Z art. 150 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej (dalej op) wynika, że w razie niemożności doręczenia listu poleconego poczta przechowuje go przez 14 dni w swojej placówce. § 1a mówi, że adresata zawiadamia się dwukrotnie o pozostawianiu pisma. Powtórne zawiadomienie następuje w razie niepodjęcia pisma w ciągu siedmiu dni.
Zgodnie z § 2 tego przepisu zawiadomienie o pozostawianiu pisma umieszcza się w skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. W tym wypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.
Błąd listonosza
Aby uznać, że doszło do doręczenia pisma w trybie określonym w art. 150 op, nie wystarczy stwierdzenie dwukrotnego awizowania przesyłki. Błąd listonosza co do sposobu wypełnienia zawiadomienia o liście poleconym z urzędu skarbowego albo innego może oznaczać, że decyzja nie została skutecznie doręczona. Oczywiście jeżeli podatnik nie odbierze listu na poczcie pomimo wadliwej informacji o przesyłce.
Błędem takim jest np. brak informacji, w którym urzędzie pocztowym podatnik ma odebrać list. Urząd skarbowy nie może się tłumaczyć, że to nie jest jego wina. Co prawda z uwagi na rejonizację listy polecone kierowane na dany adres z reguły odbiera się zawsze w tej samej placówce pocztowej. W praktyce trudno organom podatkowym udowodnić, że podatnik musiał wiedzieć, w którym urzędzie pocztowym czekał na niego list z urzędu.
Wymogi formalne
Art. 26 prawa pocztowego wprowadza regułę ogólną, że przesyłkę lub kwotę pieniężną określoną w przekazie pocztowym doręcza się adresatowi pod adresem wskazanym na przesyłce, przekazie pocztowym lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej.
Przesyłka może być także wydana ze skutkiem doręczenia adresatowi albo innej osobie upoważnionej m.in. w placówce operatora, jeżeli podczas próby doręczenia przesyłki adresat był nieobecny pod adresem wskazanym na przesyłce, przekazie pocztowym lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej albo doręczenie za pomocą oddawczej skrzynki pocztowej nie było możliwe. § 14 ust. 1 rozporządzenia ministra infrastruktury z 9 stycznia 2004 (DzU nr 5, poz. 34 ze zm.) określa, jakie informacje powinno zawierać awizo.
Wynika z niego, że musi się na nim znaleźć termin odbioru oraz adres placówki pocztowej, do której powinien zgłosić się odbiorca.
Nie może być wątpliwości
Nieodebranie listu np. z decyzją organu podatkowego nie zablokuje wejścia jej do obiegu prawnego. Po 14 dniach oczekiwania na poczcie uznaje się ją bowiem za doręczoną. Dlatego że w art. 150 op ustawodawca wprowadził fikcję prawną, że nastąpiło doręczenie. Po spełnieniu warunków mających zapewnić poinformowanie adresata pisma o liście np. z urzędu skarbowego przyjmuje się, że adresat zapoznał się z nim.
Doręczenie zastępcze w trybie wyznaczonym przez art. 150 op opiera się na domniemaniu prawnym. Ustawodawca kazał założyć, że pismo doręczone w opisany w przepisie sposób dotarło do rąk adresata. Z uwagi na to, że podatnik nie zapoznał się z pismem, wymienione w tym przepisie warunki muszą być spełnione w sposób niebudzący żadnych wątpliwości.
Dla zachowania zasad ogólnych prowadzenia postępowania podatkowego sądy administracyjne wymagają, aby adresat w sposób niebudzący wątpliwości został powiadomiony o nadejściu pisma i o miejscu, gdzie może je odebrać. Brak zawiadomienia lub też wątpliwość, czy zostało ono dokonane, czyni doręczenie zastępcze bezskutecznym.
Sądy administracyjne od dawna uważają, że jakiekolwiek wątpliwości, czy adresat pisma miał możliwość je odebrać, podważa skuteczne wejście decyzji w obieg prawny. Przykładem jest orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 stycznia 2006 (I FSK 565/05).
Stwierdził on: „dla uznania, że decyzja została skutecznie doręczona stronie w trybie art. 150 op, konieczne jest wykazanie przez organ administracji, że placówka pocztowa zawiadomiła adresata w sposób niebudzący wątpliwości o nadejściu pisma i miejscu, gdzie może je odebrać”.
Sądy po stronie podatników
Jednym z ostatnich orzeczeń dotyczących tego problemu jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 22 września 2011 (III SA/Łd 669/11). Rozstrzygał on sprawę odmowy przywrócenia terminu na złożenie odwołania przez dyrektora izby celnej. Po analizie dokumentów sąd stwierdził, że bezprzedmiotowe jest zajmowanie się przywróceniem terminu na złożenie odwołania, ponieważ decyzja nie została doręczona zgodnie z wymogami ordynacji podatkowej.
WSA zauważył, że przesyłka z decyzją została nadana 2 listopada 2010. Zarówno na kopercie, jak i na zwrotnym poświadczeniu odbioru nie było informacji doręczyciela, czy i w jaki sposób powiadomił adresata o przesyłce. Z dołączonej do akt sprawy zwróconej przesyłki wynikało, że doręczyciel nie zastał adresata w domu 5 listopada. Przesyłka była dwukrotnie awizowana: 5 i 16 listopada.
Jej zwrot do urzędu celnego z powodu niepodjęcia korespondencji w terminie nastąpił 29 listopada. Z dokumentów sporządzonych przez listonosza nie wynikało jednak, w którym urzędzie pocztowym pozostawiono przesyłkę na 14 dni do dyspozycji adresata. Nie wiadomo było również, czy i gdzie umieszczono zawiadomienia o pozostawieniu pisma w urzędzie pocztowym.
Na druku „Potwierdzenie odbioru przesyłki listowej” wpisany został jedynie adres odbiorcy, numer przesyłki i przystemplowano datownik placówki nadawczej (2 listopada 2010). Nie zostało natomiast wypełnione żadne z pól o numerach 1 – 4 potwierdzenia odbioru. W efekcie doręczyciel nie wpisał żadnych informacji dotyczących sposobu awizacji przesyłki.
Sąd stwierdził, że dla uznania, że doszło do doręczenia pisma w trybie określonym w art. 150 op, nie wystarczy stwierdzenie dwukrotnego awizowania przesyłki. Słowo „awizo” informuje co prawda odbiorcę o tym, że jest przesyłka do odebrania. Nie można z niego jednak wywieść wniosku, że adresat wiedział, gdzie ma odebrać pismo i czy zostały spełnione wszystkie wymogi z art. 150 op.
Konieczne jest zatem zaznaczenie przez doręczyciela, czy i w jaki sposób adresat został zawiadomiony o nadejściu przesyłki oraz gdzie i w jakim terminie może ją odebrać.
Na które wyroki warto się powołać
WSA w Łodzi w wyroku z 22 września 2011 (III SA/Łd 669/11)
zauważył, że podatnicy mogą powoływać się na orzecznictwo dotyczące art. 44 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.).
W wyroku z 25 maja 2007 (V SA/Wa 417/07) WSA w Warszawie
stwierdził, że nie może budzić wątpliwości, że doręczyciel dochował wymogu dotyczącego sposobu zawiadomienia adresata o złożeniu przesyłki na określony czas w placówce pocztowej. I o tym fakcie musi być dokonana stosowna adnotacja doręczyciela na dowodzie doręczenia przesyłki.
Samo umieszczenie na kopercie zawierającej przesyłkę lub na dowodzie potwierdzającym doręczenie pisma stempla czy wzmianki o awizowaniu przesyłki nie może być dla organu wysyłającego pismo wystarczające do przyjęcia, że spełnione zostały przesłanki doręczenia pisma w trybie art. 44 k.p.a. Musi być wyraźnie zaznaczone, że doręczyciel powiadomił adresata o przesyłce w sposób wskazany w tym przepisie.
Inne przykłady korzystnych rozstrzygnięć to wyrok NSA w Gdańsku z 5 maja 1997 (I SA/Gd 470/96) oraz orzeczenie WSA w Opolu z 6 lutego 2008 (I SA/Op 314/07).
Zasady doręczenia pism
Art. 150 op stosuje się po wyczerpaniu możliwości doręczenia pisma na podstawie art. 148 i 149 op. Zgodnie z art. 148 op pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy.
Pisma mogą być również doręczane:
• w siedzibie organu podatkowego,
• w miejscu pracy adresata osobie upoważnionej przez pracodawcę do odbioru korespondencji.
Jeśli nie można doręczyć pisma we wskazany sposób a także w innych uzasadnionych przypadkach, pisma doręcza się w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.
Art. 149 op mówi, że w razie nieobecności adresata w mieszkaniu pisma doręcza się za pokwitowaniem pełnoletniemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, gdy osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi.
Zawiadomienie o doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy domu umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub na drzwiach mieszkania adresata lub w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.
Autor jest prawnikiem w kancelarii welsyng.pl
Zobacz:
»
»
»
»