Został opublikowany senacki projekt ustawy zmieniającej przepisy ordynacji podatkowej oraz kodeksu karnego skarbowego. Projekt ten implementuje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 17 lipca 2012 r. (sygn. P 30/11).

Chodzi o kwestię wszczynania postępowania karnego skarbowego przez organy podatkowe,  zawieszającego bieg  terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, bez informowania o tym fakcie zainteresowanego podatnika. W wyniku treści art. 70 § 6 pkt 1 ordynacji podatkowej, której konstytucyjność została zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny, podatnik, przekonany  o przedawnieniu zobowiązania podatkowego, dowiadywał się już po jego upływie o wcześniejszym zawieszeniu tego terminu w związku z wszczęciem postępowania karnego skarbowego.

Taka sytuacja powodowała niepewność co do stanu jego zobowiązań podatkowych, sama zaś instytucja przedawnienia stawała się pozorna.

W zaproponowanym przez Senat projekcie zmian w ordynacji podatkowej nakłada się na organ  podatkowy obowiązek zawiadamiania podatników o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z wszczęciem postępowania karnego skarbowego. Ma to następować najpóźniej z upływem terminu przedawnienia. Takie rozwiązanie teoretycznie poprawia sytuację podatnika, który ostatecznie dowie się o tym, że jego zobowiązanie podatkowe nie wygaśnie, przynajmniej w ostatnim dniu terminu przedawnienia.

Nowelizacja nic nie mówi jednak o skutku niedochowania przez organ podatkowy terminu poinformowania podatnika o wszczęciu postępowania karnego skarbowego. Pomijając już ten fakt, pojawia się pytanie, czy taka zmiana w ogóle uwzględnia istotę problemu.

Nie jest wielką tajemnicą, że organy podatkowe wykorzystują omawiany mechanizm po to, by dać sobie dodatkowy czas na dokończenie postępowania podatkowego i na wydanie decyzji wymiarowych w sprawach, które są już zagrożone przedawnieniem. Wystarczy bowiem wszcząć postępowanie karne skarbowe w takiej sprawie, by w ten sposób uzyskać możliwość orzekania o zaległości podatkowej u podatnika po upływie terminu przedawnienia, nawet po wprowadzeniu proponowanej treść nowelizacji. Konieczność zawiadomienia niewiele w tej kwestii  bowiem zmienia.

Skutecznym środkiem  dyscyplinującym organy podatkowe i zniechęcającym je do instrumentalnego wykorzystania tego mechanizmu mogłaby być klauzula uchylająca wszelkie skutki wszczęcia postępowania karnego skarbowego. Powinno to dotyczyć zwłaszcza uchylenia skutku zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego, gdyby    postępowanie karne skarbowe zakończyło się w inny  sposób niż poprzez orzeczenie o winie podatnika.

Oczywiście wprowadzenie takiej klauzuli jest mało prawdopodobne. Należy raczej spodziewać się dalszego wykorzystywania postępowania karnego skarbowego przez organy podatkowe do przedłużania sobie czasu na orzekanie o zaległościach podatkowych.

Autor jest radcą prawnym, doradcą podatkowym, partnerem w firmie Accreo