytułu przekazanych pracownikowi bonów towarowych.
Równie istotną kwestią jest zagadnienie „oskładkowania" przychodu wynikającego z przekazanych pracownikowi talonów. O ile bowiem w przypadku bonów finansowanych przez pracodawcę ze środków obrotowych brak jest podstaw do wyłączenia tego przychodu z podstawy składek ZUS, o tyle już w sytuacji, w której talony takie pochodzą ze środków ZFŚS, omawiane świadczenie może korzystać z wyłączenia z oskładkowania. Kwestię tę reguluje rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczególnych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Zgodnie z jego § 2 pkt 20 podstawy wymiaru składek nie stanowią świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Ze zwolnienia mogą zatem korzystać wyłącznie te świadczenia (w tym także bony towarowe), które będąc finansowane z ZFŚS, mogą być uznane za świadczenia dokonane na działalność socjalną w ramach ZFŚS. Trzeba także pamiętać, że świadczenia mogą zostać uznane za działalność socjalną, jeżeli ich wysokość jest uzależniona od indywidualnej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z ZFŚS. Wskazał na to Sąd Najwyższy w wyroku z 20 czerwca 2012 r. (I UK 140/12).
Autor jest doradcą podatkowym
