Organy podatkowe nie kwestionują natomiast możliwości zaliczenia do kosztów pierwszej raty leasingowej bez konieczności rozliczania jej w czasie, nawet gdy jest ona znacznie wyższa od pozostałych. Potwierdza to m.in. odpowiedź Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 marca 2011 (ITPB3/423-710/10/ PST).

Z wnioskiem o interpretację zwróciła się spółka z o.o., która zawarła trzy umowy leasingu operacyjnego. Przedmiotem umów były: wózek widłowy, lokomotywa elektryczna oraz samochód ciężarowy. Umowy zostały zawarte na odpowiednio: pięć lat, sześć lat, trzy lata. W myśl przepisów o podatku dochodowym jest to leasing operacyjny.

Zgodnie z umowami spółka uiściła tzw. opłaty początkowe – opłaty wstępne. Wyniosły one odpowiednio: 30 proc., 10 proc. i 20 proc. wartości przedmiotu leasingu. W przypadku wózka widłowego oraz samochodu ciężarowego była to pierwsza część wynagrodzenia leasingodawcy za użytkowanie przedmiotu leasingu przez spółkę (od dnia odbioru przedmiotu leasingu do  ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc wystawienia faktury obejmującej pierwszą okresową opłatę leasingową). Z umowy dotyczącej lokomotywy wynikało natomiast, że zapłata opłaty wstępnej jest warunkiem jej zawarcia.

Zdaniem izby skarbowej tylko opłaty dotyczące leasingu samochodu ciężarowego i wózka widłowego powinny być jednorazowo zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Wyjaśniła ona, że raty opłacane przez leasingobiorcę w okresie trwania umowy niewątpliwie są kosztami pośrednio związanymi z przychodami z prowadzonej działalności gospodarczej. Co do zasady dotyczą one ściśle określonego czasu, nieprzekraczającego roku podatkowego. Dlatego są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo w dacie poniesienia.

Jeśli jednak „uiszczenie opłaty wstępnej jest warunkiem koniecznym skutecznego rozpoczęcia realizacji umowy leasingu, a więc skuteczności tej umowy, to – z uwagi na tę właśnie rolę – należy przyjąć, że jest to koszt dotyczący całej umowy i ściśle określonego czasu jej trwania z reguły przekraczającego rok podatkowy.

Z tego względu przedmiotową opłatę wstępną w przypadku umowy leasingu lokomotywy elektrycznej należy zaliczać do kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do czasu trwania umowy zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT”. Sądy jednak nie zgadzają się z taką wykładnią przepisów.

Problem nie występuje u  przedsiębiorców opłacających PIT, którzy rozliczają się z fiskusem na podstawie księgi przychodów i rozchodów (chyba że wybrali metodę polegającą na przypisywaniu kosztów do przychodów na zasadach przewidzianych dla firm prowadzących księgi rachunkowe). Organy podatkowe zgadzają się bowiem, że oni mogą jednorazowo zaliczać do kosztów zarówno pierwsze raty, jak i wstępne opłaty leasingowe.

NSA o opłacie wstępnej

W orzeczeniu z 23 marca 2010 (II FSK 1733/08) Naczelny Sąd Administracyjny orzekł:

„Charakter opłaty, jaką jest pierwsza rata inicjalna, można też wywieźć z funkcji, jaką pełni ona w procesie zawierania umowy leasingu. W przedstawionym natomiast we wniosku o udzielenie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego stanie faktycznym wstępna rata inicjalna z tytułu umowy leasingu w wysokości 15 proc. wartości przedmiotu leasingu ma charakter opłaty samoistnej nieprzypisanej do poszczególnych rat leasingowych.

Jej poniesienie stanowi warunek konieczny realizacji umowy leasingu. Z tej przyczyny, w ocenie NSA, rata ta powinna zostać zaliczona (...) jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów spółki, w dacie jej poniesienia, bez konieczności rozliczenia jej w czasie, w rozumieniu art. 15 ust. 4d ustawy o CIT.

Jest to bowiem, w analizowanym przypadku stosownie do treści wniosku, opłata samoistna, bezzwrotna, niezależna od pozostałych rat leasingowych uiszczanych w okresie trwania umowy. Należy ją zatem wiązać nie z całą umową rozumianą w wymiarze czasowym, lecz z momentem jej zawarcia”.

Podobne wnioski wynikają z wyroku NSA z 19 stycznia 2011 (I FSK 1546/09).