Nie można odnosić skutków cienkiej kapitalizacji jedynie do odsetek od pożyczek naliczonych po oddaniu środka trwałego do używania. Z rachunku podatkowego należy wyłączyć proporcjonalnie zarówno koszty ponoszone bezpośrednio, jak i te, które zostały ujęte w formie odpisów amortyzacyjnych.

Tak orzekł NSA w wyroku z 3 lipca 2013 r. (II FSK 2184/11).

Spółka zawarła umowę na wybudowanie oraz eksploatację odcinka autostrady. W celu sfinansowania 1 etapu budowy zaciągnęła wiele kredytów oraz pożyczek, w tym również od swoich akcjonariuszy. Spłatę pożyczki od akcjonariuszy rozpoczęto po oddaniu do używania odcinka autostrady i ostatecznym ustaleniu jego wartości początkowej. Powstała przy tym możliwość wystąpienia zjawiska tzw. niedostatecznej kapitalizacji, a co za tym idzie kwestia odpowiedniego naliczenia podatku.

Spółka stanęła na stanowisku, że odsetki od pożyczki od akcjonariuszy prawidłowo zostały zaliczone do wartości początkowej środków trwałych. Zdaniem spółki, dokonując korekty kosztów podatkowych w oparciu o przepisy o niedostatecznej kapitalizacji, należy to zrobić poprzez wyłączenie odpowiedniej kwoty z sumy odsetek stanowiących bieżące koszty podatkowe.

Organ w interpretacji uznał, że spółka nie powinna ujmować w kosztach uzyskania przychodów pełnej wartości odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od wartości początkowej środków trwałych po dacie zapłaty odsetek. Podkreślił, że przepisy ustawy o CIT nie dają możliwości odnoszenia skutków niedostatecznej kapitalizacji wyłącznie do odsetek naliczonych po oddaniu środka trwałego do używania.

Reklama
Reklama

Spółka zaskarżyła interpretację. WSA oddalił jednak jej skargę. Nie zgadzając się z oceną dokonaną przez WSA, spółka wniosła skargę kasacyjną.

NSA oddalił skargę, wskazując, że nie ma przepisów, które wprost regulowałyby sposób dokonywania odpisów, a mianowicie wyłączenia z kosztów, które zostało zawarte w art. 16 ust 1 pkt 60 ustawy o CIT – tzw. cienkiej/niedostatecznej kapitalizacji. Sąd uznał, że systemowe podejście do tej kwestii, a więc uznanie, że wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów podlegają proporcjonalnie zarówno koszty ponoszone bezpośrednio, jak i ponoszone w formie odpisów amortyzacyjnych, jest właściwe.

—Rafał Snarski współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Anna Chylak doradca podatkowy, starsza konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Anna Chylak doradca podatkowy, starsza konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Anna Chylak doradca podatkowy, starsza konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Artykuł 15 ust. 6 ustawy o CIT stanowi, że kosztem uzyskania przychodów są odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z treścią art. 16a – 16m z uwzględnieniem brzmienia art. 16.

Zarówno organy podatkowe, jak i sądy co do zasady rozciągają stosowanie tego uregulowania na odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej środków trwałych sfinansowanych pożyczkami (kredytami) podlegającymi ograniczeniom z tytułu tzw. niedostatecznej kapitalizacji (art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT).

Stanowisko to jest dość utrwalone zarówno w orzecznictwie (por. wyrok WSA we Wrocławiu z 9 listopada 2010 r., I SA/Wr 1191/10), jak i w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe (por. interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 20 listopada 2012 r., IPTPB3/423-303/12-2/PM).

Taka interpretacja nie wynika jednak z literalnego brzmienia przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 regulujących kwestię cienkiej kapitalizacji, lecz odwołuje się do wykładni celowościowej i ratio legis tych przepisów. Gdyby bowiem ustawodawca chciał, aby uregulowania dotyczące instytucji cienkiej kapitalizacji obejmowały swoim zakresem również odpisy amortyzacyjne od środków trwałych, w wartości początkowej których zostały ujęte odsetki od pożyczek od kwalifikowanych pożyczkodawców, to uczyniłby to wpisując odpowiednią regulację w art. 16, tak jak uczynił to w innych przypadkach, w których z mocy ustawy odpisy amortyzacyjne nie stanowią kosztu podatkowego (np. w art. 16 ust. 1 pkt 4, czy art. 16 ust. 1 pkt 63).

W obecnym brzmieniu przepisy dotyczące cienkiej kapitalizacji nie regulują jednak wprost sytuacji, gdy pożyczka została przeznaczona

na nabycie lub wytworzenie środka trwałego, a odsetki, które zostały naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, zwiększyły jego wartość początkową i stanowią koszt podatkowy jako część odpisów amortyzacyjnych. Można zatem argumentować, że istnieje obszar pozostający poza regulacją prawa podatkowego w tym zakresie. W prawie podatkowym obowiązuje bowiem zasada, zgodnie z którą obowiązki nakładane na obywateli powinny wynikać wprost z ustawy. Dlatego stosowana w tym przypadku analogia zagrażałaby pewności podatkowo-prawnej sytuacji podatnika.

Biorąc jednak pod uwagę utrwaloną linię interpretacyjną organów podatkowych i linię orzeczniczą sądów w tej kwestii, podatnicy stosujący odmienną wykładnię tych przepisów musieliby się liczyć z ryzykiem sporu z organami podatkowymi.