Urzędy powołują się na art. 108 ustawy o VAT, który mówi, że jeśli osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Twierdzą, że przepis ten dotyczy każdej wprowadzonej do obrotu prawnego faktury, także na zaliczkę, której jeszcze nie otrzymano.
Nie można się z tym zgodzić, gdyż samo przedwczesne wystawienie faktury nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.
Na szczęście po stronie podatników stają sądy. Tak było w sprawie rozpatrywanej niedawno przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. III SA/Wa 1239/11). Fiskus obciążył podatkiem spółkę, która z tytułu zawieranych umów przedwstępnych na sprzedaż mieszkań wystawiała faktury zaliczkowe na poszczególne raty płatności. Zdarzało się jednak, że zaliczki płacone były później. W takich sytuacjach spółka wykazywała VAT w miesiącu faktycznego otrzymania zaliczki, a nie wystawienia faktury.
Organy skarbowe stwierdziły, że maksymalny okres, w jakim może być wystawiona faktura przed powstaniem obowiązku podatkowego, wynosi 30 dni. Jeśli została wystawiona jeszcze wcześniej, należy ją uznać za tzw. pustą fakturę, o której mówi art. 108 ustawy o VAT. Konsekwencją jest konieczność zapłaty podatku należnego, niezależnie od uregulowania VAT z prawidłowo wystawionej faktury dokumentującej daną czynność.
Jak więc widać, stanowisko fiskusa skutkuje obowiązkiem zapłaty VAT w podwójnej wysokości.
Sąd podkreślił jednak, że sankcję należy stosować, kiedy podatnik wystawia dokument, za którym nie kryje się żadna rzeczywista transakcja. W tej sprawie faktury były wystawione przed powstaniem obowiązku podatkowego, ale dokumentowały rzeczywiste zdarzenia. Nie mogą zatem zostać uznane za faktury puste – byłoby to sprzeczne z ratio legis art. 108 ustawy o VAT.
To słuszne stanowisko, uwzględniające cel tego przepisu i zasadę neutralności podatku wynikającą z dyrektywy.
—oprac. wp
Autor jest doradcą podatkowym, menedżerem w Stone & Feather Tax Advisory
