Dotyczy ono m.in. podatników, którzy zawierają transakcje wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT), importowanych wcześniej z krajów trzecich. Wynika to z § 14 rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (DzU nr 73, poz. 392 ze zm., dalej rozporządzenie wykonawcze).

Wdrożenie dyrektywy

Celem wprowadzenia tej regulacji było uproszczenie procedury związanej z importem towarów przeznaczonych na rynek innych państw członkowskich Unii Europejskiej.

Wymóg taki wynika z dyrektywy 2006/112/WE, która w art. 143 lit. d nakazuje zwolnić z opodatkowania import towarów, gdy dostawa dokonywana jest przez importera uznanego w państwie członkowskim za osobę zobowiązaną do zapłaty VAT z tytułu importu towarów, a sama dostawa tych towarów jest zwolniona na podstawie art. 138 dyrektywy (tj. gdy dostawa zaimportowanych towarów będzie dokonywana w ramach WDT).

Zwolnienie to stało się atrakcyjne dla podatników dopiero od 1 stycznia 2011 r., kiedy to prawodawca zdecydował o zniesieniu obowiązku składania zabezpieczenia do urzędu celnego (gwarancji bankowej lub depozytu pieniężnego). Wcześniej zabezpieczenie musiało być równe kwocie podatku, który nie został uiszczony.

Było zwalniane przez urząd celny dopiero po 90 dniach od przedstawienia przez podatnika dokumentów potwierdzających wywóz towarów z Polski. Obecnie jest wymagane tylko w razie naruszenia przez importera warunków zwolnienia poprzednio importowanego towaru.

Warunki do spełnienia

Możliwość skorzystania ze zwolnienia jest obwarowana licznymi warunkami.

Jednym z podstawowych jest rejestracja przez podatnika dla potrzeb VAT UE i podanie w momencie importu towarów ważnego polskiego numeru identyfikacji podatkowej przyznanego mu na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Ponadto importer obowiązany jest do podania ważnego numeru identyfikacyjnego VAT:

- przyznanego mu na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych w państwie członkowskim przeznaczenia importowanych towarów (np. w Niemczech czy we Francji), gdy przemieszczenie dotyczy towarów należących do jego przedsiębiorstwa, które na terytorium innego państwa członkowskiego będą służyły działalności gospodarczej podatnika w myśl art. 13 ust. 3 ustawy o VAT, albo

- unijnego nabywcy towarów przyznanego mu na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych w państwie członkowskim przeznaczenia importowanych towarów.

Jak z tego wynika, to który numer identyfikacyjny VAT jest właściwy, zależy od tego, czy towar przemieszczany jest w obrębie własnej działalności podatnika (polskiego, mającego również zarejestrowaną działalność na terytorium innego kraju członkowskiego), czy też jest wynikiem transakcji zawartej z innym podatnikiem podatku od wartości dodanej na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego.

Kolejnym wymogiem w odniesieniu do importowanych towarów, które następnie są przedmiotem WDT jest przedstawienie dowodu wskazującego, że są one przeznaczone do transportu lub wysyłki z Polski na terytorium innego państwa członkowskiego. Kraj przeznaczenia powinien być wskazany wyraźnie.

Może to wynikać np. z umowy z nabywcą, zamówienia, porozumienia lub z dokumentów transportowych. Niespełnienie tego warunku powoduje, że nawet przy spełnieniu przez importera pozostałych warunków formalnych wskazanych w rozporządzeniu traci on możliwość zastosowania zwolnienia.

Konieczne udokumentowanie

Importer w terminie czterech miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów, ma obowiązek przedstawić organowi celnemu dokumenty potwierdzające wykazanie WDT w informacji podsumowującej.

Jeżeli w informacji tej oprócz WDT dotyczącej towarów będących wcześniej przedmiotem importu, wykazywane są również inne WDT i nie jest możliwa identyfikacja WDT towarów, wcześniej importowanych, trzeba dodatkowo przedstawić zaświadczenie wydane przez naczelnika urzędu skarbowego, potwierdzające złożenie przez importera informacji podsumowującej w zakresie tej WDT.

Przykład

W lutym 2012 r. podatnik importował towary, będące następnie przedmiotem WDT, co stanowiło podstawę do zwolnienia tego importu z VAT.

Podatnik jest jednak zobowiązany najpóźniej w czerwcu 2012 r. przedstawić organowi celnemu informację podsumowującą, w której wykazał WDT tych towarów.

Warunkiem zwolnienia jest także to, by w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym podatnik importował towary, nie naruszył warunku dotyczącego przedłożenia organowi celnemu dokumentacji we wskazanym czteromiesięcznym terminie, w odniesieniu do towarów importowanych w ciągu 17 miesięcy poprzedzających import, z racji którego podatnik chce aktualnie skorzystać ze zwolnienia.

Przykład

W maju 2012 r. podatnik importował towary będące następnie przedmiotem WDT.

Musiał terminowo składać informacje podsumowujące organowi celnemu w okresie od maja 2011 r. w odniesieniu do towarów importowanych w okresie od stycznia 2011 r. do maja 2012 r.

Jeżeli importer spełnia warunki do zwolnienia, z tym wyjątkiem, że nie przestrzega terminu określonego do złożenia informacji podsumowującej lub zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego, może mimo tego skorzystać ze zwolnienia, jednak zobowiązany jest do złożenia organowi celnemu zabezpieczenia w wysokości równej kwocie podatku, który nie zostanie uiszczony.

Importer, który złożył zabezpieczenie, ma obowiązek przedstawienia w terminie czterech miesięcy stosownych dokumentów (informacji podsumowującej lub zaświadczenia z urzędu skarbowego) potwierdzających wykazanie WDT importowanych towarów w informacji podsumowującej. Jeżeli nie przedstawi w tym terminie stosownych dokumentów, organ celny pokryje podatek ze złożonego zabezpieczenia. Jeśli jednak przedstawi dokumenty w terminie, zabezpieczenie zostanie zwolnione.

Jaki numer VAT, gdy reprezentuje przedstawiciel

Nawet jeśli importer jest reprezentowany przez przedstawiciela podatkowego, powinien posiadać unijny numer VAT. Nie wystarczy, że swój numer poda przedstawiciel. Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 19 października 2011 r. (IPTPP2/443-371/11-2/IR).

Czytamy w niej: „w sytuacji gdy importerzy, będący podmiotami posiadającymi siedzibę na terytorium Unii Europejskiej, reprezentowani przez wnioskodawcę jako przedstawiciela podatkowego, nie będą posiadali swojego numeru identyfikacji podatkowej, o którym mowa w art. 97 ust. 10 ustawy, nie jest możliwe zwolnienie od podatku importowanych towarów na podstawie § 14 ust. 2 rozporządzenia.

Jednocześnie wskazać należy, iż ww. przepis nie przewiduje możliwości przedstawienia przez importera numeru identyfikacji podatkowej wnioskodawcy jako swojego przedstawiciela podatkowego w celu skorzystania z przedmiotowego zwolnienia, ponieważ zainteresowany jako przedstawiciel podatkowy nie będzie zobowiązany do zapłaty VAT, lecz będzie odpowiadać solidarnie z podatnikiem za zobowiązanie podatkowe podatnika, którego reprezentuje – art. 15 ust. 9 ustawy (…)”..

Kto jest podatnikiem VAT od importu towarów

Ustawa o VAT w art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 wskazuje, kto staje się podatnikiem z tytułu importu towarów. Są to osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, na których ciąży obowiązek uiszczenia cła.

Są one podatnikami z tytułu importu towarów również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone (w części lub w całości), bądź zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną. Jak z tego wynika, można być podatnikiem nawet w sytuacji, kiedy nie będzie się na podstawie przepisów zobowiązanym do uiszczenia VAT od importu towarów.

Istotne jest w tym przypadku dokonywanie importu towarów.Ustawodawca rozszerza krąg podatników o podmioty uprawnione do korzystania ze szczególnych procedur celnych (uszlachetnianie czynne, odprawa czasowa, przetwarzanie pod kontrolą celną), jak również o osoby, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, zostały przeniesione prawa i obowiązki związane z tymi procedurami.

 

 

 

 

 

 

 

Autorka jest doradcą podatkowym, konsultantką w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy