Wkrótce zamierzam podjąć działalność gospodarczą. Będę świadczył usługi polegające na wykonywaniu robót budowlanych. Wiem, że taki rodzaj działalności może być opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Co powinienem wziąć pod uwagę przy ocenie, czy korzystniejszy będzie dla mnie ryczałt, czy też opodatkowanie działalności według skali?

– pyta czytelnik.

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, także wtedy, gdy jest ona prowadzona w formie spółki cywilnej lub jawnej osób fizycznych. Ryczałt jest skierowany do drobnych przedsiębiorców (osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wyłącznie samodzielnie mogą opłacać ryczałt, jeżeli w poprzednim roku uzyskały przychody z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej 150 000 euro). Nie każdy rodzaj działalności uprawnia do opłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Tę formę podatkowania wyłącza np. prowadzenie aptek lub lombardów.

Pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu na dany rok podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, nie później niż do 20 stycznia. Jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie działalności, to oświadczenie może złożyć na wniosku CEIDG-1. Jeśli z tego nie skorzysta, to oświadczenie składa nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Wybór obowiązuje w kolejnym roku, jeśli do 20 stycznia podatnik nie zgłosił likwidacji działalności gospodarczej lub nie zmienił wyboru formy opodatkowania. W przypadku rozpoczęcia działalności gospodarczej w trakcie roku i niezłożenia w określonym terminie oświadczenia, podatnik musi założyć właściwe księgi i opłacać podatek na zasadach określonych w ustawie o PIT.

Podstawą opodatkowania ryczałtem jest przychód, natomiast w PIT podatek liczy się zasadniczo od dochodu. To, że ryczałt ustala się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania może przesądzić o tym, że wybór tej formy opodatkowania może okazać się nieopłacalny. Stawki ryczałtu (20 proc., 17 proc., 10 proc., 8,5 proc., 5,5 proc., 3 proc.) są zasadniczo niższe niż stawki PIT (skala podatkowa 18 i 32 proc., podatek liniowy 19 proc.). Ale podstawą opodatkowania jest przychód, a nie dochód, więc ryczałtowy podatek może okazać się wyższy niż PIT. W przeciwieństwie do podatku pobieranego według skali, w ryczałcie nie ma kwoty wolnej od podatku (556 zł 02 gr).

Nie istnieje uniwersalny wzór, który pozwoliłby jednoznacznie wskazać, czy bardziej opłaca się ryczałt, czy skala podatkowa. Każdorazowo wymaga to odrębnej analizy sytuacji podatnika z uwzględnieniem wysokości ponoszonych przez niego wydatków, poziomu przychodów oraz właściwej stawki ryczałtu. Dodatkową trudnością kalkulacji jest to, że wyboru ryczałtu trzeba dokonać do 20 stycznia lub w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Oznacza to, że możemy się opierać jedynie na przewidywanych przychodach i wydatkach.

Przykład

Osoba fizyczna prowadzi działalność w zakresie robót budowlanych. Od 1 stycznia 2013 r. wybrała opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego (stawka 5,5 proc.). Opłacalność dokonanego wyboru zależeć będzie do wysokości uzyskanych w trakcie roku podatkowego przychodów i poniesionych kosztów uzyskania przychodów. Porównanie przedstawia tabela.

Przychody

Koszty

Składki ZUS

Ryczałt

PIT progresywny

PIT liniowy

Komentarz

60 000 zł

10 000 zł

8 528,04 zł

(60 000 zł – 8 528,04 zł) x
5,5 proc. = 2 830,96 zł

((60 000 zł – 10 000 zł –
8 528,04 zł) x 18 proc.) –
556,02 zł = 6 908,94 zł

(60 000 zł – 10 000 zł – 8 528,04 zł) x 19 proc. = 7 879,68 zł

Wybór ryczałtu jest korzystniejszy w tym przypadku od opodatkowania według skali  podatkowej oraz podatkiem liniowym

60 000 zł

35000 zł

8 528,04 zł

(60 000 zł – 8 528,04 zł) x
5,5 proc. = 2 830,96 zł

((60 000 zł – 35 000 zł –
8 528,04 zł) x 18 proc.) –
556,02 zł = 2 408,94 zł

(60 000 zł – 35 000 zł – 8 528,04 zł) x 19 proc. = 3 129,68 zł

Wybór ryczałtu jest korzystniejszy w tym przypadku od opodatkowania według skali  podatkowej, ale mniej korzystny od opodatkowania podatkiem liniowym

 

 

Przykład

Załóżmy, że znany nam z poprzedniego przykładu przedsiębiorca prowadzi działalność nie w zakresie robót budowlanych, lecz polegającą na wytwarzaniu przedmiotów z materiału powierzonego przez zamawiającego, gdzie właściwą stawką ryczałtu jest 8,5 proc. Porównanie obciążeń podatkowych przedstawia tabela.

Przychody

Koszty

Składki ZUS

Ryczałt

PIT progresywny

PIT liniowy

Komentarz

60 000 zł

10 000 zł

8 528,04 zł

(60 000 zł – 8 528,04 zł) x 8,5 proc.= 4 375,12 zł

((60 000 zł – 10 000 zł –
8 528,04 zł) x 18 proc.) – 556,02 zł = 6 908,94 zł

(60 000 zł – 10 000 zł –
8 528,04 zł) x 19 proc =
7 879,68 zł

Wybór ryczałtu jest korzystniejszy w tym przypadku od opodatkowania według skali 
podatkowej oraz podatkiem liniowym

60 000 zł

35000 zł

8 528,04 zł

(60 000 zł – 8 528,04 zł) x 5,5 proc. = 4 375,12 zł

((60 000 zł – 35 000 zł –
8 528,04 zł) x 18 proc.) – 556,02 zł = 2 408,94 zł

(60 000 zł – 35 000 zł –
8 528,04 zł) x 19 proc. =
3 129,68 zł

Wybór ryczałtu jest mniej korzystny w tym przypadku od opodatkowania według skali podatkowej oraz podatkiem liniowym

 

Oprócz kwot podatku warto rozważyć także inne kwestie. Zaletą ryczałtu jest to, że przedsiębiorcy mają mniej obowiązków związanych z prowadzeniem ewidencji dla celów podatku dochodowego. Muszą prowadzić: ewidencję przychodów, wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz ewidencję wyposażenia. Dowody zakupu towarów nie są ewidencjonowane, ale muszą być przechowywane.

Przychodów opodatkowanych ryczałtem nie łączy się z przychodami (dochodami) z innych źródeł podlegającymi opodatkowaniu na podstawie ustawy o PIT. Dla podatników osiągających dochody z innych źródeł, np. stosunku pracy może to być formą optymalizacji podatkowej, zwłaszcza jeżeli łączne dochody przekroczyłyby II próg podatkowy.

Ryczałtowcy nie mogą opłacać zaliczek w formie uproszczonej. Zaliczki kwartalne mogą stosować wyłącznie ci z nich, u których otrzymane przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki – w roku poprzedzającym rok podatkowy – nie przekroczyły równowartość 25 000 euro. Wśród innych wad ryczałtu trzeba wymienić mniej czasu na złożenie rozliczenia rocznego. PIT-28 podatnik składa do 31 stycznia następnego roku podatkowego.

Zeznania PIT (PIT-36 i PIT-36L) podatnik składa do 30 kwietnia następnego roku. Niekorzystne jest także to, że u ryczałtowca nie powstanie strata podatkowa (jaka powstałaby gdyby podatnik był opodatkowany zgodnie z ustawą o PIT), którą mógłby rozliczyć w następnych latach. Nie może on także skorzystać z ulgi prorodzinnej oraz rozliczyć się wspólnie z małżonkiem.

Zalety opodatkowania ryczałtem

- mniej obowiązków dokumentacyjnych i ewidencyjnych

- brak łączenia z innymi dochodami

Wady opodatkowania ryczałtem

- brak możliwości opłacania zaliczek w formie uproszczonej

- mniej czasu na złożenie zeznania rocznego

- brak możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej

- niemożliwe wspólne rozliczenie z małżonkiem

Autor jest doradcą podatkowym prowadzącym własną kancelarię podatkową w Warszawie