Planuję wziąć w leasing operacyjny samochód osobowy na okres czterech lat. Umowa przewiduje obowiązek zapłaty tzw. czynszu inicjalnego. Jest on znacznie wyższy od przewidzianych w harmonogramie spłat późniejszych miesięcznych rat. Czy czynsz inicjalny należy ująć w księdze przychodów i rozchodów jednorazowo, czy też rozliczać go przez okres trwania umowy? Księgę prowadzę w typowy sposób – koszty ewidencjonuję w momencie poniesienia, czyli bez przyporządkowywania kosztów bezpośrednich do odpowiadających im przychodów? – pyta czytelnik.

Czynsz inicjalny powinien zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo. Wynika to z art. 22 ust. 6b ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku przedsiębiorców  rozliczających się na podstawie księgi przychodów i rozchodów za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, co do zasady, uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.

Bardziej skomplikowane reguły obowiązują, gdy podatnik rozliczający się na podstawie księgi przychodów i rozchodów prowadzi ją w sposób umożliwiający wyodrębnienie kosztów uzyskania przychodów odnoszących się tylko do tego roku podatkowego. Wtedy stosuje zasady rozliczania kosztów przewidziane dla firm rozliczających się na podstawie ksiąg rachunkowych.

W analizowanym przypadku tak jednak nie jest. Dlatego nie ma żadnych wątpliwości, że czynsz inicjalny powinien zostać ujęty jako koszt jednorazowo – na dzień wystawienia faktury przez leasingodawcę.

Metoda nie ma znaczenia

Osoby prowadzące księgę przychodów i rozchodów tzw. metodą memoriałową czynsz inicjalny również zaliczają do kosztów jednorazowo. Inne jest jednak uzasadnienie. W tym wypadku decyduje fakt, że jest to opłata związana z zawarciem umowy (wydaniem przedmiotu leasingu). W konsekwencji nie jest to koszt pośredni dotyczący okresu przekraczającego rok podatkowy. Nie wymaga on zatem rozliczania w czasie.

Należy podkreślić, że opłaty leasingowe mogą być zaliczone bezpośrednio do kosztów, o ile umowa spełnia warunki pozwalające uznać ją za leasing operacyjny.

Warunek 1 Odpowiednio długi okres trwania umowy

W przypadku rzeczy ruchomych wynosi on 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji, czyli okresu, przez jaki dany środek trwały zostałby zamortyzowany metodą liniową przy zastosowaniu stawki przewidzianej w wykazie stawek amortyzacyjnych (załącznik nr 1 do ustawy o PIT). Roczna stawka amortyzacyjna dla samochodów wynosi 20 proc. Oznacza to, że normatywny okres amortyzacji to 5 lat. Minimalny okres trwania umowy leasingu operacyjnego wynosi zatem 2 lata.

Warunek 2 Minimalna suma opłat ustalonych w umowie leasingu

Zgodnie z art. 23b ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT kwota ta (pomniejszona o należny VAT) musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej leasingowanych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. W przypadku zawarcia przez leasingodawcę następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, będących uprzednio przedmiotem takiej umowy, suma ta nie może być niższa od wartości rynkowej przedmiotu leasingu z dnia zawarcia następnej umowy leasingu.

W kolumnie 13

Zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (DzU nr 152, poz. 1475 ze zm.) opłaty przewidziane w umowie leasingu operacyjnego (zarówno czynsz inicjalny, jak i późniejsze opłaty miesięczne) księgowane są kolumnie 13 księgi przychodów i rozchodów zatytułowanej „Pozostałe wydatki".

Autor jest doradcą podatkowym w kancelarii KNDP Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy