Biorąc pod uwagę treść zarówno obecnego art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a ustawy o VAT, jak i przyszłego art. 19a ust. 1, aby prawidłowo ustalić moment powstania obowiązku podatkowego usługi transportowej, podatnik musi określić chwilę jej wykonania. Przepisy z zakresu VAT nie wskazują, co należy rozumieć za wykonanie usługi.
Trzeba jednak uznać, że moment wykonania usługi powinien być ustalany przy uwzględnieniu momentów realizacji wszystkich postanowień umowy, w której strony określają czynności do wykonania (np. zatwierdzenie dokumentacji, podpisanie protokołu odbioru, dostarczenie towaru na miejsce przeznaczenia, czy – jeżeli umowa to przewiduje – rozładunek towaru).
NSA w wyroku z 5 lutego 2002 r. (I SA/Wr 1586/97) stwierdził, że „O tym, czy dana usługa została faktycznie wykonana, decyduje jej charakter. O charakterze usługi i o dacie jej wykonania decydują stro- ny umowy cywilnoprawnej, z wyjątkiem sytuacji, gdy moment ten określa powszechnie obowiązujący przepis prawa regulujący zasady wykonywania danego rodzaju usług".
Również WSA w wyroku z 17 lutego 2009r. (III SA/Wa 1038/09) uznał, że o faktycznym wykonaniu usługi decyduje jej charakter, a ten zostaje określony poprzez umowne postanowienia stron. One to bowiem decydują, z chwilą dokonania jakich czynności należy uznać daną umowę za wykonaną – chyba że chwila ta określana jest przez przepisy prawa regulujące dany rodzaj usługi.
Dla realizacji tego celu niezbędne było więc uwzględnienie sposobu, w jaki strony w zawartej umowie określiły swe prawa i obowiązki dotyczące fazy zakończenia realizacji usługi. Strony umowy decydują bowiem o tym, jakie działania muszą być podjęte, aby uznać daną usługę za wykonaną.
Należy także zwrócić uwagę na interpretację Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 lipca 2009 r. (ILPP2/443-472/09-4/SJ), która odnosi się do wykonania usług transportowych. Organ podatkowy, przywołując ww. wyrok NSA, wskazał, że usługę uważa się za wykonaną w sytuacji, gdy usługodawca wykonał wszystkie zobowiązania składające się na określony rodzaj usług i wynikające z zawartej umowy. Natomiast w przypadku braku umowy – wykonanie usługi ustala się na podstawie okoliczności faktycznych, potwierdzonych stosownymi dowodami. W rozstrzyganej sprawie izba stwierdziła, że momentem (dniem) wykonania usługi transportowej jest ostatni dzień pracy pojazdu, wynikający z posiadanych przez podatnika zestawień pracy środków transportu.
Przykład
PRZEWÓZ TOWARÓW I ICH ROZŁADUNEK
Firma K świadczyła usługi transportowe na odcinku Poznań – Gdańsk. Zgodnie z zawartą umową usługa transportowa obejmowała przewóz towarów, który miał miejsce 28 lutego 2013 r., jak również rozładunek towarów, który nastąpił 1 marca 2013 r. Wobec tego, że realizacja wszystkich postanowień umownych nastąpiła 1 marca 2013 r., to z tym dniem wykonano usługi.
